Soru 1-Bağımsız denetimin tanımını yapınız ve özelliklerini ( niteliklerini ) açıklayınız?
Cevap 1:Bağımsız denetim :
Müşterilere profesyonel denetim hizmeti sunan serbest meslek sahibi olarak kendi adına çalışan veya bir denetim firmasında faaliyet gösteren denetçi veya denetçiler işletmenin talebi üzerine bir denetim sözleşmesiyle işletmenin finansal tablolarını denetlenmesidir. Bağımsız denetimde asıl amaç finansal denetimdir.
Bağımsız denetimin özellikleri:
1-Denetimin bir süreç olması
2-İktisadi faaliyet ve olaylarla ilgili iddialar
3-Önceden belirlenmiş kriterler
4-Uygunluk derecesini tespit etmek
5-Tarafsızca kanıt toplama ve kanıtları değerlendirme
6-İlgi duyanlara ( bilgi kullanıcılarına bildirme )
7-Denetim sonuçlarının raporlanması ve bildirilmesi
Soru 2-Denetim türlerini yazınız ve açıklayınız?</I>
Cevap 2:Amaç yönünden denetim;
a)Mali tablolar denetimi; Denetimin konusu bilanço gelir tablosudur. Kullanılan ölçüt ise, GKMİ dir. Mali tablolar denetiminde temel amaç, mali tabloların GKMİ uygun olup olarak düzenlenip düzenlenmediğinin hakkında rapor vermektir.
b)Uygunluk denetimi; İşletmenin mali nitelikli işlemlerinin işletme yönetimince konulan kurallara, yasalara veya mevzuata uygun olup olmadığının denetimidir.
c)Faaliyet denetimi; İşletme faaliyetlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin değerlemek ve denetlemek amacıyla bu faaliyetlere ilişkin usul ve yöntemlerin gözden geçirilmesidir.
d)Özel amaçlı denetim; Denetimi yaptıracak olan çevrelerce belirlenmiş olan konularda denetim talebinde bulunanlara kolayca karar vermelerine yardımcı olmak bakımından yaptırılan denetim çalışmalarıdır.
Kapsam yönünden denetim türleri;
a)Zorunlu denetim; Yasal hükümler doğrultusunda yapılan denetim çalışmalarına zorunlu denetim denir.
b)İhtiyari denetim; Herhangi bir yasal zorunluluk bulunmadan, işletmelerin kendi istekleri doğrultusunda yaptırmış oldukları denetimdir.
c)Sürekli denetim; Halka açık şirketlerin, SPK gözetimine tabi diğer şirketlerin, bankaların, sigorta şirketlerinin yıl sonu mali tablolarının GKDS uygun şekilde denetlenmesidir.
d)Sınırlı denetim; Bazı şirketlerin ara mali tablolarının, yıllık denetimi yapan denetim şirketi tarafından ara dönemlerde denetlenmesi şeklinde yapılan denetimdir.
e)Özel denetim; Özel denetim çalışması işletmelerin tasfiye birleşme devir bölünme gibi durumlarda veya halka ilk defa açılacak şirketler için yapılan denetim türüdür.
Statüsüne göre denetim türleri;
a)Bağımsız denetim; Müşterilere profösyonel denetim hizmeti sunan, serbest meslek sahibi olarak kendi adına çalışan veya bir denetim firmasında faaliyet gösteren denetçi veya denetçiler işletmenin talebi üzerine bir denetim sözleşmesiyle işletmenin finansal tablolarını denetlenmesidir.Bağımsız denetimde asıl amaç finansal denetimdir.
b)İç denetim; İşletmeye hizmet etmek amacıyla işletmenin faaliyetlerini incelemek ve değerlemek için işletme içinde kurulmuş bağımsız bir denetleme ve değerleme fonksiyonudur.İç denetimin kapsamına hem mali nitelikli işlemler hem de mali nitelikte olmayan işlemler girmektedir.
c)Kamu denetimi; Görev ve yetkilerini yasalardan alan, kamu adına kamunun ihtiyaçlarını karşılamak üzere denetim yapan kişi ve kurumlarca gerçekleştirilen finansal tabloların uygunluk ve performanslarının denetimidir.
Soru 3-Bağımsız denetçi, iç denetçiyi nasıl değerlendirir açıklayınız ?</I>
Cevap 3:Bağımsız denetçi, iç denetçiyi tarafsızlığı mesleki yeterliliği ve çalışmanın kalitesi açısından değerlendirir. İç denetçiler, bağımsız denetçilerin taşıması gereken özellikleri taşımalıdır.Bağımsız denetçiler iç denetçileri değerlendirirken şu hususları dikkate alır;
İç denetçinin denetim raporunu verdiği ve buna bağlı bulunduğu yönetim kademesi. Bu kademe yükseldikçe bağımsızlık artar.İç denetçi mümkün olduğu ölçüde üst yönetime karşı sorumlu olmalıdır.
Yönetim kurulunun iç denetçilere verdiği destek ne kadar yüksek ise iç denetimin etkinliği de o ölçüde artar.Ancak iç denetçilerin yönetim görevinden uzak olmaları gerekir.
