Çocukların efsane oyunu lego iş dünyasına da uyarlandı. Çalışanların binlerce lego taşıyla bir odaya kapatıldığı Lego Serious Play yönteminde şirketteki sorunlar yapılan figürlerle dile getiriliyor.
Bir odaya kapanmış onlarca çalışan, kendilerine verilen legoları kullanarak binalar, köprüler, kuleler yapıyor. Yetmiyor, bunların aralarına iş ve kariyer dünyasını simgeleyen merdivenler, koca kafalı insanlar, yarışan arabalar, birbirini iteleyen insan figürleri, hatta bu insanları yutmaya çalışan canavarlar yerleştiriyor… Kullanılan her bir metafor ise şirket içi süreçlerden kaynaklanan şikâyet, sıkıntı, eleştiri veya memnuniyetlerini simgeliyor.
Çocukların zekâ gelişimi ve yaratıcılığını artırmayı amaçlayan lego, şirketlerin yeni iletişim kurma aracı oldu. Elemanlarının şirket içi sorunları dile getirmesi ve birbirleriyle etkili iletişim kurabilmesi için dünyada 2 yıl önce geliştirilen "Lego Serious Play" yöntemi, Türkiye'de de uygulanmaya başlandı. Yöntemde şirket çalışanları bir yığın legoyla bir odaya kapatılıyor. Kendilerine verilen binlerce lego taşıyla şirketteki en önemli sorunu veya departmanı modellemeleri isteniyor. Şirketin patron hâkimiyetinde olduğunu düşünen çalışan, bir bina ve en tepesine yerleştirilmiş tek bir adam, yöneticisini sevmiyorsa bir canavar yapabiliyor.
Asıl amaç ise çalışanların kendilerini rahat hissedebileceği bir oyun ortamında lego metoforlarını kullanarak şirketteki sorunları daha açık, kolay ve resmiyetten uzak bir şekilde ortaya koyabilmeleri.
İşe alımlarda da kullanılıyor
Yöntem, pazara yeni bir ürün sürme, inovasyon, lider geliştirme, takım yaratma, kurumsal değerler gibi çok farklı alanlarda değişik şekillerde de uygulanabiliyor. Dünyada pek çok şirketin işe alımlarda da uygulamaya başladığı yöntem, kurumların çalışanlarının yanı sıra işe alacakları adayların kreatif yönünü de ölçmelerini sağlıyor. İş görüşmelerinde adaylardan lego taşlarını kullanarak yüksek kuleler veya sağlam köprüler yapmalarını isteyen şirketler, bu sayede adayların yaratıcılığını, kıvrak bir zekâya sahip olup olmadığını ölçüyor. Fransız telekom grubu Alcatel-Lucent, ilaç şirketleri Roche ve Novo Nordisk, otomotiv devleri Daimler ve Mercedes Benz, bira üreticisi SAB Miller, sigortacı Allianz, pompa üreticisi Grundfos, denetim ve danışmanlık firması PricewaterhouseCoopers, teknoloji firmaları Nokia, Orange, Google ve perakendeci Real bu yöntemin dünyadaki uygulayıcıları arasında.
Patron-çalışan ayrımı yok
1932'de Danimarka'da geliştirilen lego, 1950'lerden itibaren "Lego" markası altında dünyanın en büyük oyuncak üreticilerinden biri haline geldi. 1999'a gelindiğinde ise Lego, yeni bir strateji izlemeye karar verdi. Profesörlerle birlikte 5 yıldan uzun bir süre yeni bir metodoloji üzerinde çalışan şirket, çocukların beklenti ve hayallerini açığa vurmaya yarayan Lego mantığını, iş dünyasına uyarladı.
Yani klasik legoda olduğu gibi çocukların değil, bu sefer şirket çalışanlarının fikir, beklenti ve hayallerinin farklı bir ifade tarzı olarak geliştirildi. İlk kez 2 yıl önce Kuzey Amerika'da pazara sunulan Lego Serious Play (Ciddi Lego Oyunu), adından da anlaşılacağı gibi "ciddi" bir oyun. Lego taşlarıyla ortaya çıkacak metaforları kullanarak şirket içi süreçlerin değerlendirilmesini amaçlıyor. Yani şirket çalışanlarının lego taşlarıyla yaptığı 3 boyutlu şekiller, organizasyonun karşılaştığı gerçek durumların mecazi canlandırmaları olarak karşımıza çıkıyor. Asıl amaç; oyun psikolojisine kapılan çalışanların, rahatsızlıklarını, şikâyetlerini, memnuniyetlerini ve kendilerini resmiyetten uzak bir ortamda rahat ifade edebilmeleri.
Kuzey Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinin ardından Arjantin, Mısır, Güney Afrika ve Türkiye'ye de gelen Lego Serious Play'i uygulamak üzere tüm dünyada şu anda 26 yetkili danışman bulunuyor. Bunlardan biri de yöntemin Türkiye'deki uygulayıcısı Karsten Pillukeit. 7 yıl uluslararası bir şirketin Türkiye genel müdürlüğünü yaptıktan sonra eğitim ve danışmanlık firması Kaleideskop'u kuran Pulliket, Lego Serious Play'i öncelikle "çok demokratik bir alet" olarak tanımlıyor. Kendisi de iş dünyasının içinden gelen ve uzun yıllar üst düzey yöneticilik yapan Pillukeit, şirket içi iletişimin önündeki en büyük engelin çalışanların çekindiği, üstleriyle mesafeli hissettiği durumlarda kendilerini ve düşüncelerini ifade etmekte yetersiz kalmaları olduğunu vurguluyor.
