Fiili kasa kayıtlı kasa işleyişinin yevmiye kayıtları
Sevgili arkadaşlarım, Bugün ilk anlatım olması sebebiyle muhasebenin tanımıyla başlamak istiyorum
MUHASEBE NEDİR: Muhasebenin tanımını yapmazdan önce bir işletme tanımı yapmakta yarar vardır, işletme: insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetleri sağlamak amacıyla üretim faaliyetlerinde bulunan iktisadi birimlerdir.öyle ise taktir edersiniz ki böyle bir işletmenin varlıkları vardır, borçları vardır. işte işletmenin varlıklarında ,işletmenin borçlarında artış ve azalış meydana getiren mali nitelikteki işlemleri ,
1-kaydetmek
2-sınıflandırmak
3-özetlemek
4-analiz ve yorum yapmak ,suretiyle yapılan bilgi sistemine muhasebe diyoruz.
————————————————————————————————–
1-DÖNEN VARLIKLAR 3-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
2-DURAN VARLIKLAR 4-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
5-ÖZKAYNAKLAR
Şimdi DÖNEN VARLIKLAR işletmenin bir yılda veya bir faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık unsurlarını kapsar 2-DURAN VARLIKLAR ise bunun uzun vadelisidir, pasifte görmüş olduğunuz 3-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ise işletmenin 3. kişilerden almış olduğu borçlarını yada diğer bir anlatımla 3. kişilerin işletmenin varlıkları üzerindeki hukuki haklarını ifade eder. 4-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ise
işletmenin banka veya finans kurumlarına olan uzun vadeli borçlarını,diğer bir ifade ile banka veya finans kurumlarının işletmenin varlıkları üzerindeki hukuki haklarını ifade eder.5-ÖZKAYNAKLAR’ a baktığımızda işletmenin sahip veya ortaklarına olan ve normal şartlarda ödemeyi düşünmediği borçlarını görmekteyiz.
Bu bağlamda aktif (1 ve 2) ve pasif (3-4-5) yasalarını şu şekilde sıralayabiliriz;
1-Giren borçlu,çıkan alacaklı
2-Aktif hesaplar her zaman İLK KAYITTA borçlandırılır.
3-Pasif hesaplar her zaman İLK KAYITTA alacaklandırılır.
4-Dönem içerisinde aktif hesaplar her borç kaydında artış gösterirken alacak kaydı yapıldığında azalış gösterecektir ve sonuçta ya borç bakiyesi verecektir yada kalan vermeyecektir ve asla alacak bakiyesi vermeyecektir.
5-Dönem içinde pasif hesaplar alacak kaydı yapıldıkça artacak,borç kaydı yapıldıkça azalacaktır.sonuçta ya alacak bakiyesi verecek yada kalan vermeyecektir.ve asla borç bakiyesi vermeyecektir.
6-Dönem içinde bütün gider ve zararlar borçlandırılırken, örnek, 770 genel yönetim giderleri,689 diğer olağandışı gider ve zararlar(bütün gider ve zararların son kelimesi gider veya zarar olarak bittiği dikkat çekicidir.)
7-Dönem içinde bütün gelir ve karlar alacaklandırılır. örnek;647 Reeskont faiz gelirleri,679 Diğer olağandışı gelir ve karlar.Tekdüzen hesap planının aslında çok güzel bir yanı olarak değerlendirebileceğimiz her hesabın sonundaki kelimenin hesabın özelliği yönünden açıklayıcı olması dikkat çekicidir.
8-yansıtma işlemlerinde 6 ve 7 li gruplar doğal olarak ters çalışacaktır.
Şimdi Dönen varlıklarda bulunan 10 Hazır değerler içindeki 100 kasa hesabından bahsedelim.
100-kasa hesabı:Ulusal veya yabancı paraların izlendiği hesap olan 100-kasa hesabı işleyiş dışında soru özelliği olan bir durumuna dikkat çekelim.Sevgili arkadaşlar kasanın 3 hali vardır buna anlatımda kolaylık olsun diye DEF diyelim.
D-DENK
E-EKSİK
F-FAZLA
FİİLİ KASA KAYITLI KASA
1- 100 YTL DENK 100 YTL
2- 90 YTL EKSİK 100 YTL
3- 100 YTL FAZLA 80 YTL
1-FİİLİ KASANIN DENK OLMASI :Fiili kasa ile kayıtlı kasanın denk olması durumunda yapılacak hiçbir kayıt yoktur.
2-FİİLİ KASANIN EKSİK OLMASI:Burada FİİLİ KASA<KAYITLI KASA ise 197 sayım ve tesellüm noksanlıkları hesabını işleme almalıyız.çünkü sonuçta kayıtlı kasayı fiili kasaya eşitlememiz gerekecektir. Fiili kasada eksik bulunan 10 YTL yi geçici bir hesaba almalıyız.
——————————————/————————————————
197 sayım ve tesellüm nok. 10
100-kasa hs. 10
Eksikliğin tespit edildiğinde yapılması gereken kayıt.
—————————————-/————————————————-
—————————————/————————————————–
120-alıcılar 3
Nedeni bulunduğunda yapılacak kayıt
135-pers.alacaklar 2
320-satıcılar 5
197-sayım ve tes.nok. 10
—————————————/—————————————————
1-alıcılardan eksik tahsilat yapılmıştır
2-personel zimmetine para geçirmiştir
3-satıcılara fazla para ödenmiştir. gibi örnekler çoğaltılabilir
3-Bütün aramalara rağmen kasadaki açığın nedeni bulunamamışsa,
————————————–/—————————————————-
689 diğer olağan dışı gider ve zararlar 10
197 sayım ve tesellüm nok. 10
————————————-/—————————————————-
arkadaşlar buradaki gider tabi ki KKEG olacaktır. işletme ticari kardan mali kar’a geçerken beyanname üzeride gösterecektir.
3-FİİLİ KASANIN FAZLA OLMASI:Burada FİİLİ KASA>KAYITLI KASA ise 397 sayım ve tesellüm fazlalıkları hesabı olan bu geçici hesabı alacaklandırmalıyız.
Fazlalık tespit edildiğinde yapılacak kayıt
————————————–/—————————————————
100-kasa 20
397 say.ve tes.faz. 20
Fazlalık tespit edildiğinde
————————————–/————————————————–
————————————–/————————————————–
397 say.ve tes.faz. 20
120-alıcılar 10
Nedeni bulunduğunda yapılacak kayıt
320-satıcılar 10
————————————–/—————————————————-
1-alıcılardan fazla tahsilat yapılmıştır.
2-satıcılara eksik ödeme yapılmıştır.
Bütün aramalara rağmen nedeni bulunamamış ise ,
——————————————/————————————————–
397 say.ve tes.faz. 20
679 diğ.ol.dışı g/k 20
———————————————————————————————-
sevgili arkadaşlarım bu işlemlerle ilgili sınavda çıkan sorular çok açık ve nettir ,zaten anlatımdan da sorunun nasıl bir formatta çıkabileceğini tahmin edebiliriz yani bu konuda sadece DEF in çalışmasını bilmemiz soru çözümü için yeterli olacaktır.
MENKUL KIYMETLER
Faiz ve kar payı sağlamak, fiyat değişmelerinden yararlanarak kar elde etmek amacıyla GEÇİCİ bir süre için alınan,
Hisse senedi
Tahvil
Hazine bonosu
Finansman bonosu
Kar zarar ortaklıgı
Finansman fonu gibi varlık unsurlarını ifada eder. Burada geçicı yatırımdan kasıt her an paraya çevrilecek bir piyasanın olması ve işletme yonetımının her an satma niyetinin olmasıdır
Geçici yatırım amaçlı menkul kıymetler :
110 –Hisse senetleri
111-ÖKTS ve B
112-KKTS ve B hesaplarında izlenir.
Hisse senetleri: sahibinin çıkaran kurum üzerindeki oraklık hakkını ve sermaye payını kanıtlayan kıymetli bir evraktır.
Tahvil : A.Ş. lerin ve kamu kuruluşlarının borç para sağlamak için çıkardıkları borç senetleridir.
Yatırım ve iştirak amaçlı yani diğer şirketlerin yönetimine katılmak, iş ilişkileri kurmak veya devamlı gelır elde etmek için satın alınıyorsa;
240-Bağlı menkul kıymetler
242-İştrakler
245-Bağlı ortaklıklar , hasaplarında izlenır.
Arkadaşlar kayıt noktasında bazı kuralları bilmemiz gerekmektedir Menkul kıymetler alış bedeli ile aktife kaydedilirken,alış bedeli ile elden çıkartılır. Hisse senetlerinin değerinde bir düşüş varsa karşılık ayrılıp gider yazılır.
Menkul kıymet satışından doğan olumlu farklar 645-menkul kıymet satış karları hesabının alacağına gönderilirken olumsuz farklar 655-menkul kıymet satış zararları hesabının borcuna gönderilir.
Sınav yaklaşımlı kayıtlar :
hisse senedi alalım (aktife kayıt)
—————–/————————
110-hisse senetleri
102- bankalar
———————————————–
hisse senedi satalım ( aktiften çıkış) olumlu
—————-/—————————
102-bankalar
653-komisyon giderleri
110-hisse senetleri
645-menkul kıymet satış karları
———————————————–
olumsuz
——————/—————————-
102-bankalar
653-komisyon giderleri
655-menkul kıymet satış zararı
110-hisse senetleri
3-Muhtelif gider ve zararlara karşılık ayrılıp gider yazılırken,muhtelif gelir ve karlar olmayacağından ancak satıldığında varsa kar yazılabilr,diğer bir ifade ile GKGMİ ne göre piyasa değeri alış değerinin altına inen hisse senetleri piyasa değeri ile değerlenir ve bu azalış için karşılık ayrılır.
Örnek:
Dönem sonu aktife kayıtlı değerler;
A-Hisse senedi 500
B-Hisse senedi 300 olsun,
Dönem sonu borsa değerleri ise,
A-Hisse senedi 600
B-Hisse senedi 200 olsun,
Sadece B Hisse senedi için kayıt yapabiliriz
———————–/————————
654-Karşılık giderleri 100
119-Menkul kıymet değer düşüklüğü 100
————————————————————–
İhtiyatlılık kavramı gereği A hisse senedinde bir değer artışı görülmektedir,bu durumda bir kayıt yapılmaz çünkü yukarıda da bahsettiğim gibi muhtelif gelir veya kar diye bir ifade söz konusu olmaz mantıksızdır. sadece muhtelif gider veya zararlar olur,buna da karşılık ayırıp gider yazılmalıdır. B hisse senedinde 100 ytl lik bir değer azalışı vardır.Bu nedenle bu azalış için karşılık ayırıp gider yazmalıyız.
