Bildiğimiz gibi risk, bir belirsizlik durumu, kontrol edilemeyen faktörlerin karşılığı, önceden tahmin edilemeyen ve sonuç olarak iş hayatının kaçınılmaz gerçeklerinden biridir. Ticari hayatta riskin her zaman var olduğu açıktır.
Günlük hayatta işletmeler çok farklı riskler ile karşı karşıya bulunmaktadır. Sözkonusu riskler, aşağıdaki gibi genel bir sınıflamaya tabi tutulabilir.
• Mala ilişkin riskler
• Ödemeye ilişkin riskler
• Fiyata ilişkin riskler
1- Mala İlişkin Riskler
İşletmelerin karşılaştıkları en önemli risklerden birini ticari işlemlerde alım satıma konu olan mal ve hizmetlere ilişkin riskler teşkil etmektedir.
• Malı alan kişiler için, malın nakliyesi ve yasal olarak teslim yerine varana kadar olan risklerdir (bozulma, yanma, çalınma, kaza, su baskını, deprem, savaş gibi).
• Malı satan işletmeler için, yine nakliye esnasında karşılaşılan riskler veya alıcının istediği normlara uygun olup olmamakla ilgili risklerdir.
• Bu konuda kulanılabilecek risk yönetim araçları şunlardır.
– İyi bir kontrat
– Banka teminatları
– Ödeme marj ve depozitoları
– Uluslararası gözetim sertifikaları
– Sigorta
2- Ödemeye İlişkin Riskler
Mal ve hizmetlerin satışı konusunda diğer bir risk unsurunu ise ödemeye ilişkin riskler oluşturmaktadır. Alıcının ödemeyi yapıp yapmayacağı (ticari risk) ve, alıcı ödemeyi yapsa da, ödemenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine ilişkin riskler (politik risk ve transfer riski) ödemeye ilişkin risklerdir. Sözkonusu riskler aşağıdaki gibi tanımlanabilir.
Ödememe Riski (Ticari Risk): Alıcının mal bedellerini herhangi bir nedenle zamanında ödememesidir.
Politik Risk: Harp, isyan, ihtilal gibi olaylar nedeniyle, alıcının ödeme zamanı geldiğinde, ödeme gücü olmasına rağmen, ödemeyi gerçekleştirmeme riskidir.
Transfer Riski: Ödeme zamanı geldiğinde o ülkenin “convertible” dövizlerindeki bir darboğaz nedeniyle transferin gerçekleştirilememe riskidir.
Mali Risk: Ödeme zamanı geldiğinde alıcı veya satıcının ülkesinde o mala uygulanan ek vergi, fon veya gümrük vergisi oranlarındaki artışlar mali risklere örnektir.
3- Fiyata İlişkin Riskler
Mal ve hizmetlerin satışı konusunda son risk unsurunu ise fiyata ilişkin riskler oluşturmaktadır. Fiyata ilişkin riskler aşağıda sıralanmıştır.
• Fiyat riski
• Kur riski
• Faiz riski
