YORUM
ÖZTİN AKGÜÇ
Çoğu zaman bir yazı, bir sav, bir bilgi küçümsenir: "Teorik," uygulama, pratik çok farklı, yaşama uymuyor, gibi eleştiriler yöneltilir. Bir yerde gereksiz bilgi veriliyor, dayanaksız görüşler ileri sürülüyor izlenimi verilir. Üstü kapalı şekilde akıl da verilir, yol da gösterilir, uygulamaya bakın, uygulamayı aktarın, teorik bilgiler şöyle geçiştirilse de olur, diye.
Sağlam varsayımlara, uzun süreli gözlemlere dayanan teorinin uygulamaya ışık tutması, yol göstermesi gerekir. Teoriye aykırı, kozmetik uygulamaların zamanla yaldızı dökülür, başarısız sonuç ortaya çıkar. Teori, geleceğin daha iyi kestirilmesine olanak verir. Dikkat edilirse teorik bilgisi daha sağlam olanlar, en azından orta sürede daha gerçekçi öngörülerde bulunurlar. Bilgi eksikliği, belki teorinin küçümsenmesine, teorik diye yararlı, yol gösterici bilgilerin bir yana itilmesine yol açar.
Son dönemde dünyada yaşanan ekonomik çalkantı, kapitalist düzende girişimcilerin ve işletme liderleri diye nitelendirebileceğimiz CEO'ların önemini ortaya koymuştur. Kuşkusuz ekonomideki gelişmeler, hükümetlerin izledikleri politikalar, işletmelerin başarısını (performansını), faaliyet sonuçlarını etkiler. Ancak bu sistematik bir risktir. Tüm işletmeleri etkiler. Ancak uygulamaya bakıldığında işletmelerin bu çalkantıdan çok farklı boyutlarda, hatta yönlerde etkilendiği görülmektedir. Bu farkı doğuran en önemli etken, işletme liderlerinin tutumları ve yetenekleri arasındaki farktır. İşletme liderleri (CEO'lar) gerçekte işletmeler için sistematik olmayan, yalnız o işletmeyle sınırlı bir risk oluştururlar.
Ne yazık ki işletme kitaplarında, konuya ilişkin makalelerde tanımlanan, özellikleri belirtilen işletme liderleri ile uygulamada gizlenen bazı liderler arasında bir uyum, özdeşlik gözlenmemektedir. İşletme liderlerinde genellikle, aşağıda özetlenen niteliklerin, yeti ve artamların (meziyetlerin) bulunması aranmaktadır:
**Gerçekleştirilebilir projeler geliştirmek, izlenecek stratejiyi belirlemek,
**İleri görüşlü, vizyon sahibi olmak; gerektiğinde farklı düşünebilmek, sıra dışı davranabilmek,
**Doğru kararlar almak ve uygulamak,
**Bilgece davranmak, çalışanlara güven vermek,
**Kurumsal ruh oluşturmak,
**Şeffaf olmak, gizli kapaklı davranmamak,
**Davranışları ile çalışanlar için örnek oluşturmak, çalışanları etkilemek, beklentileri yüksek tutmak, adil davranmak,
**Öğrenmeyi, kendini geliştirmeyi sürdürmek,
**Yenilikçi olmak, kaynakları savurganca kullanmadan, gösterişe kaçmadan yenilikleri uygulamaya koymak,
**İşletme ile ilgili olanlara girişimci, sermayedar ve çalışanlara hesap vermek,
**Başarıları paylaşmak, başarıyı üstlenip, başarısızlığı çalışanlara ya da işletme dışı etkenlere yıkmamak,
**Kariyer planlaması yapmak, yeni lider, ardıllar (halefler) yetiştirmek,
**Ahlak pusulasına, etik değerlere sahip olmak.
Aranan bu nitelikler, genel işletme kitaplarında yazılı olduğu gibi, zaman zaman bu köşede de yollama yapılmaktadır.
Uygulamada gözde işletme liderlerinin daha çok gösterişe kaçtıkları, medya ile reklam bağlantısı, ilişkisi kurup kendi tanıtımını yaptıkları, bilançoları makyajlayarak başarılı gözüktükleri, yıllık primlerini yükselttikleri, en azından pohpohlama ile hükümet üyeleri ile iyi geçindikleri, izlenen ekonomi politikaların destekçisi gözükerek gizli veya açık yalakalıkla övgü düzdükleri, şeffaf olmadıkları, çalışanlara karşı kapalı oldukları, aşırı risk üstlendikleri, hatta bazılarının ahlak pusulası olmadığı gözlenmektedir. Dünyada yaşanan son ekonomik türbülansın, çalkantının boyutunun büyük, maliyetinin ağır olmasında, sonucunun net gözükmemesinde büyük finans kuruluşlarının yöneticilerinin, CEO'larının payı büyütülür.
Gerekli niteliklere sahip olmayan işletme liderleri, bir süre parlak sonuçlar açıklasalar dahi, sonuçta arkalarında enkaz bırakmaktadırlar. Teorik gibi, ütopik gibi görünen öneriler, aranan nitelikler; CEO'lar, işletme liderleri için de geçerlidir.
Kaynak: Cumhuriyet