Karşılık ayırıp gider yazmak nedir:Bilançodaki değerleri gerçeğe uygun değeri ile gösterebilmek için yapılan kayıttır.bir gideri gider yazmanın yolu onu Borçlandırmaktır.Burada yazılan gider dönem sonunda 690-Dönem k/z hesabının borcuna gönderilirken,aktifi düzenleyen pasif karakterli bir hesap olan 119-menkul kıymetimin değeri düştü karşılık ayırdım!(-) hesabı değerin altında bir indirim olarak işlem görecektir.
Yatırım amaclı menkul kıymetler(mali duran varlıklar) Bir şirketin sermayesinin ilgili oran kadarlık kısmına isabet eden hisse senetleri en az 1 yıl satmamak amacıyla alındığında aşağıya yazdığım hesaplarda izlenir.Bu ifadeyi biraz daha açacak olursak sevgili arkadaşlar;
Bir işletme düşünün dönen varlıklarıyla kısa vadeli yabancı kaynaklarını çok rahat ödeyebiliyor yani likiditesi çok yüksek net çalışma sermayesi atıl ve güçlü bir otofinansman yapısına sahip.Böyle bir işletme ne yapacaktır,doğal olarak yatırıma yönelecektir,bu durumda başka işletmelerden hisse satın alacaktır.İşte almış olduğu bu hisseler o işletmenin sermayesinin %0 ila 10 arasında ise kendi kayıtlarında 240 bağlı menkul kıymetler hesabının borcuna,%10 ila 50 arasında ise242 iştirakler hesabının borcuna,%50 den fazla ise artık kendine bağlamış demektir,buda 245 bağlı ortaklıklar hesabının borcuna kaydedilecektir diğer bir ifade ile aktifleştirilecektir.
240-Bağlı menkul kıymetler % 0-10
242-iştirakler % 10-50
245-Bağlı ortaklıklar % 50 den fazlası
aktife kayıt şekilleri;
240-bağlı menkul kıymetler
——————/———————
240-bağlı menkul kıymetler
102-bankalar
—————–/————————-
arkadaşlar bu kayıtta işletme başka bir işletmenin sermayesinin %0-10 arasıda bir hissesini satın almış durumdadır.
———————/—————————————
240-bağlı menkul kıymetler
110-hisse senetleri
————————————————————
bu kayıtta ise işletme geçici amaçlı aldığı hisse senetlerini yatırım amacına dönüştürmüştür.
————————-/——————————-
240-bağlı menkul kıymetler
242-iştirakler
————————————————————-
burada işletme diğer işletmenin sermayesinin %10-50 arasında bir hissesine sahipken,bu oran %10 un altına inmiştir.
—————————-/————————————
654-karşılık giderleri
241-bağlı menkul değ.düş.kar(-)
—————————————————————-
dönem sonu itibariyle değeri düşen varlığa karşılık ayrılıp gider yazılmıştır.
242-iştirakler
—————————/————————————–
242-iştirakler
102-bankalar
———————————————————————
başka bir işletmenin sermayesine isabet eden %10-50 oranında hissesi satın alınmıştır.
—————————-/—————————-
242-iştirakler
240-bağlı menkul kıymetler
———————————————————-
%0-10 arasıdaki hissenin %10-50 oranına yükselmesi kaydı
————————/———————————
242-iştirakler
245-bağlı ortaklıklar
———————————————————–
%50 nin üzerindeki hissenin%10-50 oranına düşmesi kaydı.
Arkadaşlar birde taahhüt edelim,nasılki kendi işletmemize sermaye taahhüdünde bulunuyorsak,başka bir işletmeye katılımda da sermaye taahüdünde bulunabiliriz. Kendi işletmemiz için hatırlayınız ;
————————–/———————————-
501-ödenmemiş sermaye
500-sermaye
—————————————————————–
ve
—————————–/———————————-
ilgili hesap
501-ödenmemiş sermaye
—————————————————————-
başka işletmeye sermaye taahhüdü ise,
—————————/————————————-
242-iştirakler
243-iştiraklere ser.taah.hes.
——————————————————————
taahhüdün yerine getirilmesinde ise,
—————————–/————————————–
243-iştiraklere ser.taah.hes.
ilgili hs.
——————————————————————–
İştiraklerin değeri düşerse,
——————————/————————————–
654-karşılık giderleri
244-işt.ser.pay.değ.düş.karş(-)
—————————– ——————————————-
245-bağlı menkul kıymetler
——————————–/—————————————-
245-bağlı menkul kıymetler
ilgili hs.
———————————————————————
Ve
——————————-/————————————-
245-bağlı menkul kı.
242-iştirakler
————————————————————————
sermaye taahhüdünde bulunulması,
——————————-/——————————————-
245-Bağlı menk.kıy.
246-bağ.ort.ser.taah.hs.
—————————————————————————
taahhüdün yerine getirilmesi,
———————————/—————————————-
246-bağ.ort.ser.taah.hes.
102-bankalar
—————————————————————————-
değeri düşerse;
——————————–/——————————————
654 –karşılık gid.
247-bağ.ort.serm.pay.değ.düş.kar.(-)
—————————————————————————
Sevgili arkadaşlar; Sabır + istikrar başarıyı getirecektir. Amortismanları, karşılıkları, reeskontu …….anlamıyorum, bilmiyorum, karıştırıyorum diyorsanız beni izleyin…
TİCARİ ALACAKLAR
Ticari alacaklar ; İşletmenin 1 yıl içinde paraya dönüştürülmesi öngörülen ve işletmenin ticari alacakları nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacaklarını ifade eder.
120-ALICILAR
121-ALACAK SENETLERİ
122-ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-)
124-KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZLERİ(-)
126-VERİLEN DEPOZİTO VE SENETLER
127-DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
128-ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
129-ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI(-)
Sevgili arkadaşlar; 12’li grupta Ticari Alacaklar dan sınavda mutlaka soru gelecektir hatta bu fikri biraz daha pekiştirmek için şöyle bir espiri de yapılabilir,”bu gruptan soru sorulmayacaksa sınav yapılmaz”.Bu grup çok önemlidir arkadaşlar,soru yaklaşımlı konuya kısaca göz atalım;konunun rahat anlaşılabilmesi için isterseniz küçük bir örnekle hesapları bireyselleştirelim.Arkadaşlar alacağın 3 hali vardır biz buna NŞD diyelim N:NORMAL, Ş:ŞÜPHELİ, D:DEĞERSİZ. İnsanlar güncel hayatta hep birbirleriyle ilişki içindeler,örneğin alışveriş yaparlar,iş ilişkilerinde bulunurlar,bazen da bir arkadaşına durumu sıkışık olduğu için borç para verirler,işte bu bir NORMAL alacaktır ancak günü geldiğinde ödenmesse birden fazla telefonla istenir sonra kişinin ayağına kadar gidilir ama bir türlü tahsil edilemez, işte buda ŞÜPHELİ alacaktır,yani bir gider bir zarar olmuştur artık,son aşamada ise alacağın üzerinden soğuk bir bardak su içilir buda alacağın DEĞERSİZ olduğuna işarettir.
NORMAL ALACAKLAR
120 ALICILAR: işletmenin faaliyetiyle ilgili mal ve hizmet satışlarından doğan SENETSİZ alacaklarını,
l21-ALACAK SENETLERİ:İşletmenin faaliyetiyle ilgili mal ve hizmet satışlarından doğan SENETLİ alacaklarını ifade eder,diğer bir ifade ile bu iki hesap işletmenin NORMAL alacaklarını gösterir.
—————————–/———————————————
120-Alıcılar
121-Alacak senetleri
600-Y.içi satışlar
391-Hes.kdv.
—————————————————————————-
senetsiz ve senetli satış yapılmıştır.
——————————–/——————————————–
100-kasa
102 bankalar
120-alıcılar
121-Alacak senetleri
—————————————————————————–
kasa ve banka yoluyla tahsilat yapılmıştır.
———————————–/———————— ——————
610-Satıştan iadeler
611-satıştan iskontolar
191–İnd.kdv
120-alıcılar
——————————————————————————
satıştan iade ve iskonto yapılmıştır.
————————————-/—————————————–
121-Alacak senetleri
120-alıcılar
——————————————————————————–
alıcıladan olan alacak senede bağlanmıştır.
———————————–/——————————————-
121-Alacak senetleri 100
121-Alacak senetleri 90
642-Faiz gelirleri 10
———————————————————————————
Alacak senetleri yenilenmiştir.
sevgili arkadaşlar normal alacak işleyişi yukarıdaki kayıtlar gibidir,burada bono ve poliçe aynı şekilde işlem görecektir.
ŞÜPHELİ ALACAKLAR
Ödeme süresi geçmiş bu sebeble vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş,yazı ile birden fazla(dikkat) istenmiş yada dava ve icra safhasına aktarılmış SENETLİ (121)ve SENETSİZ(120) Alacakları kapsar.Tahsili şüpheli hale gelmiş alacaklar (120-121) alacaklandırılırken,128 şüpheli ticari alacaklar borçlandırılmalıdır.VUK’un 323.maddesi şüpheli alacakları şöyle tanımlıyor;
1-Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar
2-Yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar,şüpheli alacak sayılır.Bu tanımda dava ve icra safhasına değmeyecek ifadesi pek açık olmamasına rağmen sanıyorum bunun ölçüsü dava ve icra giderinin yaklaşık tutarı olabilir.Ayrıca bir alacağın şüpheli sayılabilmesi için bir teminata bağlanmamış olması gerekiyor ve bu durumda menkul rehni veya gayrimenkul ipoteği şeklinde teminata bağlanmış alacaklar için bir karşılık sözkonusu olamaz.şüpheli duruma düşmesi ise arkadaşlar bunu biraz daha açıklayıcı olması bakımında konunun üzerinde duralım;şüpheli duruma düşen alacaklar için karşılık ayrılır demiştik ancak vergi matrahından düşürülebilmesi için yukarıda belitilen VUK ‘un 2 aded maddesine uygun olması gerekir.Ayrıca icra safhası ve dava aşaması dendiğinde mahkemeye takip dilekcesinin verilmesi yeterli sayılır.
Yine özün önceliği kavramı gereği vadesi gelmemiş bir alacak ta şüpheli sayılabilir örneğin ; işletmenin alacaklı olduğu işletme hakkında iflas kararı verildiğini ve bu iflasın iflas masasına kayıtının yapıldığını tespit etmiş olsun,bu durumda işletme bu alacağını şüpheli sayarak karşılık ayırıp gider yazabilir ancak VUK a göre KKEG olarak ticari kardan mali kara geçerken beyanname üzerinde göstermelidir.
