ŞAHIS ŞİRKETLERİ
1-Komanditer ortak hariç ortaklar gerçek kişidir.
2-Komanditer ortak hariç ortakların sorumluluğu sınırsızdır.
3-En az sermaye miktarı kanunla belirlenmemiştir.
4-Komanditer ortak hariç ortaklar kişisel emek ve ticari itibarlarını sermaye olarak koyabilirler.
5-Şirket sözleşmesi oy birliğiyle değiştirilebilir.
6-Şirket ortaklarından birinin ölümü, iflası, hacir altına alınması şirketi sona erdirebilir.
7-Şirket yalnız ticari işletmek amacıyla kurulur.
8-Sermaye paylara bölünemez.
9-Her ortağın yönetim, temsil ve denetim hakkı vardır.
10-Her ortağın eşit oy hakkı vardır.
11-Yalnız tescil ve ilanla kurulur.
12-Şirket vergi mükellefi değildir. Ortaklar gelir vergisi öder.
13-Ortaklığın devri güçtür.
14-Türk ticaret kanuna göre yedek akçe ayırma zorunluluğu yoktur.
15.Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin adının yer alması gerekir.
SERMAYE ŞİRKETLERİ
1-Ortaklar gerçek ve tüzel kişi olabilir .
2-Ortakların sorumlulukları sermeye payları ile sınırlıdır.
3-Anonim şirket ve Limited şirketlerinin en az sermeyesi Türk ticaret kanununda belirlenmiştir.
4-Kişisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulamaz.
5-Şirket sözleşmesi oy çokluğu ile değiştirilebilir.
6-Şirket ortaklarından birinin ölümü, iflası, hacir altına alınması şirketi son erdirmez
7-Şirket her türlü iktisadi amaç için kurulabilir.
8-Sermaye paylara bölünmüştür.
9-Yönetim, temsil ve denetim hakları belirli organlara verilmiştir.
10-Oy hakkı sermaye payı ile orantılıdır.
11-Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket hariç Ticaret ve Sanayi bakanlığından izin alındıktan sonra tescil ve ilan ile kurulur.
12-Şirket vergi mükellefi olup kurumlar vergisi öder.
13-Ortaklığın devri kolaydır.
14-Sermayesi Paylara bölünmüş Komandit şirket hariç T.T.K na göre yedek akçe ayırma zorunluluğu vardır.
15-Ticaret ünvanında ortaklardan birinin adı gerekmez.
ŞİRKETLER
Şirket: En az iki tane gerçek ve ya tüzel kişinin,ortak bir amacı gerçekleştirmek için ;sermaye zeka ve emeklerini birleştirmeleri hususunda sözleşme imzalamalarıyla oluşturdukları işletmelere şirket denir.
Bir işletmenin şirket olabilmesi için şu özelliklerin bulunması gerekir;
-Şirket kuracak en az iki kişi bulunmalıdır.
-Ulaşılmak istenen ortak bir amaç bulunmalıdır,
-Bu amaca ulaşmak için ortaklar bir sözleşme hazırlamalıdır,
-Amacın gerçekleşmesi için, ortaklar sermaye ve emeklerini ortaya koymalıdır.
Gerçek kişi: Adından da anlaşıldığı üzere; İsim ve soyad ’dan meydana gelen kişiliktir,
Örneğin: Ahmet Özkan gerçek bir kişidir.
Tüzel kişi:Gerçek kişilerin bir araya gelerek kurdukları şirketlerin kişiliğidir.
Örneğin: Brain Bilg. San.. ve Tic. Ltd, Şti. tüzel kişidir.
Türk Ticaret Kanunlarına göre Ticaret şirketleri iki ana grupta toplanır .Bunlar:
1-ŞAHIS ŞİRKETLERİ
a- Kollektif şirket
b- Komandit şirket
2-SERMAYE ŞİRKETLERİ
a- Anonim şirket
b- Limited şirket
c- Sermayesi parayla bölünmüş komandit şirket
DİĞER ŞİRKETLER
-Kooperatifler
-Adi şirketler
Türk Ticaret Kanununa göre Ticaret şirketlerinin en önemli özellikleri şunlardır;
– Ticaret şirketleri kurulurken Söleşmenin yazılı olması şarttır.
– Ticaret şirketlerinin tüzel kişilikleri vardır.
– Ticaret şirketleri bir ticaret ünvanı almak zorundadır.
– Ticaret şirketleri iflasa tabidir.
– Ticaret şirketleri Ticaret siciline kaydolmak zorundadır.
– Ticaret şirketleri, ticari defter tutmak zorundadır.
1-ŞAHIS ŞİRKETLERİ: Şirketin bir tüzel kişiliği olmakla birlikte, gücünü ve piyasa itibarını kurucu şahıslardan alır. Şirketin kendi sermeyesi yanında , kurucu ortakların şahsi sermayeleri, üçüncü şahıslar nezdinde şirketin itibari bakımdan önemli rol oynar.
a-Kolektif şirket : Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortakların hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlandırılmamış şirkete Kollektif şirket denir.Tüzel kişiler kollektif şirket kuramazlar ve kurulmuş olan bir kollektif şirketede ortak olamazlar. Kollektif şirkette şirket ortakları üçüncü şahıslara karşı bütün mal varlıkları ile sorumludur.
b-Komadit şirket:Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla kurulan ve şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış olan şirkettir
Sorumlulukları sınırlı olmayan ortaklar Komandite
Sorumlulukları sınırlı olan ortaklara Komanditer denir.
