Bu bölümde, işletmelerin dönem sonunda vermiş oldukları yıllık heyannamelerden ve yıllık bildirimlerden bahsedeceğiz.
İşletmeler dönem sonunda Yıllık Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve eklerini düzenlerler. Gelir Vergisi Mükellefleri; gelirin sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olması halinde izleyen yılın Ocak ayında, gelirin sadece basit usulde tesbit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayında, diğer hallerde izleyen yılın Mart ayı içinde, Kurumlar Vergisi Mükellefleri izleyen yılın Nisan ayı içinde bağlı oldukları vergi dairesine teslim ederler.
Muhtasar Beyannamelere ilişkin yıllık bildirim ertesi yılın Ocak ayının 20'sine kadar, üç ayda bir muhtasar beyanname veren mükelleflerce Kasım-Aralık-Ocak dönemine ilişkin muhtasar beyanname ile birlikte Şubat ayının 20. günü akşamına kadar, Katma Değer Vergisi Beyannamelerine ilişkin yıllık bildirim ertesi yılın Ocak ayının 25'ine kadar bağlı bulunan Vergi Dairesine verilir.
Bilanço veya İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için yıllık faaliyet bildirimi gelir vergisi mükellefleri tarafından Mart ayı KDV Beyannamesi ile birlikte Nisan ayının 25. günü akşamına kadar, Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından Nisan ayı KDV Beyannamesi ile birlikte Mayıs ayının 25. günü akşamına kadar vergi dairesine teslim edilir.
4369 sayılı kanunla GVK'nun 85. ve 86. maddeleri değiştirilmiş, ihtiyari toplama ve aile reisi beyanı kaldırılmıştır.
İhtiyari toplama kaldırıldığı için beyanı zorunlu olmayan gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir. Ticari, zirai ve mesleki kazançlar ve bunlar dışında kalan gelirler için yıllık beyanname verilse dahi aşağıdaki kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir:
1. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,
2. Tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayrisafı tutarları toplamı GVK’nun 103. maddesinde belirtilen tarifenin 1. ve 2. gelir dilimleri toplamının yarısını (2001 yılı için 4.9 Milyar TL.) aşmayan menkul sermaye iratları ve vergi alacağı dahil kurumlardan elde edilen kar payları,
3. Tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayrisafı tutarları toplamı GVK’nun 103. maddesinde belirtilen tarifenin 1. ve 2. gelir dilimleri toplamının yarısını (2001 yılı için 4.9 Milyar TL.) aşmayan gayrimenkul sermaye iratları,
4. Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar,
5. Kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısımları,
6. Yukarıda sayılan kazanç ve iratların birkaçı veya tamamından ibaret ise,
Kitabın belgelerle ilgili ekinde, kitapta çeşitli bölümlerde örnekleri verilen Ahmet KEMAN işletmesinin yıllık gelir vergisi beyannamesi ve ekleri, yıllık faaliyet bildirimi gösterilmiştir. Bunlara ilave olarak işletme hesabı esasına tabi olan bir işletmenin yıllık bildirimi ve bir kurumlar vergisi mükellefine ait Kurumlar Vergisi beyannamesi örneği verilmiştir.
Yıllık gelir vergisi beyannamesinde mükellefin ticari kazancı dışında gayrimenkul sermaye iradı olduğunu görüyoruz. Örneğimizde iki çeşit kazanç birleşerek vergiye tabi oluyor. Beyannamenin ekleri olarak İşletmenin Bilançosıı ve Gelir Tablosu, Ticari kardan mali kara ulaşmak için yapılan hesaplamayı gösteren tablo, Dönem içinde ödenen geçici vergiye ait bildirim, Hayat Standardı esası örnek olarak verilmiştir.