SINAV YAKLAŞIMLI İŞLEYİŞ
1.YAKLAŞIM SORU TİPİ;İşletme 240 ytl’ lik alacağa 240 ytl karşılk ayırıp gider yazıyor ve daha sonra aynı parayı tahsil ediyor olsun.
a————————-/————————————
121-alacak senetleri 240
protostolu senetler
121-alacak senetleri 240
cüzdandaki senetler
————————————————————–
senedin protosto edilmesi
b————————————–/——————————-
128-şüpheli alacaklar 240
121 alacak senetleri 240
——————————————————————-
normal alacağı şüpheli hale gelmesi
c———————————/———————————-
654-karşılık giderler 240
129-şüp.tic.al.karş(-) 240
——————————————————————-
şüpheli alacağın gider yazılması(karşılık ayrılması)
d———————————–/———————————
100-kasa 240
128-şüpheli alacaklar 240
——————————————————————–
şüpheli aklacağın tahsil edilmesi
e————————————/——————————–
129-şüp.tic.al.karş(-) 240
644-konusu kalmayan karşılıklar 240
———————————————————————
2.YAKLAŞIM SORU TİPİ; işletme 240 ytl’lik normal alacağı şüpheli hale gelmiş ve buna 80 ytl karşılık ayırıp gider yazdıktan sonra 180 ytl sini tahsil etmiş olsun.
a——————————-/————————————–
121-alacak senetleri 240
protostolu senetler
121-alacak senetleri 240
cüzdandaki senetler
———————————————————————-
senedin protosto edilmesi
b——————————————/———————————
128-şüpheli ticari alacaklar 240
121-alacak senetleri 240
——————————————————————————
şüpheli alacal kaydı
YADA;
——————————/———————————————
128-şüpheli ticari alacaklar
120-alıcılar
——————————————————————————
olabilirdi.(senetsiz alacak olsaydı)
c———————————–/—————————————-
654-karşılık giderleri 80
129-şüp.tic.al.karş.(-) 80
——————————————————————————
şüpheli alacağın 80 ytl sine karşılık ayrılmıştır.
d———————————/——————————————-
100-kasa 180
129-şüp.tic.al.karş.(-) 80
128-şüpheli tic alacaklar 240
644-kon.kal.karşılıklar 20
——————————————————————————
not:sonraki yıl tahsil etmiş olsaydı 644 yerine 671 geç.yıll.karları olacaktı.Burada pratik düşünce 100+129 u toplayıp aradaki farkı gelir yazmak olmalıdır.180+80=260
260-240=20 dir.
3.YAKLAŞIM SORU TİPİ;İşletme 240 ytl lik normal alacağı şüpheli hale gelmiş ve buına 90 ytl karşılık ayırıp gider yazdıktak sonra 140 ytl sini tahsil etmiş olsun.
a—————————————–/——————————————-
121-Alacak senetleri 240
121-Alacak senetleri 240
b————————————————————————————–
128-şüpheli tic.alacaklar 240
121-Alacal senetleri 240
—————————————————————————————-
c————————————————/—————————————
654-karşılık giderleri 90
129-şüp.tiç.al.karş.(-) 90
———————————————————— —————————-
d————————————————–/————————————–
100-kasa 140
129-şüp.tiç.al.karş.(-) 90
689-diğ.ol.dığı g/z 10
128-şüpheli tic.alacaklar 240
—————————————————————————————–
not:sonraki yıl tahsil edilmiş olsaydı 689 yerine 681 geçmiş yıl.zararaları olacaktı.yine harcadığım yani gider yazdığım değer+tahsil ettiğim değerden şüpheli alacakları çıkardığımızda aradaki fark olumsuzsa gidere ,olumlu ise gelire yazmak suretiyle sorulara pratik cevaplar verebiliriz.140+90=230, 230-240=–10 zarar olacaktır.
Sevgili arkadaşlar buraya kadar anlattığım hususları özetlemek gerekirse ;
1-Şüpheli alacaklar için değerleme gününde pasifte karşılık ayrılabilir.Yani gider yazılır,bir gideri gider yazmanın yolu onu borçlandırmaktan geçer.
2-Ayrılan karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilmelidir.teminatlı alacaklarda karşılık,teminattan geri kalan miktara isabet eder.
3-Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar veya zarar yazılır.
4-Şüpheli alacaklar şüpheli duruma düştüğü anda ilgili normal alacaktan çıkarılarak şüpheli ticari alacaklar hesabına aktarılır.Daha sonra sözkonusu alacaklar için karşılık ayırmak suretiyle gider yazılır.Ancak teminatlı alacaklarda teminat tutarı düşüldükten sonra kalan tutar için karşılık ayrılır.Yani diyelimki müşterinizden 10,000 ytl alacağınız var ancak daha önceden 9,000 ytl lik bir ipotek aldığınızı varsayalım,bu durumda kalan 1000 ytl için karşılık ayrılabilir.Çünkü zaten 9000 ytl lik kısmını teminata bağladığınızdan kaçması düşünülemez. Ayrıca hatır senetleri de şüpheli alacak sayılmazlar.
DEĞERSİZ ALACAKLAR
Değersiz alacakla ilgili söylenebilecek tek şey artık bu senetli ve senetsiz alacağın tahsili imkansız hale geldiğidir.Bu durumda zaten VUK 322 maddesi açıkca şöyle diyor;”Kazai bir hükme ve kanaat getirici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaklardır.”yani burada bir mahkeme kararından söz edilebilir örneğin;alacaklı zaman aşımına düşmüştür yada borçlunun iflasına karar verilmiştir.Yine VUK 324 .maddesinde alacaklı ve borçlunun anlaşma yoluyla alacaklının alacağından vazgeçtiği bir alacak veya borçlunun konkordato ilan etmesi de alacağı değersiz hale getireceği bildirilmiştir.Bunun yanısıra “Aciz vesikası”alacağı değersiz kılmaz çünkü borçlunun durumu düzelebilir ve bu borcunu ödeyebilir aciz vesikası sadece şüpheli alacak olarak karşılık ayırmaya yarar.
Bir alacağın yolculuğunda önce normal alacak, daha sonra şüpheli alacak ve daha sonrada değersiz alacak halini aldığını görüyoruz.Yani bir normal alacak şüpeli alacak aşamasını atlayarak değersiz hale gelmez .
Yukarıda d maddelerinin olmadığını varsaydığımızda,
—————————— —–/————————————-
129-şüpheli tiç.al.karş.(-)
128-şüpheli tic.alacaklar
————————————————————————–
değersiz alacak kaydı.
———————————/—————————————–
100-kasa
679 diğ.ol.dışı g/k
—————————————————————————
olurda birgün tahsilat yapılırsa,daha önce gider yazdığımız alacağı yok etmenin en pratik yolu onu gelir yazmaktır.
Sevgili arkadaşlar bu hafta size Ticari Alacaklardan bahsettim,ilk baştada bahsettiğim gibi bu konudan mutlaka soru çıkacaktır,eğer anlamadığınız bir yer varsa veya bu konuyla ilgili daha önce çıkmış bütün soruları tarayarak çözemediklerinizi mail göndererek sorabilirsiniz.
REESKONTLAR
Sevgili Arkadaşlar; bugünkü konumuz Reeskontlar, bu konu hem çok kısa ve hem de mutlak soru olarak karşımıza gelecek konudur. Bu nedenle konuyu çok kısa ve yalın bir şekilde anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle reeskontların anlaşılması adına konuyu bireyselleştirmek istiyorum. Arkadaşlar güncel hayatta insanlar hep bir koşuşturma içindedirler,pazara çıkıp alışveriş yaparlar,bankadan kredi çekerler,birilerine borç para verirler yada alırlar yani gün içerisinde hep birbirleriyle ilişki içindedirler.Çoğu zaman kendi kendimize hep şöyle bir ifadede bulunuruz; Borç, borç, borç, bakkala borç, manava borç,mağazaya borç, televizyon taksiti,arabanın taksiti, evin taksiti ,mobilyacıya borç vs. gibi bıktım artık bu borçlardan, toplu bir param olsa hepsini önceden ödeyip kurtulurum deriz.Gerçekten bir gün toplu paramız olsa mobilyacıya giderek 10 ay sonra ödeyeceğimiz 500 ytl’lik mobilya taksini 450 ytl ödeyeyim bu hesabı kapatırmısın gibi bir teklifte bulunmuş olsak acaba mobilyacı bize nasıl bir cevap verir sizce yani mobilyacı bize nasıl bir iyilik yapardı dersiniz, işte bu noktada eğer mobilyacı bizim 500 ytl lik borcumuza karşılık bizden 450 ytl kabul ederek hesabı kapatırsa yani 50 ytl lik bir iskonto yaparsa bu aradaki 50 ytl lik olumlu fark bizim için bir gelirdir ve kardır
Muhasebede bütün gelir ve karlar ilk kayıtta her zaman alacaklandırılır, bu örneğin tam tersi ise bir giderdir bir zarardır muhasebede bütün gider ve zararlar ilk kayıtta her zaman borçlandırılır.
Reeskont kelimesinin ne anlama geldiğine baktığımızda bu kelimenin İSKONTO olarak tanımlandığını görürüz.VUK nun 281.maddesine bakacak olursak BANKA,BANKER VE SİGORTA ŞİRKETLERİ alacak ve borc senetlerini Reeskonta tabi tutmak zorundalar,bunun dışında kalan işletmeler ise alacak ve borc senetlerini mukayyet yada diğer bir ifade ile kayıtlı değer ile veya tasarruf yani peşin değer ile değerlemeye tabi tutabilirler.Yani Banka,Banker ve Sigorta şirketleri alacak ve borç senetlerini değerleme gününde reeskonta tabi tutmak zorunda iken diğer işletmeler için bu zorunluluk yoktur,yani ihtiyaridir genelde davranış olarak zorunlu tutulmadığımız konuda hiç birşey yapmayız.Çünkü isteğe bağlı bir davranışı çoğunlukla gereksiz bulur ve uygulamayız.oysa uygulamada reeskontun ne kadar önemli olduğunu aşağıdaki örneklerde görebilirsiniz. Bu noktada reeskontu biraz daha açacak olursak şöyle diyebiliriz; Tasarruf değer ölçüsünün alacak ve borç senetlerine uygulanmasına muhasebe de REESKONT denir.Yada dönem sonu itibariyle vadesi henüz gelmemiş bulunan senetli alacakların ve senetli borçların üzerinde yazılı değerin GERÇEK değere dönüştürülmesi işlemine REESKONT işlemi denir.Alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmeler Borç senetlerini de Reeskonta tabi tutmak zorundadırlar.
DEĞERLEME NEDİR: Değerleme FİYATLAMA yada bir iktisadi kıymete değer biçme olarak tanımlanır.
Tasarruf değeri: Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği değerdir. Örneğin;6 ay sonra tahsil edeceğiniz 800 ytl’lik bir alacağınızı, bugün tahsil ederseniz sizin için kaç parayı ifade eder.
