1- SÜRE TÜRLERİ
Süreler organik sınıflandırmaya göre üçe ayrılır:
i– Kanuni Süreler: Vergi kanunları ile belirlenen sürelerdir.
ii– İdari Süreler: Kanunda süre belirtilmeyen hallerde, 15 günden aşağı olmamak üzere vergi idaresince verilen sürelerdir.
iii– Yargısal Süreler: Kanunda süre belirtilmeyen hallerde, yargı mercilerince verilen sürelerdir.
2- SÜRELERİN UZAMASI VE SÜRELERİ UZATAN SEBEPLER
Bazı olay ve durumlar sürelerin uzamasına neden olmaktadır. Bunların başlıcaları, mücbir sebepler, ölüm ve zor durumdur.
a- Mücbir Sebeplerle Gecikme
Mücbir sebepler, mükellefin iradesi dışındaki, kendisi tarafından kontrol edilemeyen ve vergi ödevlerinin yerine getirilmesini engelleyen olay ve durumlardır. Vergi Usul Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre, mücbir sebepler;
1- Vergi ödevlerinden herhengi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
2- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
3- Kişinin iradesi dışında meydana gelen mecburi gaybubetler;
4- Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikaların elinden çıkmış bulunması ;
gibi hallerdir.
Mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde, bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde, tarh zaman aşımı da işlemeyen süreler kadar uzar. Mücbir sebep sonucunda sürelerin işlememesi için, mücbir sebebin malûm olması (herkesçe bilinmesi) veya ilgililer tarafından ispat edilmesi ve belgelenmesi gerekir (VUK, m.15/2).
Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle, mükellefler için il, ilçe veya bölgeler itibariyle mücbir sebep hali ilân etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir (VUK, m. 15/3).
b- Ölüm Halinde Sürenin Uzaması
Vergi kanunlarında hüküm bulunmayan halerde, ölüm dolayısıyla mirasçılara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirme ve beyanname verme sürelerine üç ay eklenir.
c- Zor Durumda Süre Verilmesi
Zor durumda bulunmaları nedeniyle vergi ödevlerini süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanuni sürenin bir katını geçmemek üzere, Maliye Bakanlığı’nca uygun bir süre verilebilir. Bu sürenin verilebilmesi için;
1- Süre isteyen sürenin bitmesinden önce yazı ile istemde bulunmalıdır.
2-İstemde gösterilen mazeret, süre verecek makam tarafından kabule lâyık görülmelidir.
3-Sürenin verilmesi halinde, verginin alınması tehlikeye girmemelidir.
3- SÜRELERİN HESAPLANMASI
Vergi kanunlarında yer alan süreler aşağıdaki şekilde hesaplanır:
a- Gün Olarak Belirtilen Sürelerin Hesabı
Bu durumda, sürenin başladığı gün hesaba katılmaz ve süre son günün tatil saatinde biter.
b- Hafta veya Ay Olarak Belirtilen Sürelerin Hesabı
Bu durumda, süre başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa, süre o ayın son gününün tatil saatinde biter.
c- Sonu Belli Bir Gün ile Tayin Edilen Sürelerin Hesabı
Bu durumda, süre o günün tatil saatinde biter.
d- Resmi Tatil Günlerinin Sürelere Etkisi
Resmi tatil günleri süreye dahildir. Şu kadar ki, son günü resmi tatile rastlayan süre, tatili takibeden ilk iş gününün tatil saatinde biter.
