Türkiye’de elektrik fiyatlarını, petrol artmasa bile, daha da yükseltecek bir piyasa yapısı işliyor. Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ile getirilen sistem elektrik fiyatlarını uçuracak özellikler taşıyor ve ipleri özel sektöre teslim ediyor.
Elektrik fiyatlama sisteminde yürürlüğe sokulan Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) dünya ham petrol fiyatlarında kaydedilen olağanüstü artışları bile gölgede bırakan fiyat artışlarına yol açıyor. Söz konusu yönetmelik nedeniyle petrol artmasa bile, elektrik fiyatlarını katlayacak bir piyasa yapısı işliyor.
İSMMMO’nun “Enerji Kâbusu” başlıklı raporunda şu saptamalar ve çözüm önerilerine yer veriliyor:
* DUY, 1 Ağustos 2006’da devreye girdi. Bu tarihe kadar bir elektrik üretim şirketi sisteme taahhüt ettiğinden fazla enerji veriyorsa fiyat kilovat başına 3 YKr’ye kadar iniyor, sistemden enerji çekerse 15 YKr ödemek zorunda kalıyordu. Kamu kendisini garanti altına almıştı. DUY ile birlikte ipler özel sektöre geçti.
* Bu sistemde günlük elektrik tüketimi bir gün önceden öngörülerek, özel üreticilerden ihale ile alınıyor. Fiyat saat saat değişiyor. Üretici şirketler üretebilecekleri elektriği ve fiyatı Türkiye Elektrik İletim AŞ’ye bildiriyor. Kurum bunları ucuzdan pahalıya göre sıralıyor. Ancak özellikle yaz aylarında öğlen saatlerindeki yoğun tüketim DUY’da fiyatları 25 YKr’lere kadar çıkarıyor. Ortalama 17-20 YKr.
* Özel sektör DUY sisteminde devlete pahalı elektrik satarken, kendi sanayisi için ihtiyaç duyduğu elektriği devletten daha ucuza alıyor. Türkiye’de 2009 başında elektrik açığı başlayacak, DUY’daki fiyatlar daha da tırmanacak. Sistem “fiyatı tetikleyecek”.
* 23 Temmuz’daki tablo sistemin fiyatları nasıl uçurabileceğini gösteriyor.
Raporun tümünü değerlendiren TÜRMOB Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, “Petrol fiyatları bu seviyede kalsa bile elektrik üretim maliyetleri artacak. Çünkü Türkiye’de zamları besleyen başka nedenler de var” diyerek bu nedenleri yatırımsızlık, elektrik borsasında oluşan fiyatlar, dağıtımda özelleştirme, petrol ve doğalgaz fiyatları ile dış kaynağa bağımlılık, otomatik fiyat mekanizmasına geçiş olarak sıraladı.