Nominal değer: İtibari değer yada hertürlü senet ve paranın üzerinde yazılı değerdir.
İç iskonto: F=A .n.t/36500+(n.t)
A.senedin nominal değeri
n:gün sayısı
t:faiz oranı
F:faiz reeskontu
Tasarruf değeri=nominal değer-reeskont tutarı
Konunun anlaşılması için verdiğim bu formülün yerine getirilmesi ile ilgili bir soruya rastlamadım ancak burada çıkacak soru tipine bakalım.
ÖRNEK:İşletme 31/12/2006 tarihinde sahip olduğu 600 ytl nominal değerli alacak senelerinin tasarruf değeri 500 ytl olsun.
Bu durumda reeskont gideri 600-500=100 ytl olacaktır.
Buradaki mantık şu olmalı ; Benim bugün yani değerleme günü olan 31/12/2006 tarihinde elimde 600 ytl lik senet var ancak senedin üzerindeki tarih 20/06/2007 dir.Bu durumda kendimize şöyle bir soru sormalıyız; Bu 600 ytl lik senedi bugün yani 31/12/2006 da tahsil etmiş olsam benim için değeri ne olurdu,daha açıklayıcı bir ifade ile 20/06/2007 de tahsil edeceğim 600 ytl yi bugün 31/12/2006 da bana getirip verseler ben bu parayı 600 ytl olarak mı tahsil ederim yoksa erken tahsil ettiğim için iskonto mu yaparım, diyelim ki iskonto yaparak 500 ytl olarak tahsil ediyorum,öyleyse 100 ytl lik bir zararım söz konusudur.
bu durumda bir gider bir zarar sözkonosu olacaktır bir gideri gider yazmanın yolu onu borçlandırmaktı öyleyse;600-500=100 ytl.
ALACAK SENETLERİ
———————–31/12/2006———————————
657-Reeskont faiz giderleri 100
122-Alacak senetleri reeskontu(-) 100
———————————————————————–
buradaki 657 reeskont faiz giderleri dönem sonunda 690 Dönem k/z hesabının borcuna gönderilirken 122- Alacak senetleri reeskontu(-) 121-Alacak senetlerinin altında bir indirim olarak görülecektir.
Bu durumda aktife kayıtlı 600 ytl lik Alacak senedinin görünümü gerçek değeri 500 ytl olarak görülecektir.
121-Alacak senetleri 600
122-Alacak senetleri reeskontu(-) 100
——————————————————–
Gerçek değer 500
Yeni yılda yapılacak kayıt ise,
———————–01/01/2007——————————–
122-Alacak senetleri reeskontu(-) 100
647-Reeskont faiz gelirleri 100
————————————————————————-
yani daha önce gider yazmıştım, bir gideri yok etmenin en güzel yolu onu gelir
yazmaktan geçer.
BORÇ SENETLERİ İÇİN
işletmenin elinde 31/12/2006 günü yani değerleme günü 15/04/2007 tarihli 300 ytl lik borç senedi olsun, bu senetlerin tasarruf değerinin ise 250 ytl olduğunu varsayalım.
——————–31/12/2006———————————
322-borç senetleri reeskontu(-) 50
647-reeskont faiz gelirleri 50
————————————————————–
Borç senetlerimizi erken ödeseydik bize bir iskonto yapılacaktı bu yapılan iskonto bizim için bir gelir bir kardır o halde bütün gelir ve karlar alacaklandırılır, burada 647-Reeskont faiz gelirleri 690-Dönem k/z hesabın alacağına gönderilirken 322- borç senetleri reeskontu(-), 321 borç senetlerinin altında bir indirim olarak görülecektir.
Dönem sonu itibariyle Borç senetlerinin Pasifteki gerçek değeri şöyle görülecektir.
321-Borç senetleri 300
322-Borç senetleri Reeskontu (-) 50
—————————————————–
Gerçek değer 250
Yeni yılda yapılacak kayıt
——————–01/01/2007———————————
657-Reeskont faiz giderleri 50
322-Borç senetleri reeskontu(-) 50
——————————————————————
daha önce gelir yazmıştım ,geliri yok etmenin en güzel yolu onu gider yazmaktır.
Sevgili arkadaşlarım bugünkü konumuz kısaydı,aslında bu özel derslerde mümkün olduğunca kitap dilinden uzak sınıfta ders anlatırmış gibi konuyu anlatmak istiyorum ancak yazıya dökmek oldukca zor bir durum, bu kadar yalın ve anlaşılır anlatmaya çalışıyorum umarım anlıyorsunuzdur.
STOKLAR-1
İşletmelerin en önemli varlıklarından biride stoklardır.Tanımına baktığımızda; işletmenin; Satmak Üretimde kullanmak, tüketmek amacıyla almış olduğu İLK MADDE MALZEME- YARI MAMUL- MAMUL-TİCARİ MAL gibi varlıklar stokları oluşturur.Tekdüzen hesap planında 15 ‘li grubun açılımı şu şekildedir.
150-İlk madde malzeme
151-Yarı mamuller -üretim
152-Mamüller
————————————-
153-Ticari mallar
157-Diğer stoklar
158-Stok değer düşüklüğü karşılığı(-)
159-Verilen sipariş avansları
Görüldüğü gibi bu hesaplardan 150-151- ve 152 hesaplar üretim işletmelerine yönelik hesaplardır,bu hesapları maliyet muhasebesi konuları geldiğinde sizlere aktaracağım,bu anlatımda sadece ticari işletmeleri temel alacağım.
DEĞERLEME:Öncelikle stokların Maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulması gerekecektir.VUK’un 262.maddesine göre Maliyet bedeli:Bir iktisadi kıymetin elde edilmesi veyahut değerinin arttırılmasıyla ilgili yapılan ödemelerle bunlara bağlı her türlü giderlerin toplamı olarak tanımlanmıştır.örneğin fatura bedeli+nakliye ve hambaliye gideri+gümrük vergisi+taşıma sırasındaki sigorta gideri+sadece bu mal için alınan kredinin faiz ve komisyon gideri maliyet bedelini oluşturacaktır.depolama giderleri ve işletme için kullanılan krediler maliyet bedelinin dışındadır.Ayrıca değeri düşen malların değerlemesi ise Emsal bedeli ile olacaktır.Yani değer düşüklüğü yangın,deprem,su basması vs. veya bozulma,çürüme kırılma,çatlama vs gibi durumlar sonucu olmalıdır.Bu tür malların emsal bedeli ‘ortalama satış fiatı veta taktir esasına göre olmalıdır.
Sevgili arkadaşlar; Stoklarda bulunan mal hareketlerini izlemede iki türlü kayıt yönteminden bahsederiz.Bunlardan birincisi Aralıklı envanter yöntemi,diğeri ise devamlı envanter yöntemidir diğer bir ifade ile sürekli yada aralıksız envanter de denir.Aralıklı envanter yöntemini uygulayan işletmelere ürün çeşidi çok ve küçük olan gıda sektörünü örnek gösterebiliriz.Devamlı envanter yöntemini uygulayan işletmelere ise ürün çeşidi büyük ve rahatlıkla sayılabilen beyaz eşya sektörünü gösterebiliriz.
1-ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ:(Birden fazla hesaplı aralıklı envanter yöntemi,stok hareketlerinin izlenmesinde istatistiki hesaplar yöntemi,tecrübi yöntem,aralıklı sayım yöntemi gibi isimlerle de ifade edilebilir.) Bu yöntemde işletmede bulunan mal mevcudu ancak SAYIM VE DEĞERLEME (envanter çıkarma) ile belirlenecek bir yöntemdir.Dolayısıyla kar veya zarar ancak mal mevcudu ortaya çıktıktan sonra hesaplanabilecektir.Öncelikle sayım ve değerleme yada envanter çıkarma ne demektir onu tanımlayalım.Envanter çıkarmak:Saymak-tartmak-ölçmek ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki varlıkları ve borçları kesin bir şekilde taktir ve tespit etme işlemidir.Dolayısıyla burada dönem sonu geldiğinde ilk yapacağımız iş stokları tespit etmeliyiz ve bir defaya mahsus STMM kaydı yapmalıyız.Bunu biraz açalım.Sevgili Arkadaşlar öncelikle 153-Ticari mallar hesabının borç bakiyesini bulmalıyız yani Dönem başı mal mevcudu +Dönem içi alışlar+Alış giderlerinden,Alıştan iadeler ve alış iskontoları çıkartıldığında 153-Ticari mallar hesabını borç bakiyesi bulunacaktır.(dikkat)Bulunan bu bakiyeden Dönem sonu stok çıkartıldığında Satılan ticari malın maliyeti bulunacaktır.Net satışlardan da STMM çıkartıldığında kar yada zarara ulaşabiliriz.Bu arada ENVANTER kelimesinin ne anlama geldiğini belirtmeden geçmeyelim. Envanter kelimesi,Alacak ve borçların dökümünü gösteren liste olarak tanımlanır yeda stokların miktar ve değerlerini ifade eden kelimedir.
Ticari Mallar Hesabının Borç Bakiyesi=(DBMM+D.İÇİ ALIŞLAR+ALIŞ GİDERLERİ)-(ALIŞTAN İADELER+ALIŞ İSKONTOLARI)
TMHBB-D.SONU STOK=STMM(621)
NET SATIŞLAR-STMM=KAR/ZARAR bulunacaktır.LÜTFEN İFADELERİ İYİ İNCELEYİNİZ
Aralıklı envanter yönteminde STMM kaydı dönem sonunda BİR defa yapılır(dikkat)
——————————/————————————-
621-STMM
153-TİCARİ MALLAR
———————————————————————-
Arkadaşlarım stokların anlaşılabilmesi için 153-Ticari malların işleyişi üzerinde durmak gerekecektir,staja başlama ve yeterlilikte çıkan soruları özününü göreceksiniz lütfen dikkatlice izleyiniz.
153-TİCARİ MALLAR:Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacıyla alınan malların izlendiği hesaptır.
153,01-Dönem başı mal mevcudu
153,02-Dönem içi alışlar
153.03-Alış giderleri
153.04-Alıştan iadeler
153.05-Alış iskontoları
153.06-Sayım fazlalıkları
153.07-Sayım noksanlıkları
153.08-Değeri düşen mallar
153.09-STMM (satılan ticari malın maliyeti) not:Ana hesabın alt kırılımları tesadüfen yazılmıştır 153 den sonraki kırılımlar ihtiyaridir.
153.01-TİCARİ MALLAR (Dönem başı mal mevcudu):Geçen yıldan devreden malları ifade eder,Açılış fişinde 153.01-Ticari mallar hesabının borcunda görülür.
