9 Nisan 2009 Tarihli ve 27195 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tebliğine göre 09.04.2009 tarihinde yürürlüğe girmek üzere vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık % 19, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık % 20 olarak tespit edilmiştir. (2009-04-09)
Buna göre, geçici ve yıllık gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde 9 Nisan 2009 tarihinden itibaren alacak ve borç senetleri reeskontunun hesaplanmasında faiz oranı olarak yıllık % 20 oranının alınması gerekmektedir (238 Sayılı VUK Genel Tebliği’ne göre, reeskont işlemleri sırasında iç iskonto yöntemi uygulanmalıdır).
Bilindiği gibi, Vergi Usul Kanununa göre alacak veya borçlar esas itibariyle mukayyet değerle değerlenmektedir. Ancak vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçların değerlemesinde, banka, banker ve sigorta şirketleri dışındaki mükellefler, isterlerse reeskont uygulayarak alacak ve borçlarını değerleme günündeki iskonto edilmiş değerlerine göre değerleyebilmektedirler. Vergi Usul Kanunu'nun 285 inci maddesine göre; vadesi gelmemiş alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler vadesi gelmemiş borç senetlerini de aynı işleme tabi tutmaya mecburdurlar.
Banka ve bankerler ile sigorta şirketleri alacak ve borçlarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi ve muamelelerinde uyguladıkları faiz haddiyle değerleme gününün kıymetine irca etmek zorundadırlar.
Senede bağlı alacakların ve borçların değerleme günündeki kıymetlerine irca edilmesi sırasında senet üzerinde faiz nispetinin belli edilmediği hallerde T.C. Merkez Bankasının resmi iskonto hadlerinin uygulanması yasal bir zorunluluktur.
Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler dönemsellik ilkesine uygun olarak vadeli çekler ile vadesi üç ayı geçen senetsiz alacak ve borçlarına da reeskont uygulamaktadırlar. Bu uygulama sırasında, SPK’ya tabi şirketlerin aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmesi gerekmektedir:
– Alınan vadeli çek reeskontlarından doğan giderler kanunen kabul edilmeyen gider,
– Verilen vadeli çek reeskontlarından doğan gelirler vergiye tabi olmayan gelir,
– Vadesi üç aydan uzun senetsiz alacakların reeskontlarından kaynaklanan giderler kanunen kabul edilmeyen gider,
– Vadesi üç aydan uzun senetsiz borçların reeskontlarından kaynaklanan gelirler vergiye tabi olmayan gelir,
olarak dikkate alınmalıdır.