Tüzel kişiler komandit şirketlere, komanditer ortak olarak ortak olabilir. Gerçek kişiler hem komandite hemde komanditer ortak olarak komandit şirkete ortak olabilir. Komanditer ortak kişisel emeğini sermaye olarak koyamaz. Komandit şirketlerde Temsil ve yönetim yetkisi komandite ortaklara aittir.
2-SERMAYE ŞİRKETLERİ: Sermaye şirketlerinde şirket güç ve itibarını Sermayesinden alır. Şirketin üçüncü şahıslar nezdindeki itibarı, iyi yönetimi ve sermaye yapısıyla yakından alakalıdır. Şirket ortaklarının üçüncü şahıslara karşı sorumluluğu koymuş oldukları sermayeyle orantılıdır.
a- Anonim Şirket:Bir ünvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile sorumlu olan şirkettir. Ortakların üçüncü şahıslara karşı sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır.
Anonim şirket kanunlarda aksine bir hüküm olmadıkça, en az 5 tane gerçek ve ya tüzel kişi tarafından kurulur. Ortak sayısında bir üst sınır yoktur. En az 5.000.000.000 ( beş milyar ) Liralık bir sermaye ile kurulur. Anonim şirketlerde kişisel emek Sermaye olarak konulmaz .
Anonim şirket ANİ ve TEDRİCİ olmak üzere iki şekilde kurulur.
Ani kuruluş: Ortakların şirket sermayesinin tamamını taahhüd etmeleriyle gerçekleşen kuruluştur -Anonim şirketlerde şirket kuruluş işlemleri şu şekilde özetlenebilir;
-Kurucu ortakların sermayelerini taahhüt ederek yazılı bir sözleşme hazırlaması ve notere tastik ettirmesi.
– Sanayi ve ticaret bakanlığına müracaat ederek izin alınması.
– Kuruluşun ticaret sicilinde tescil ve ilanı.
Tedrici Kuruluş: Şirket sermayesinin bir kısmının ortaklar tarafından taahhüt edilip geri kalan için ise halka başvurulması suretiyle gerçekleşen kuruluş biçimidir. Tedrici kuruluş işlerinde Türk Ticaret Kanunu Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. Tedrici kuruluşta Sanayi ve ticaret bakanlığının yanında sermaye piyasası kurulundan da izin almak şartı vardır.
Aile Anonim Şirketi: Ortak sayısı 250 yi geçmeyen ve hisse senetleri halka arz edilmemiş şirketlere aile anonim şirketi denir.
Limited Şirket: İki veya daha fazla gerçek yada tüzel kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulan ve ortaklarının sorumlulukları koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesinin alt sınırı yasa ile belirlenmiş olan şirketlerdir. Bankacılık ve sigortacılık dışındaki alanlarda faaliyet gösterirler. Limited şirketlerinin tüzel kişilik kazanması ticaret siciline tescil ve ilan ile gerçekleşir. Limited şirketlerde 500.000.000 lira sermaye koyma şartı vardır. Ortakların hisse oranları 25 milyon ve katları şeklindedir. Limited şirketlerde ortak sayısı 2’den az 50’den fazla olamaz.
KOOPERATİFLER: Ortakların belirli ekonomik çıkarlarını ve özellikle meslek ve geçimlere ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım ve dayanışma suretiyle sağlayıp korumak amacıyla kurulan şirketlerdir. Yürürlükteki kanunlarda aksine bir hüküm olmamak şartıyla kooperatifler, gerçek ve tüzel kişiler ile il özel idareleri, belediyeler köyler,cemiyetler ve dernekler tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulabilir. Değişir ortaklı ve değişir sermayeli teşekküllerdir. Kooperatifler Kurumlar Vergisi’nden muaftır.
Kooperatifler amaçlarına göre değişik kısımlara ayrılırlar;
a-Üretim kooperatifleri
b-Yapı kooperatifleri
c-Kredi kooperatifler
KURUMLAR VERGİSİ
Sermaye şirketlerinin bir dönemde elde ettikleri kar üzerinden devlete ödediği vergiye kurumlar vergisi denir. Kurumlar vergisi “kurumlar vergisi beyannamesi” ile devlete beyan edilir. Beyan, tacirin imzası ile yetkili muhasebeci tarafından yapılır. Muhasebeci beyannameyi hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ay (nisan ayı ) içinde mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine vermek zorundadır. Kurumlar vergisi 3 çeşit taksitte ödenir. İlk Taksit nisan ayı içinde, ikinci taksit Temmuz ayında ve üçüncü taksit ise Ekim ayı içindedir.
Tüzel kişi Tacirlerin (şirketlerin )ticari faaliyetlerine başlaması:Öncelikle şirketi kuracak olan gerçek veya tüzel kişiler bir araya gelerek, ticari faaliyette bulunmak istedikleri alanı tespit edip noter kanalıyla bunu imzalarlar. Daha sonra notere tasdik ettirdikleri bu sözleşmelerle Sanayi ve ticaret bakanlığına bağlı ilgili il müdürlüğünden şirketin kuruluşu için yasal izni alırlar. Şirket ticaret siciline kaydolur ve Tesçil ile birlikte Türkiye ticaret Sicil gazetesinde ilan olunur. Tescil işlemleriyle birlikte aynı zamanda maliyeye de dilekçeyle müracaat edilerek vergi numarası alınıp ve Vergi levhası tasdiklenerek Tacir sıfatı kazanılır. Tacir sıfatının kazanılmasıyla da ticari faaliyete başlanabilir.