——————-01/01/2007.————————————-
100-Kasa 500
121-A.Senetleri 2000
153,01-Ticari mallar 3000
254-Taşıtlar 10000
320-Satıcılar 5000
321-B.Senetleri 500
500-Sermaye 10000
———————————————————————————
Açılış fişinde 153.01 Ticari malların görünümü
153.02-TİCARİ MALLAR (Dönem içi alışlar);Dönem içinde alınmış olan mallardır.Aktif hesaplar herzaman ilk kayıtta borçlanır yada giren borçlu mantığı ile borçlandırılacaktır.
————————————–/——————————
153.02-Ticari mallar 50.000
191.01-İnd.kdv 5000
100-kasa 10000
320-Satıcılar 45000
———————————————————-
Dönem içi mal alış kaydı
153.03-TİCARİ MALLAR(Alış giderleri); Dikkat! Mal alışı nedeniyle ortaya çıkan Nakliye,sigorta,komisyon,gümruk vs.gibi giderler alış giderlerini oluşturur ve malın maliyetine eklenir yani 153-Ticari mallar hesabının borcuna kaydedilmelidir,bu kaydın mantığı şayet mal alınmasaydı bu giderlerde olmayacaktı bu nedenle malın maliyetine aktarılacaktır.Diğer bir ifade ile bu tip giderlerin genel giderlerle ilgisi yoktur çünkü burada belirli bir aktifin elde edilmesi gereğinden hareketle zorunlu bir gider yapılmıştır.
——————————————-/—————————
153.03-Ticari mallar 100
nakliye gideri
191,01-ind.kdv 10
100-kasa 110
————————————————————————–
bu noktada uygulamadanda bahsetmeden geçemeyeceğim,büyük işletmelerin alış giderlerini dönem içerisinde 154-Alış giderleri hesabında takip etmeli ve dönem sonunda 153-Ticari malların borcuna aktarmalısı daha doğru olacaktır.
153.04-TİCARİ MALLAR (Alıştan iadeler);İşletme aldığı malları çeşitli nedenlerle iade edebilir bu çok doğaldır.Bu nedenle 153-Ticari mallar alacaklandırılacaktır.
——————————————–/————————–
320-Satıcılar 100
153.04-Ticari mallar 90
391-Hesaplanan kdv 10
————————————————————————-
Öncelikle staja başlama öğrencileri kdv ye lütfen dikkat.Ayrıca alıştan iadelerden kaynaklı bir gider yapılmışsa bununda alış gideri yani 153,04-Ticari mallar olduğunu unutmayalım. ve yine iade gideri satıcı adına yapılmış olabilir bu durumda ise satıcılar hesabı borçlanacaktır.Bir özellikte uygulamadan vermek istiyorum; İadelerin dönem içinde 155-Alıştan iadeler hesabında takibi ve dönem sonunda 153-Ticari mallar hesabının borcuna aktarılması bilgi açısından daha doğru olacaktır.
2 / 15, n / 50 N E D İ R
153.05-TİCARİ MALLAR(ALIŞ İSKONTOLARI) ; SMM yeterlilik öğrencileri lütfen dikkat! İskonto; alıcılar borcunu belli bir zaman içinde öderse fiattan indirilecek yüzde olarak anlaşılır ve fatura üzerine de yazılır. 2/15,n40 dikkat bu ifade nedir.Bu ifade fatura üzerine yazıldığında dikkat; 40 gün ,içerisinde ödenmesi gereken bir fatura tutarının 15 gün içerisinde ödenmesi halinde %2 iskonto yapılacağı ,15 günden sonra ödenmesi halinde ise iskonto yapılmayacağı anlamına gelir.Daha açık anlatımla 40 gün vadeli ilk 15 gün içerisinde ödenirse %2 iskontolu demektir.sınavda mutlaka çıkar.
SORU;İşletme 3/15, n/50 vadeli 1000 ytl +kdv ye mal almış ve 10 günde ödemiştir.(kdv %10 kabul edilsin)
—————————-/————————————–
153-Ticari mallar 1000
191-ind.kdv 100
320-Satıcılar 1100
———————————————————————–
———————————/————————————–
320-Satıcılar 33
153-Ticari mall. 30
391-hes.kdv 3
————————————————————————–
——————————–/——————————————
320-satıcılar 1067
100-kasa 106 7
—————————————————————————-
3/15, n/50 şeklinde mal alınışı ve ilk 10 gün içinde ödemesi kaydı,15 günden sonra ödeme yapılsaydı 2. kayıt olmayacaktı.
Arkadaşlar;Bazı durumlarda da Alış anında fiat indirimleri sözkonusu olabilir yani belli bir tutarı aşan mal alışlarında belirli bir indirim yapılabilir bunların ayrıca kayda alınmasına gerek yoktur.iskontolu fatura bedeli üzerinden yapılacak kayıt yeterlidir.Yanlız iskontoların ticari teamüllere uygun olması gerekir.Diğer bir ifade ile alış yapılırken iskonto sözkonusu ise kdv matrahı olarak net fatura tutarı yani iskonto düşüldükten sonra kalan tutar kabul edilecek daha doğrusu net fatura tutarı ve onun kdv si dikkate alınacaktır.Mal alındıktan sonra dönem sonunda ayrı bir dekontla bildirilen iskontolar da ise kdv işleme alınmayacak sadece iskonto kaydı yapılacaktır.Yine bazı durumlarda yıl sonu geldiğinde yada belli bir ciro aşıldığında satış primi -hasılat primi-yıl sonu iskontosu gibi yapılan ödemelerde kdv olacaktır.Bu gibi iskontolar bir hizmet olarak görüleceğinden fatura düzenlenmesi gerekecektir ve kdv uygulanacaktır.Kısaca dekontla bildiriliyorsa kdv yok, fatura kesiyorsak kdv uygulayacağız.
—————————–/———————————
320-satıcılar 10
153-ticari mallar 10
—————————————————————
Dekontla bildirilen iskonto kaydı
—————————————/—————————
320-satıcılar 110
153-Ticari mall. 100
391-Hes.kdv. 10
——————————————————————-
iskonto için fatura kesmiş olduğumuzda
not:İadelerin dönem içinde 156-Alıştan iskontolar hesabında takibi ve dönem sonunda Ticari mallar hesabının borcuna aktarılaması uygulama açısından daha doğru olacaktır.
Sevgili arkadaşlar iskontolarda başka bir durum ise alınan mal miktarına bağlı olarak satıcı tarafından işletme lehine yapılan iskontolar yada ciro primlerini mal alışıyla ilişkilendirmemek gerekir bunları doğrudan gelir yazmak doğru olacaktır,ayrıca ciro primine karşılık bedelsiz mal gönderilmesi durumunda ciro primini gelir yazmalıyız.
————————————————–/——————————
320-Satıcılar 550
649-D.ol.g/k 500
391-Hes.kdv. 50
———————————————————————————-
ve
————————————–/——————————————–
153-Ticari mallar 500
191-İnd.kdv. 50
320-Satıcılar 550
————————————————————————————-
Satıcılar işletme lehine 500 ytl ciro primi tahakkuk ettirmiş ve karşılığında bedelsiz mal göndermiştir.
SATIŞTAN İSKONTOLAR:Satıştan iskontoları anlatmadan iskontolar konusunu bitirmek olmazdı birazda satıştan iskontolar konusuna değinmek istiyorum.
Örnek;Alıcılara yapılan 500 ytl lik iskontoya karşılık alıcılar 500 ytl lik hizmet faturası düzenlemiş olsun.
————————————–/———————————–
611-Satış iskontoları 500
191-İndirilecek kdv 50
120-Alıcılar 550
————————————————————————–
Örnek;Alıcılara yapılan 300 ytl lik iskonto bir dekont ile bildiriliyor.Dikkat burada kdv olmaz.
——————————————/————————————
611-Satıştan iskontolar 300
120-Alıcılar 300
—————————————————————————————-
Arkadaşlar bu konudaki diğer bir kayıt sistemi ise şöyledir;Yıl sonunda satılan malın miktarına bağlı olarak alıcılara yapılan iskontolar yani ciro primleri mal alış maliyetiyle ilişkilendirilmez doğrudan gidere aktarılır,yine bedelsiz mal gönderilmesi durumunda da gider yazılır.Uygulama genellikle böyledir.
örnek;işletme alıcılara 3000 ytl lik ciro primi tahakkuk ettirmiştir.
———————————-/———————————–
659-diğer ol.g/z 3000
191-İnd.kdv. 300
120-Alıcılar 3300
————————————————————————
örnek;İşletme Alıcılara 10,000 ytl lik ciro primi tahakkuk ettirmiş ve karşılığında bedelsiz mal göndermiştir.
—————————————-/———————————-
659-Diğ.ol.g/z 10,000
191-İnd.kdv 1,000
120-Alıcılar 11,000
—————————————————————————–
ve
——————————————–/———————————-
120-Alıcılar 11,000
600-Y.içi sat. 10,000
391-Hes.kdv. 1,000
—————————————————————————————-
STOKLAR-2
Sevgili Arkadaşlar ilk dersimizde Fazlalık ve noksanlıkların sadece kasa hesabıyla ilgili olmadığından bahsetmiştim,sayım sonucunda işletmenin kesin mal miktarları olması gerekenden fazla veya eksik çıkabilir,işte bu durumda yine 197 ve 397 hesapları kullanmamız gerekecektir.burada yine kasa hesabında olduğu gibi işlemleri kısaca görelim.
153-06 TİCARİ MALLAR (sayım fazlalıkları); Sayım sonucu gerçek durumu gösteren mal miktarı olması gerekenden daha FAZLA ise sayım fazlalığı ortaya çıkmıştır,bu durumda işletme fazlalığın nedenini buluncaya kadar geçici bir hesapta durumu izleyecektir.Formülümüzü tekrar hatırlayalım.
Fiili Ticari mallar>kayıtlı ticari mallar ise 397-Sayım ve tesellüm fazlalıkları hesabına aktarılacaktır.Dikkat buradaki Fiili ticari mallardan kasıt işletmedeki malların tek tek sayılıp gerçek miktarının belirlenmesidir.Diyelim ki bu miktar 300 adet olsun.Kayıtlı ticari mallardan kasıt ise deftere kaydettiğimiz miktarı gösterir , buda 295 aded olsun ve birim fiyatının da 500 ytl olduğunu varsayalım.
