Resmi Gazete'nin 20.11.2008 sayısında yayımlanan 387 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2008 yılı yeniden değerleme oranı %12 olarak belirlenmiştir. Bu oran, Maliye Bakanlığı tarafından, Vergi Usul Kanunu uyarınca her yılın ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu'nun üretici fiyatları genel endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artışına göre tespit edilmektedir. Belirlenen rakam 2003 senesinden beri tespit edilen en yüksek yeniden değerleme oranıdır. Oranın yüksek olması sebebiyle 2009 senesinde tahsil edilecek vergi, harç ve cezalarda da önemli artışlar sözkonusudur. Artış trafik cezalarında da vardır. Bakanlar Kurulu tarafından bu rakamlar ayrıca değiştirilebilecektir. Bazı artışlar şu şekilde belirlenebilir:
1. Motorlu taşıtlar vergisi bakımından toplumda önemli bir kesimi ilgilendiren 1 sayılı tarifede yer alan otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerlerinin vergileri en düşük 44 en yüksek 14.220 YTL oldu. Örneğin, 1-3 yaş arası 1301-1600 motor silindir hacmine sahip olanların ödeyeceği yıllık vergi 628 YTL ve iki taksitte ödenebilmekte.
2. Emlak vergisi de iki taksitte ödenebilecek ve yeniden değerleme oranının yarısı olan % 6 oranında artacak. Bakanlar Kurulu bu oranı % 12'ye kadar artırabilir.
3. Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı emlak vergisinin %10'u oranında alınmakta ve bu vergi de emlak vergisi gibi aynı oranda artmış bulunmaktadır.
4. Çevre temizlik vergisi 2009 senesinde büyükşehirlerde tüketilen suyun metreküpünde 20 Yeni Kuruş olarak tahsil edilecek, Büyükşehir dışındaki yerlerde bu rakam 17 Yeni Kuruş olacaktır. İki taksitte ödenebilmektedir.
5. Veraset ve intikal vergisi kapsamında mirasçı başına uygulanan istisna 2009 yılı için 107.604 YTL oldu. Mirasçı sayısı birden fazla ise her biri bu istisnadan ayrı ayrı yararlanacak fakat sınır içinde kalsa bile beyanname verecektir.
6. Fatura ya da fiş düzenlemeyen esnaf, tacir veya şirkete kesilecek ceza 166 YTL ile 76.000 YTL arasında değişiyor. Bilindiği üzere satıcıdan fiş ve fatura almayanlar da kanunen aynı cezaya tabi olacaklar. Bu durum sadece bir mal alımı değil, bir hizmet alımında da aynı. Örneğin bir doktora muayenesi sonucunda alınması ve verilmesi gereken makbuzlar bakımından da aynı cezalar sözkonusu olacaktır. Burada kendisi 1. ve 2. sınıf tacir olanlarla serbest meslek erbabı olanlar dışında kalan kişiler ise alma görevlerini yerine getirmezlerse 33.20 YTL cezaya tabi olacaklardır.
7. Fiş ve fatura kesme sınırları da yılbaşından itibaren değişecektir. Bu kapsamda fiş kesme sınırı 670 YTL olacak bu rakamı aşan mal ve hizmet satışlarında müşteri istemese bile fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Bu yükümlülükler yerine getirilmezse faturaya yazılması gereken tutarın % 10'u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek ve bu cezanın tutarı düzenlenmeyen her fatura için 166 YTL'den aşağı olamayacaktır. Üst sınır yukarıda belirtildiği üzere 76.000 YTL olacaktır.
8. Yazar kasa fişi ve perakende satış fişi düzenlemeyenlere, eğlence yerlerinde giriş bileti kesmeyenlere, yolcu bileti düzenlemeyenler ve bu belgeleri almayanlar rakam çok düşük de olsa düzenlemedikleri her belge için 166 YTL özel usulsüzlük cezasına çarptırılacaklardır.
9. Sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi ve günlük müşteri listesi düzenlemeyen, kullanmayan ve bulundurmayanlara, her bir belge için 166 YTL özel usulsüzlük cezası kesilecek.
10. Maliye Bakanlığı tarafından talep edilen bilgileri vermeyenlere 358-1668 YTL arasında, vergi kimlik numarasının kullanılmaması durumunda 760 YTL, Maliye Bakanlığı görevlilerinin ikazına rağmen aracını durdurmayanlara 560 YTL, muhasebe standartlarına uymayanlara 3580 YTL özel usulsüzlük cezası kesilecek.
11. Damga vergisi ve harç oranları da yeniden değerleme rakamı çerçevesinde % 12 artacaktır.
12. Yeniden değerleme oranı 2008 dönemi son geçici vergi dönemi için de uygulanacaktır.
Hakan ÜZELTÜRK / VERGİ ve HUKUK
Kaynak: Dunya Gazetesi