Özgür ifade olanağı
Şirketiçi iletişim toplantılarında genellikle bir masa etrafında toplanıldığını, yöneticilerin konuştuğu, çekinen çalışanların ise sadece anlatılanları dinlemekle yetindiğini söyleyen Pillukeit, "Üst ve astların birlikte katılabileceği bu yöntem, şirketlerin tam da ihtiyacı olan ortamı yaratıyor. Herkes bir süre sonra kendini bir oyunun içinde hissettiği için her türlü önyargı ve endişeden sıyrılıp düşüncelerini serbestçe dile getirme imkânı yakalıyor. Bunu ise düşüncelerini legolara verdikleri şekiller ve sonuçta ortaya çıkan modeli karşılıklı tartışma yoluyla gerçekleştiriyorlar" diyor. Lego Serious Play yönteminde "hikâye anlatma" isimli bir teknik ve oyun senaryolarıyla bir şirket veya departmanın nasıl çalıştığı, çevresiyle nasıl bağlantılar içinde olduğunun ortaya konduğunu kaydeden Pillukeit'e göre büyük, tam yapılandırılmamış şirketlerin, kendine güvenen yöneticilerin ve inovatif kurumların Lego Serious Play'den son derece iyi sonuçlar almaları mümkün.
Türkiye'de bu duruma uyan pek çok şirket olduğunu belirten Pillukeit, yöntemin ortak problem ve çözüm yollarının belirlenmesinin yanı sıra oyunun çalışanlarda diyalog kurma, birbirini dinleme, takımın bir parçası olma, ortak karar alma, ortaya çıkan sonuçtan sorumluluk duyma gibi sonuçları beraberinde getirdiğine işaret ediyor.
Lego Serious Play nasıl oynanıyor
Lego Serious Play yönteminde önce çalışanlar 6-12 kişilik takımlar halinde Lego taşlarıyla dolu bir odaya alınıyor. Sonra hepsine belli bir süre verilip şirketteki önemli bir sorunu Lego taşlarını kullanarak modellemeleri isteniyor. Bu aşamada herkes kendi bakış açısından kendi modelini yapıyor. Örneğin kariyer yollarının kapalı olduğu ve belli kişiler tarafından tutulduğunu düşünen çalışan bir sürü basamak fakat en tepeye giden yolda bir sürü engel, çalışanların birbirinin ayağını kaydırmak istediğini düşünen başka bir çalışan şirketi simgeleyen bir bina ve etrafta bir sürü canavar, yöneticilerin çalışanların hakkını yediği düşünülüyorsa kafası koparılmış insan figürleri ya da dengeli büyüme uyarısı yapmak isteyen bir yönetici elinde denge sopasıyla yürüyen adam figürleri yapıyor. İkinci aşamada herkesin yaptığı modeller birbirine bağlanıp ortak bir model ortaya çıkarılmaya çalışılıyor.
Bu aşamada şirket içi iletişim devreye giriyor. Örneğin bazı çalışanlar yapılan bir modelin saçma olduğunu ve ortak modele konmaması gerektiğini savunabiliyor. Bu aşamada modelin yaratıcısı neden kendisi için önemli olduğunu anlatıp diğerlerini ikna ediyor. Bu sayede herkes birbirinin hassasiyetlerini, en çok önem verdiği konuları ve bunların sebeplerini öğreniyor.
Şirketler neden tercih ediyor
-Sözlü iletişimde, içe kapanıklık, diyalog kuramama ya da sadece yöneticilerden çekinme sebebiyle çalışanlar hissettiklerini her zaman tüm açıklığıyla ifade edemiyor. Lego Serious Play'de ise tek bir metaforla binden fazla kelime söyleyebiliyor.
-Beyin hücrelerinin yüzde 80'i ellere bağlı olduğu için, bu yöntemde çalışanların söylemek istedikleri kadar, bilinçaltındaki düşünceleri de ortaya çıkıyor. Bunları normal bir tartışma ortamında dile getirmeleri çok zordur.
-Herkese, düşündüklerini yansıtmak için eşit zaman ve eşit sayıda taş veriliyor. Oysa diğer yöntemlerde birileri mutlaka daha çok söz alır, daha fazla ilgi görür veya bazılarına hiç sıra gelmez.
-Herkes bir masanın etrafında toplanıp aynı şekilde aynı işle uğraştığı için çalışanlar arası hiyerarşi ortadan kalkıyor. En sıradan şirket toplantılarında bile oturma ve diziliş şekli belli hiyerarşik izler taşıyor.
-Bu yöntemde parlak renkli taşlarının tasvir ettiği figürler ve onların simgelediği konular herkesin beyninde kalıcı bir yer ediniyor. Yöntem aynı anda katılımcıların hem el, hem göz hem de beynine hitap ettiği için diğer yöntemlerle kıyaslandığında beyinde çok daha kalıcı bir yer ediniyor. Bu yöntemde elde edilen sonuçlar, tartışılan konular daha sonra hatırlanma avantajı sağlıyor.
-Alışılmış toplantılardaki gibi resmi ve sıkıcı ortam yerine oyun ortamı var. Çalışanlar kendilerini rahat hissettiği gibi, birbirleriyle de daha rahat iletişim kurabiliyorlar.
Hangi amaçlarla kullanılabilir
Şirket içi sorunların belirlenmesi
Birleşme sonrası kültür uyumu
Kurumsal değerler
Lider geliştirme
Yaratıcılık
İnovasyon
Yeni bir ürün sunulmadan önce
Referans Gazetesi