(F) iili Ticari mallar……… 300*500=150,000
(K) ayıtlı ticari mallar……. 295*500=147,500
—————————————————————
397-say.ve tes.faz…………………… 2,500 ytl sayım sonucu ortaya çıkan ticari mal,kaydettiğimiz ticari mallardan 2,500 ytl fazladır.sınav soru çözme yaklaşımlı daha pratik bir yaklaşımla aklımızda kalması açısından şöyle de diyebiliriz. F,K dan büyük ise(+) 397-sayım ve tesellüm fazlalıkları hesabı Alacaklandırılacak.Fiili ile Kayıtlı kelimelerini karıştırmamak için örneğin (F) İ( K)RET( Fikret)kelimesini kullanabiliriz.F>K Dikkat ederseniz F her zaman K dan önce gelir,burada birbirinden çıkarırken Fiili her zaman Kayıtlının üzerinde olduğunu unutmayınız. Not,arkadaşlar lütfen bu pratik çözüm yolunu kasa işleminde kullanınız.
———————————–/——————————
153-Ticari mallar 2500
397-Sayım va tesellüm fazlalıkları 2500
——————————————————————
Sayım sonucu tespit edilen 2500 ytl lik mal işletmenin karıdır.Eğer nedeni bulunamaz ise Dönem sonunda 679 hesabın alacağına gönderilir.(bknz ilk dersimize).Sayım fazlalıkları stok hesaplarına ve stmm hesaplarına devredilerek kapatılması da mümkündür.
153.07-TİCARİ MALLAR(sayım noksanlıkları):Yukarıdaki işlem de (-) çıkması durumunda ,yani F<K ise 197-Sayım ve tesellüm noksanlıkları hesabı borçlandırılacak.
F= 2.500
K= 2,600
————————–
-100 ytl lik noksanlık sözkonusudur.
—————————————-/——————————
197-Sayım ve tes.noksanlıkları 100
153-Ticari mallar 100
————————————————————————
Nedeni bulunamadığında dönem sonunda 689 hesabın borcuna gönderilmeli ancak KKEG olarak.
153.08-TİCARİ MALLAR(Değeri düşen mallar): Yangın ,deprem ,su basması yada bozulma ,kırılma,çürüme,çatlama,paslanma hallerde Ticari malların değeri düşebilir ve emsal bedeli ile değerlemeye tabi tutulmalıdır.Bu durumda değeri düşen mallar 153-Ticari mallar hesabından çıkarılarak 157-Diğer stoklar hesabına aktarılmalıdır.Buradaki kıstas Ticari malın satış bedelinde %10 ve daha fazla bir düşüklük göstermesi aranır.
Örnek; Maliyet değeri 200 ytl olan bir malın maliyetine göre satış bedelinde %10 dan fazla bir azalma olduğu tespit edilmiş olsun,söz konusu mal için % 30 oranında karşılık ayrılması uygun bulunmuş ve 150 ytl ye satılmış olsun.
———————————/————————————–
157-Diğer stoklar 200
153-Ticari mallar 200
—————————————————————————
normal stoklardan çıkarılma kaydı
———————————/—————————————-
654-Karşılık giderleri 60
158-Değer düş.karş.(-) 60
————————————————————————–
karşılık ayrılması
———————————/—————————————-
100-kasa 165
600-Y.içi sat. 150
391-Hes.kdv 15
————————————————————————–
satış kaydı
————————————/—————————————
158-Stok değ.düş.kar.(-) 60
644-Konusu kal. kar. 60
—————————————————————————-
giderin yok edilmesi
—————————————/————————————
621-stmm 200
157-Diğer stok. 200
—————————————————————————-
not:lütfen bu karşılıkları 12’li guruptaki kayıtlarla karıştırmayın çünkü bu karşılıklar Ticari mallarla ilgilidir.
SİGORTA TAZMİNATI: Sigortalı malın hasar görmesi durumunda alınan sigorta tazminatları ile mal arasındaki fark gelir yazılır.
örnek:Hasara uğrayan maldaki değer kaybı 1000 ytl dir.Sigorta şirketi bu hasara karşılık işletme lehine 1,300 ytl tahakkuk ettirmiştir.
——————————-/————————————–
136-Diğer çeşitli Alacaklar 1300
153-Ticari mallar 1000
679-D.ol.dışı g/k 300
———————————————————————–
eğer 900 ytl tahakkuk etseydi bu defa 100 ytl 689 d.ol.dışı g/z hesabı borçlanacaktı.
VADE FARKLAR: İşletmelerin vadeli mal alışları da olacaktır ,bu durumda vade farkları satıcılar tarafından hesaplanarak malın maliyetine eklenecektir.(Dikkat)Ancak vadesinde ödenmeyen borçlar için hesaplanan vade farkları 780- Finansman gideri olarak dikkate alınmalıdır.
örnek: İşletme 100 ytl lik malı 50 ytl vade farkıyla 150 ytl ye almıştır.
———————————–/—————————-
153-Ticari mallar 150
191-İndirilecek kdv 15
320-Satıcılar 165
——————————————————————-
Örnek: Zamanda ödenmeyen 165 ytl için 20 ytl faiz tahakkuk etmiştir.
——————————/—————————————
780-Finansman gid. 20
191-İnd.kdv 2
320-Satıcılar 22
———————————————————————-
FAİZ VE KUR FARKLAR:İşletme mal ithal edebilir ancak stoklara girene kadar geçen süredeki kur farkları malın maliyetine aktarılmalıdır.
STOKLAR-3
Sevgili arkadaşlar size bu dersimizde Sürekli, devamlı yada Aralıksız envanter yönteminden bahsedeceğim,ancak bir konuyu hatırlatmadan da geçemeyeceğim, bana gelen mail’lerden bazı arkadaşlar sadece benim anlattığım derslerle yetindiklerini ifade etmektedirler,bu yanlış bir düşüncedir,çünkü ben burada sadece staja başlama öğrencilerine hitap etmiyorum benim anlatımım staja başlama, SMM yeterlilik ve ABC sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik olmasıdır ve sınav tarihine kadar konuları bitirmeye çalışacağım ancak sizlerinde yapması gereken diğer kaynaklarla çalışmanızı sürdürmeniz ve yardımcı kaynak olarak ta benim derslerimi takip etmenizi tavsiye ediyorum.
Sevgili arkadaşlar Devamlı envanter yönteminde Ticari mallar hesabının borç bakiyesi sayım sonucuna eşittir yani dönem sonu stoka denktir.Tek ayrıntı fire ve çalınma gibi durumlardır.Ayrıca hatırlarsanız aralıklı envanter yönteminde dönem sonunda 1 defa yapılan stmm kaydı ,Devamlı envanter yönteminde her satıştan sonra yapılacaktır.
örnek. işletme 150 ytl ye Ticari mal almış ve bu malı kdv hariç 200 ytl ye satmıştır.
——————————/———————–
153-Ticari mallar 150
191-İnd. kdv 15
320-Satıcılar 165
——————————————————
Mal alış kaydı
—————————/—————————
120-Alıcılar 220
600-Y.i.sat. 200
391-Hes.kdv 20
——————————————————
Mal satış kaydı
————————–/—————————-
621-stmm 150
153-Tic.mall 150
——————————————————-
stmm kaydı
Görüldüğü gibi bu yöntemde 3 lü bir işlem sökonusudur. 1-mal alışı 2-mal satışı 3-stmm kaydı yani her satışta o satışa ait mal alışının maliyetine bakılarak stmm kaydı yapılmaktadır.
DEVAMLI ENVANTERDE SATIŞTAN İADE VE İSKONTOLAR;
———————————/——————————-
610-satıştan iadeler 1000
191-ind.kdv. 100
120-Alıcılar 1100
—————————————————————–
ve
——————————/———————————-
153-Ticari mall. 1000
621-stmm 1000
——————————————————————-
F İ R E; Faaliyet sonucunda kabul edilebilir sınırda olmak kaydıyla ortaya çıkan fireler 621-satılan ticari malın maliyetinin borcuna gönderilir.kabul edilemeyen fireler ise 689-diğer olağandışı gider ve zararlar hesabının borcuna yazılacaktır.
örnek-1: Dönem sonunda yapılan sayım ve değerleme sonucunda mevcut malın maliyeti(kayıtlı) 4500 ytl dir. Ancak 500 ytl lik noksan malın , 300ytl si kanuni fire ve 200ytl si de kanuni olmayan fire oluşmuştur.
————————————/————————–
621-stmm 300
689-D.ol.dışı g/z 200
153-Ticari mallar 500
————————————————————–
örnek-2: Diyelim bir petrol istasyonumuz var, LPG satışı yapıyoruz ve %1 lik gaz kaçağı kanuni olsun, sayım sonucunda %3 LPG mal eksiği çıkmış olsun ve toplam mal eksiğinin rakamsal değeri 900 ytl olsun,bu durumda yapılacak kayıt şöyle olacaktır.
———————————–/—————————–
621-stmm 300
689-d.ol.dışı.g/z 600
153-Tic.mall. 900
—————————————————————-
tabi ki buradaki 689 hesap KKEG olarak dikkate alınacaktır.
Önemli not; Bir işletme eğer aralıklı envanter yöntemini kullanıyorsa ve dönem sonunda yapmış olduğu fiili sayım sonucunda ortaya çıkan dönem sonu stokta fireler otomotik olarak hesaplanmış olmaktadır,yani fireler zaten sayılmamış oluyor ancak devamlı envanter yönteminde ticari mallar hesabının borç bakiyesi sayım ve değerleme sonucunu gösterecektir dolayısıyla burada bir noksanlık varsa ticari mallardan çıkarılması gerekecektir.sözün özü aralıklı envanter yönteminde fire kaydı yapılmazken ,devamlı envanter yönteminde fire kaydı yukarıdaki örnekler gibi yapılmalıdır.
KAYBOLAN YOK OLAN MALLAR;Değeri hiç kalmamış yada kaybolmuş veya çalınmış mallar ticari mallardan düşülerek gider yazılmalıdır.
Örnek-1;Toz şeker satan bir markette sel felaketi nedeniyle 1000 ytl lik şeker tamamen erimiştir mali yargı tarafından yapılan ekspertiz sonucu onaylamıştır.
——————————/———————————
689-d.ol.dışı.g/z 1000
153-Tiç.mall 1000
—————————————————————-
örnek -2 İşletmede satılmak için vitrininde bulunan 2 adet radyo çalınmıştır ve hırsızlık raporu bulunmaktadır,radyoların alış maliyeti 100 ytl dir.
——————————–/——————————-
689-d.ol.dışı g/z 200
153-Tiç.mall. 200
—————————————————————-
dikkat edilirse bu örneklerde malları yok olması veya kaybolması bir belgeye dayanmaktadır, bir belgeye dayanıyor olsa bile KKEG olarak kayda geçecektir.
