Sevk İrsaliyesi

Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının; teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için üç nüsha sevk irsaliyesi düzenlemesi ve iki nüshasını taşıtta bulundurması şarttır.

Satılan malın teslim tarihinden sonra veya teslimi anında fatura düzenlenmiş olsa bile, faturada malın teslim tarihi ve irsaliye numara­sı  yer alacak ve ayrıca sevk irsaliyesi de düzenlenecektir.

Böylece fatura bulunsun veya bulunmasın mal hareketlerinin mutlaka sevk irsaliyesine bağlanması gerekmektedir.

Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği durumlarda da mal gönderen tarafından sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekir.

Sevk irsaliyesinin fiyat ve bedel şartı hariç faturanın sahip ol­duğu unsurları taşıması gerekir.

Sevk irsaliyesine düzenlenme tarihi dışında fıili sevk tarihinin de yazılması gerekmektedir. (VUK. Gn.Teb. 253.)

VUK'nun 230. maddesinin son fıkra hükmüne göre nihai tüketici­lerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendi­lerinin'taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.

Alıcıların kimler olacağı ve ne miktarda mal alacakları belli olma­yan ve alıcılara iş yerine teslim edilmek üzere satıcı tarafından kendi nakil vasıtası ile mal gönderilmesi durumunda nakil vasıtasına yükle­nen tüm mallar için tek sevk irsaliyesi düzenlenecek irsaliyenin müş­teri adı adresi bölümüne "Muhtelif Müşteriler' ibaresi ile aracın plakası sürücünün veya araçta bulunan satış yetkilisinin adı yazılacaktır. A­raçtan müşteriye teslim editen malın faturası malın teslimi anında dü­zenlenecek, sevk irşaliyesi rıumarası faturaya kaydedilecektir. Bu şe­kilde mal satışlarında 10 günlük fatura düzenleme süresi söz konusu değildir. Satılamayan malların tekrar depoya giriş yapılması (dahili ir­saliye ile) ertesi gün veya araçla tekrar satış yapılacağı gün araca yüklenen mallar için yine yeni bir sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekir.

Faturanın malın tesliminden örice düzenlenmesi ve malın daha sonra sevk edilmesi durumunda faturayı düzenleyenler malın daha sonra sevk edileceğini fatura üzerinde belirtirler. Faturada bulunması gerekli sevk irsaliyesi tarih ve nıımarası sevk irsaliyesi düzenlendik­ten sonra alıcı ve satıcı tarafından ayrıca fatura üzerine yazılır.

Bazı mükelleflere (alıcıları) tesliın edilmek üzere üçüncü şahıslara talimat verecek kendi adına (satıcı adına) mal sevk ettirilmesi duru­munda; malı taşıyan veya teslim eden (3. şahıs) en az üç nüsha sevk irsaliyesi düzenler, ayrıca kendinde kalan bir nüshanın fotokopisini talimatı verene (esas satıcıya) gönderir.

Sevk irsaliyesinin müşteriler bölümüne "(Talimatı veren)'in adına (malı teslim alan)'a teslim edilmek üzere" ibaresini yazar. Daha son­ra. malı teslim eden veya taşıyan tarafından talimatı verene (esas satıcıya) düzenlenecek faturaya ve malın teslimi talimatını veren (esas satıcı) tarafından malı teslim alana (alıcıya) düzenlenecek fatu­raya malı teslim eden tarafından daha önce düzenlenen irsaliyenin tarih numarası yazılır.

Mamul veya yarı mamul malların bazı işlemler yapılmak üzere di­ğer mükelleflere gönderilmeleri ve bu mükefleflerden geri getirmeleri durumunda da gidiş ve gelişler için ayrı ayrı sevk irsaliyeleri düzenle­nir. Malın götürülmesinde irsaliyenin müşteriler bölümüne işleme ya­pacak kimsenin adı soyadı vergi dairesi, sicil numarası, adresi, yapılacak işin türü yazılır. İşlem gördükten sonra getirilirken irsaliyenin müşteri­ler bölümüne işlem çeşidi ile işlemi yapana ait bilgiler yazılır. Taşıma işlemi yapan tarafından yapılırsa irsaliyeyi işlemi yapan genel esasla­ra göre düzenler.

Numune üzerine, muayene veya tec~übe şartına bağlı satışlarda da sevk irsaliyesi düzenlenir. Kabule bağlı olan ve buna bağlı yazılı sözleşmesi bulunan satışlarda 10 günlük fatura kesme süresi kabul tarihinden itibaren başlar.