KONSİNYE MALLAR: Konsinye kelimesinin karşılığı tam olarak olmasada anlaşılması açısından kelimeye baktığımızda EMANET MAL olarak ifade ebiliriz. Malı gönderen işletmeye konsinyatör, malı alan işletmeye ise konsinyi(komisyoncu) denir.burada malın mülkiyeti konsinyatöre aittir.Dolayısıyla konsinye mal konsinyatörün stoklarında gösterilmesi gerekir.konsinye olarak mal gönderilmesi bir satış olmadığından konsinyi tarafından satılmadığı sürece kar elde edilmiş sayılmayacaktır.burada size konsinye malın konsinyatöre ve konsinyi ye sağladığı faydalardan bahsetmeyeceğim çünkü bizim için asıl olan bu işlemlerin kayıtlarıdır.buradaki mantık gönderilen konsinyenin satış olmadığı ancak konsinyi tarafından konsinyatör adına satılması durumumda satışın gerçekleşmiş olacağıdır.
KONSİNYETÖR KAYITLARI
Örnek: İstanbul’daki konsinyatör işletme, Adana’daki konsinyi işletmeye 3000 ytl lik konsinye mal göndermiş olsun.
————————————-/—————————
153-Ticari mall. 3000
konsinye mall.
153-Ticari mall. 3000
——————————————————————
örnek: Adanadaki konsinyi(komisyoncu) işletme, konsinyatör işletmeden %20 komisyon almayı kabul ederek konsinye malın hepsini 5000 ytl + kdv ye satmıştır. malın konsinyatöre maliyeti 3000 ytl dir.
——————————-/———————————-
120-Alıcılar 4400
760-PSDG 1000
191-ind.kdv 100
600 Y.i.sat 5000
391-hes.kdv 500
——————————————————————
ve
—————————————/——————————
621-stmm 3000
153-Tic.mall. 3000
——————————————————————-
ve
————————————/——————————-
100-kasa 4400
120-Alıcılar 4400
——————————————————————–
KONSİNYİ(KOMİSYONCU )KAYITLARI
———————————/———————————–
100-kasa 5500
600-Y.i.sat. 5000
391-Hes.kdv 500
——————————————————————–
Ve
——————————–/———————————–
153-Tic.mall. 5000
191-ind.kdv 500
320-Satıcılar 5500
———————————————————————
ve
———————————-/——————————–
621-stmm 5000
153-Tic.mall. 5000
———————————————————— ——–
ve
————————————-/——————————
320-Satıcılar 5500
643-Koms.gel. 1000
391-Hes.kdv 100
100-kasa 4400
——————————————————————–
not:eğer konsinyatör faturayı son alıcıya kesmiş olsaydı ve tahsilatınıda son alıcıdan almış olsaydı, konsinyinin yapacağı kayıt sadece;
———————–/——————————————–
100-kasa 1100
643-koms.gel 1000
391-Hes.kdv 100
——————————————————————-
olmalıdır.
YOLDAKİ MALLAR
İşletme tarafında teslim alınmamış ancak mülkiyeti hukuken işletmeye geçen mallar ,işletmenin deposuna alınıncaya kadar sürede 157-Diğer stoklar kaleminde izlenmelidir.
örnek:Satıcı işletme taşıma senedini ve faturayı alıcı işletmeye gönderiyor ve alıcı işletme ise parayı EFT yapıyor.
————————–/——————————————
157-Diğer stoklar 3000
yodaki mall.
102-Bankalar 3000
———————————————————————–
ve
—————————–/——————————————
153-Ticari mall. 3000
157-Diğer stoklar 3000
————————————————————————
malın depoya alınması
AKREDİTİF KAYITLARI
1-İşletme Almanyadan mal ithal etmeye karar vermiş ve bunun için 50000 Avro karşılğı akreditif açtırıyor,avro nun kuru 2 ytl dir.
——————————-/——————————————-
159-Verilen avanslar 100 000
300-Banka Kredileri 100 000
—————————————————————————-
Akreditif açtırılması
2-Akreditifin %20 si Akredidifi açan bankaya işletme tarafından ödeniyor.
——————————-/———————————————–
300-Banka kredileri 20 000
100- jkasa 20 000
——————————————————————————-
3-Akreditif giderleri olarak banka işletmenin hesabına 2500 ytl borç kaydı yapıyor
————————————–/—————————————
159-Verilen avanslar 2500
300-Banka kredileri 2500
——————————————————————————
4-İthal edilecek malların gümrüğe geldiği öğreniliyor ve malın bedelinin kalanı ödeniyor.
—————————————-/————————————
300-Banka kredileri 82500
100-kasa 82500
—————————————————————————–
5-Gümrük vergisi olan 24000 ytl ödeniyor
———————————–/——————————————-
159-Verilen avanslar 24 000
100-kasa 24000
——————————————————————————–
6-Mallar gümrükten çekildiğinde ve depoya alındığında %10 kdv ödeniyor
—————————————/—————————————-
153-Ticari mallar 126 500
191-ind.kdv 12 650
159-Verilen avanslar 126 500
100-Kasa 12 650
———————————————————————————–
GELECEK DERSİMİZ DÖNEM AYARLAMALARI
DÖNEM AYARLAMALARI
Sevgili arkadaşlar merhaba, sizlere bu hafta 180-280-181-281-380-480-381-481 hesaplardan bahsedeceğim,bu konuda da sınav soruları olarak karşımızda olacak bir soru bir sorudur mantığıyla bu konuyu da sınavda çıkabilecek soru tiplerine uygun bir dille anlatmaya çalışacağım.
Sevgili arkadaşlar; 6 ve 7 li guruplar cari dönemde açılıp,cari dönemde kapatılan hesaplar olduklarından,önceki dönemden kalan almaz ve sonraki döneme kalan vermezler.Dolayısıyla gelir hesapları sonuç itibariyle faaliyetleri olumlu etkilerken,gider hesapları olumsuz etkileyecektir.Bu nedenle envanter işlemi yapılırken dönem içerisinde kaydettiğimiz gelir ve giderleri cari döneme ait olup olmadığı araştırılarak,tabi bu işlem muhasebenin temel kavramlarından olan dönemsellik kavramı gereği yapılacaktır.Tüm gelir ve giderler cari dönemi kapsıyorsa burada yapılacak birşey yoktur.Ancak bazı durumlarda bir gelir veya gider gelecek döneme ait olabilir yada geçmiş dönemlerde ortaya çıkmış olabilir bu nedenle Dönem k/z nı doğru olarak belirleyebilmek için önceki dönemlerden gelen yada gelecek dönemlere ait olan gelirler yada giderler için dönem ayarlamaları yapmak gerekecektir.
GİDERLER;
Dönem içinde kaydettiğimiz bir gideri düşünelim,ancak bu giderin bütününü bu dönemde tüketmediysek yani bir kısmı gelecek dönemlere kalmışsa bu durumda bu giderlerin tümünü bu döneme gider olarak yazamayız o halde gelecek dönemlere aktarmamız gerekecek.Aynı zamanda geçmiş dönemde kaydedilmiş bir gider geçmiş döneme ait olmayıpta bu döneme aitse bir bilanço hesabıyla (180-280) hesaplarıyla bu dönemlere aktarılmış demektir.
180-GELECEK AYLARA AİT GİDERLER; Peşin ödenen ve cari dönem içindek kaydedilmesi gereken ve gelecek dönemlere ait giderleri izlemede kullanılır. LÜTFEN İZLEYİN…..BİR BİLANÇO HESABINDA MUHASEBELEŞTİRME
ÖRNEK;işletme 03/10/2007 tarihinde 1200 ytl lik bir sigorta gideri yapmıştır ve bu işlem bir BİLANÇO hesabında muhasebeleştirilmiştir.
1——————03/10-2007——————
180-Gel.ay.ait gid. 300
280-Gel.yıll.ait.gid. 900
100-kasa 1200
————————————————–
2—————–31/10/2007—————
770-G.Y.G. 100
180-G.ay.ait.gid. 100
————————————————-
3—————–30/11/2007—————
770-G.Y.G. 100
180-G.ay.aiy gid. 100
————————————————-
4—————–31/12/2007————–
770-G.Y.G 100
180-G.ay.ait gid. 100
————————————————-
5—————–31/12/2007————–
180-G.ay.ait gid 900
280-G.yıll.ait gid. 900
————————————————-
ve 180 hesap bitinceye kadar işleme devam edilir,sevgili arkadaşlar bu örneği farklı bir bakış açısıyla çözenlerde doğru yapmış sayılır yani sadece 180 hesabı çalıştırablirsiniz.
BİR GİDER HESABINDA MUHASEBELEŞTİRME
örnek:İşletme 03/10/2007 tarihinde 1200 ytl lik kıtasiye gideri yapmış ve dönemsonu envanterinde 700 ytl lik kırtasiye henüz tüketilmediği anlaşılmıştır.ve bu işlem bir GİDER hesabında muhasebeleştirilmiştir.
1————————03/10-2007————-
770-GYG 1200
191-in.kdv 120
100-kasa 1320
—————————————————-
2————–31/12/2007——————–
180-G.ay.ait gid. 700
770-G.Y.G. 700
—————————————————-
180 hesap gelecek dönemde kullanıldığında giderleştirilecektir.
BİR ÖRNEK;İşletme 05/11/2007 tarihinde işyeri kiralamış ve kira bedeli olan 2400 ytl yi peşin ödemiştir.
1———————11 ay ——————————–
770-G.Y.G 200
180-g.AY.AİT GİD 200
280-g.yıll.ait gid. 2000
100-kasa 2400
—————————————————————–
2——————–12 ay———————————-
770-G.Y.G. 200
180-G.ay.ait gid. 200
——————————————————————–
3———————-31/12/2007—————————-
180-G.ay. ait gid. 2000
280-G.yıll.ait gid. 2000
——————————————————————-
ve yeni yılda 180 hesap tükeninceye kadar 770 hesaba borç yazılacaktır.(2.kayıt gibi)
181- GELİR TAHAKKUKLARI;Bir gelir unsurunun üçüncü kişilerden tahsili,yada bunlar hesabına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin içinde bulunulan döneme ait olan kıısımların izlendiği hesaptır.(kira-komisyon-temettü-faiz)
örnek;10/11/2007 tarihinde, işletmenin aktifinde kayıtlı bir İş makinası yıllık 6000 ytl ye kiraya veriyor ve tahsilatını kira bitiminde yapıyor olsun.
1——————–11 ay———————–
181-Gelir tahakk. 500
649-D.ol.gel ve kar. 500
—————————————————–
2——————-12-ay————————
181-Gelir tahakk. 500
649 D.ol.gel.ve kar 500
——————————————————
Burada bir hizmet gerçekleşmiş ama tahsilatı henüz yapılmamış ise yapılan bu kayıtlar tahsilat yapılıncaya kadar böyle sürüp gider,dikkat edilirse tahsilat yapılmasada bir hizmet gerçekleşmiş yani bir gelir bir kar doğmuştur dolayısıyla bütün gelir ve karlar dönem sonunda 690 hesabın alacağına gönderilmek üzere dönem içinde alacaklandırılır.
3—————–son kayıt————————
100-kasa 6000
181-Gelir tahakk. 6000
——————————————————–
GELİRLER
380-GELECEK AYLARA AİT GELİRLER;Bu dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirlerin bir yıldan kısa süreyi kapsayan kısımlarının izlendiği hesaptır.
örnek;01/11/2007 tarihinde ,işletmemize ait gayrimenkulu 3600 ytl ye (kdv hariç)kiraya verelim ve parasınıda peşin tahsil etmiş olalım.
1———————-/——————————–
100-kasa 3960
380-G.ay.ait gel. 3600
391-Hes.kdv 360
———————————————————-
Tahsilatın yapılması hizmetin gerçekleştirilmesi anlamına gelmez,dolayısıyla hizmet gerçekleştirildiği dönemde gelir yazılmalıdır.
2———————-11.ay—————————
380-Gel.ay.ait gel. 300
649-D.ol.gel ve kar 300
———————————————————–
3———————-12-ay————————–
380-G.ay.ait gel 300
649-D.ol.gel ve kar 300
———————————————————
normalde 380 hesap kapatılıncaya kadar bu işlrm böyle devam edecektir.
381-GİDER TAHAKKUKLARI; Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı giderlerin izlendiği hesaptır.
örnek;31/12/2006 tarihi geldiğinde fabrikamızın 100.000 ytl elektirik gideri olduğunu TEDAŞtan bir belgeye dayanarak öğrenmiş olalım ancak sizde biliyorsunuz ki ödeme günü yaklaşık 15 ocak ve ilerleyen günlerden biridir ve faturada o zaman gelecektir.
1———————31/12/2006————————
770-G.Y.G. 100.000
381-Gider tahakk. 100.000
————————————————————–
2——————–15/01/2007————————
381-Gider tahakk. 100.000
191-İnd.kdv 10.000
100-kasa 110.000
—————————————————————–
Sevgili arkadaşlar dersin dışında uygulamaya ait makaleyi izleyin. Konu Dönem içinde bütün kayıtları yapıyorum ama bir hesapları kapatamıyorum diyorsanız
ÇOK YAKINDA GEÇİCİ VERGİ VE DÖNEMSONU İŞLEMLERİ
BASİT BİR DÖNEM SONU İŞLEMİ ve MUHASEBE KAYITLARI
Sevgili arkadaşlarım, bugün sizlere çok yalın basite indirgenmiş bir dönemsonu uygulaması anlatacağım,biliyorum çoğunuz diyorsunuz ki ‘ Dönem içinde bütün işlemleri yapıyorum ama bir hesapları kapatamıyorum’ dediğinizi duyargibiyim,bende size diyorum ki arkadaşlar aslında muhasebenin en basit tarafı hesapların kapatılmasıdır.çok kaynaktan bilgi almış olabilirsiniz,çok geniş anlatımlar okumuş olabilirsiniz ama biz bugün bu eksiğimizi çok basit bir örnekle yok edeceğiz.Ama sizin yapmanız gereken bu örneği geliştirmek olmalıdır.
BİR ÖRNEK:Dönem başında açılış fişinin hemen ardından yapılan kayıtlar ve dönem sonuna kadar yapılan kayıtların bakiyeleri aşağıdaki gibi olsun.
153-Ticari malların borç bakiyesi…………….10.000
770-G.Y.G. borç bakiyesi……………………… .400
760-PSDG borç bakiyesi………………………….600
191-İnd.kdv nin borç bakiyesi…………………..2000
600-Y.i.satışların alacak bakiyesi……………..6000
391-Hes.kdv nin alacak bakiyesi………………1200
193-Peş.öd.ver.ve fon. ……………………………200
DÖNEM SONU STOK ………………………..7.000
Olduğunu varsayalım.
Sevgili arkadaşlar burası GENEL GEÇİCİ MİZANDIR,
Genel geçici mizandan kesin mizana ulaşabilmek için envanter çıkarmamız gerekecektir yani saymak,tartmak,ölçmek ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki varlıkları ve borçları kesin bir şekilde tespit etmeliyiz.
1-önce kdv mahsubunu yapalım
1———————————/—————–
190-Devreden kdv 600
391-Hesap.kdv. 1200
191-İnd.kdv 2000
—————————————————–
2-STMM ni bulmalıyız,lütfen hatırlayınız TİCARİ MALLAR HESABININ BORÇ BAKİYESİ-DÖNEM SONU STOK=STMM yani 10.000-7000=3.000
2—————————/—————————–
621-stmm 3000
153-Tiç.mall. 3000
———————————————————-
Eğer başka bir işlem yoksa burası KESİN MİZAN dır.Artık rahatlıkla dönem sonu işlemlerini yapabiliriz.
1-Geçici vergi kaydı yapılmalıdır.
1——————————–/————————
371-D.k.p.ö.v.ve.d.yük. 200
193-Peş.öd.ver.ve fonlar 200
———————————————————-
2-Yansıtmaları yapmalıyız.Yansıtma hesapları ilk kayıtta alacak yanlı çalışacaktır.7 li gurupta her giderin +1 i o hesabın yansıtmasıdır örneğin 760 PSDG, 760+1=761 PSDG YANS.
2——————————/—————————
631-PSDG 600
632-G.Y.G. 500
761-PSDG YANS. 600
771-G.Y.G YANS. 400
———————————————————–
3————————–/——————————
761-PSDG YANS. 600
771-GYG YANS. 400
760-PSDG 600
770-G.Y.G. 400
———————————————————–
4-Dönem içinde bütün gider ve zararların borç bakiyeleri alacaklanarak 690 hesabın borcuna gönderilecektir.
4—————————/—————————–
690-DÖNEM K/Z 4000
621-STMM 3000
631-PSDG 600
632-GYG 400
———————————————————
5-Dönem içinde kayda alınan bütün gelir ve karların alacak bakliyeleri borçlanarak 690 hesabın alacağına gönderilecektir.
————————-/———————————
600-Y.içi sat 6000
690-DÖNEM K/Z 6000
———————————————————-
6-Dönem karını borç ve alacak bakiyeleri birbirinden çıkartılarak DÖNEM (TİCARİ) KAR YADA ZARAR bulunacaktır.6000-4000=2000 kar çıkmıştır.Yevmiye maddesi şeklindeki karın görünümü aşağıdaki gibidir(not: böyle bir kayıt olmaz sadece bilgi amaçlıdır)
—————————/—————————-
xxxxxxxx 2000
690-DÖNEM KARI 2000
——————————————————-
7-Çıkan kar üzerinden vergi hesaplanmalıdır.2000*20%=400
7——————————-/————————
691-D.K.Y.Y.KAR. 400
370-D.K.Y.Y.K. 400
———————————————————-
8- KKEG olmadığı varsayımıyla Vergi sonrası kar’a ulaşmış olacağız.
8———————-/———————————
690-DÖNEM KARI 2000
691-D.K.Y.Y.KAR. 400
692-D.NET KARI 1600
———————————————————
VE
9—————————-/—————————-
692-D.NET KARI9 1600
590-D.NET KARI 1600
———————————————————-
Bu son yevmiye kaydımızdan sonra kapanış kayıtları dediğimiz bütün hesapları ters kayıt yaparak sonlandırmış olacağız.
NOT:Büyük defter kayıtlarındaki 6 lı gurupların bakiyeleri Gelir tablosunu,1,2,3,4,5 ‘li gurupların bakiyeleri Bilanço yu oluşturacaktır.
ZARAR OLDUĞUNU VARSAYDIĞIMIZDA İSE,
1.ve 7. maddeler olmayacaktır, 6.maddedeki hayali görünüm şöyle olacaktı,
6——————/——————————-
690-DÖNEM ZARARI X
XXXXX X
—————————————————
7—————————–/————————-
692-DÖNEM NET K/Z X
690-DÖNEM ZARARI X
———————————————————
8———————-/———————————
591-DÖNEM NET ZARARI X
692-DÖNEM NET K/Z X
———————————————————
Sevgili arkadaşlar hesaplardan görüldüğü gibi işletmenin faaliyet sonucu tüm gelir ve giderleri bir sonuç hesabında yani 690 hesapta toplanmıştır,bu hesap alacak kalanı verdiğinde KAR, borç kalanı verdiğinde zarar oluşmuştur.Kar ettiği durumda gereken yasal yükümlülükler düşüldü ve kalan rakam 692 Dönem net karı veya zararı hesabına alacak kaydedildi.Bu alacak kalanı yani kar borçlanarak bir bilanço hesabı olan 590 Dönem net karı hesabının alacağına gönderildi.Buradan ise yeni yılın açılış maddesinde 570 geçmiş yıllar hesabının alacağına gönderilecektir.
Yeni yıl kaydı,kar ettiğinde yapılacak kayıt
—————————-/———————
590-Dönem net karı x
570-Geçmiş yıllar karları x
————————————————–
yeni yılda,zarar ettiğinde yapılacak kayıt.
—————————/————————–
580-geçmiş yıllar zararları x
591-Dönem net zararı x
——————————————————-
GEÇİCİ VERGİ KAYITLARI
BİR ÖRNEK: işletmenin 690 Dönem k/z hesabının alacak kalanının 2000 ytl olduğu ve son dönemde ortaya çıkan KKEG ise 500 olduğü, 1,2, ve 3 dönem geçici vergi matrahlarının da 500 er ytl çıkmış olduğu ve geçici vergi ve yıllık vergi oranınında %20 olduğunu varsayalım.
1,dönem geçici vergi
1—————-/—————–
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver.ve fon 100
————————————-
2,dönem geçici vergi
2——————-/—————-
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver ve fon 100
———————————————
3,dönem geçici vergi
3——————-/———————–
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver.ve fon 100
———————————————–
——————-31/12/2006————
371-D.k.peş.öd.v.ve d.yük 300
193-Peş.öd.ver.ve fon 300
———————————————-
—————-31/12/2006————–
691 D.k.y.y.kar. 500
370-D.k.y.y.kar. 500
—————-31/12/2006————–
690-Dönem k/z. 2000
691-D.k.y.y.kar. 500
692-Dönem net k/z 1500
———————————————
—————-31/12/2006————–
692-Dönem net k/z 1500
590-Dönem net karı 1500
———————————————-
Yeni yıl kayıtları
1—————-01/01/2007————–
590-Dönem net karı 1500
570-Geçmiş yıllar karları 1500
———————————————-
4.dönem geçici vergi
————–14/02/2007—————-
371-D.k.p.öd.ver.ve d.yük. 200
360-Ödenecek v.ve fon 200
———————————————-
—————–15/04/2007————–
370-D.k.y.y.kar 500
371-D.k.p.ö.ver.ve.d.yük 500
———————————————-
ve ayrıca yasal yedek ayrılmalıdır.