İşletme yönetiminin içi denetim raporlarını değerlendirmesi ve dikkate alması iç denetimin etkinliğini artırır.İç denetçilerin de görüşlerini çekinmeden açıklayabilmeleri gerekir.
İç denetçilerin muhasebe, denetim, istatistik, finansman, hukuk gibi alanlarda deneyim sahibi olması gerekir. Bağımsız denetçiler iç denetçileri değerlendirirken şu hususları dikkate alır; İç denetçinin eğitim düzeyi,
Mesleki eğitim alıp almadığı
Denetim politikaları, program ve prosedürlerinin nitelik düzeyi,
İşletme yönetiminin işe alma, eğitim ve gözlem politikaları,
İç denetimin performansları
Soru 4-İç denetçi ile bağımsız denetçi arasındaki farkları yazınız ?</I>
Cevap 4:
Nitelikler İç Denetçi Bağımsız Denetçi</I>
Görevlendirme İşletme yönetimince atanır. 3.Kişilerce özellikle ortaklar
İşletme elemanıdır. tarafından görevlendirilir.
Amaç İşletme yönetiminin ihtiyaçlarına Mali bilgilerin güvenirliliğini
Hizmet eder. Araştırır.
Görev Kapsamı İşletme yönetimince belirlenir. Mali tabloları denetler
Rapor verilen kimse İşletme yönetimine 3.kişilere
Yetki kaynağı Yönetimce verilen yetki Yasa ve yönetmelikler
Düzenlenmiştir.
Sorumluluk İşletme yönetimine karşı sorumludur Kusurlu olduklarında yasa
Önünde suçlu olurlar.
Bilgi ve Görgü Genellikle mesleki bilgi ve tecrübeye Muhasebe uzmanı olması
Sahip olması gerekir. Gerekir.
Bağımsızlık Derecesi Yönetimin tutumuna bağlı olarak Bağımsızlığı yüksektir.
Değişir.İşletmenin elemanı olduğundan
Sınırlıdır.
Çalışma zamanı Denetim çalışmaları yıl boyunca devam Dönem içinde bazı çalışmalar
Eder, her zaman göreve hazırdır. Yapılsa da dönem sonuna
Doğru çalışmalar yoğunlaşır.
Çalışmaların ayrıntısı İşletme faaliyetleri ile ilgili daha Genellikle ayrıntılı çalışma
Ayrıntılı çalışmalar yapar. Yapma imkanı yoktur.
Soru 5-Genel kabul görmüş denetim standartlarını yazınız, açıklayınız?</I>
Cevap 5:Genel standartlar ;
Mesleki Eğitim ve deneyim;
Denetim inceleme , gerekli teknik eğitim ve yeteneğe sahip uzman kişilerce yürütülmelidir.
Bağımsız Davranma;
Denetçi veya denetçiler denetim görevleri ile ilgili tüm konularda bağımsız düşünme mantığı içinde olmalıdır.
Mesleki dikkat ve özen;
İncelemeler sırasında denetim raporunun hazırlanmasında gerekli mesleki dikkat ve özeni göstermelidir.
Çalışma alanı standartları;
Planlama ve Gözetim;
Denetim çalışmalarını iyi bir şekilde planlamalı varsa yardımcılar uygun bir şekilde gözlenmelidir.
İç Kontrol;
Denetçi denetim çalışmalarını planlamalı uygulayacağı denetim testlerini nitelik zaman ve kapsam yönünden belirleyebilmek bakımından işletmenin iç kontrol yapısı incelenmeli değerlendirilmelidir.
Kanıt Toplama;
İncelenen Mali tablolarla ilgili bir görüşe ulaşılmasına yardımcı olması amacıyla gözlem soruşturma ve doğrulama v.b.teknikler kullanarak yeterli sayıda ve nitelikte kanıtlar toplanmalıdır.
Raporlama standartları;
GKGMİ uyum;
Rapor mali tabloların gkgmi uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını belirtmelidir.
Devamlılık;
Rapor muhasebe ilkelerinin geçen dönem ile tutarlı bir şekilde uygulanıp uygulanmadığını belirtmelidir.
Açıklayıcı bilgiler;
Aksi belirtilmedikçe mali tablolardaki bilgilerin makul ölçüde açık oldukları kabul edilmelidir.
Görüş belirtme;
Denetim raporu mali tablolarla ilgili olarak genel bir görüş belirtmeli veya görüşe ulaşılamama nedenlerini açıklamalı belirtmelidir.
Soru 6-Bağımsızlığı ortadan kaldıran durumları yazınız ve açıklayınız ?</I>
Cevap 6-Denetlenen şirketle veya sahipleriyle ile ortak olmak,
Denetlenen şirketten maaş, borç veya diğer nedenlerle maddi fayda sağlamak
Dolaysız yada dolaylı yoldan denetlenen şirketin hisse senedi tahvil ve benzeri finansman araçlarına sahip olmak
Denetlenen şirketin ortak ve yöneticileri ile yakın akraba olmak
Denetlenen şirketten önemli sayılabilecek tutarda hediye almak veya özel bir indirimle herhangi bir emtia almak
Geçmiş yıllara ilişkin denetim ücretinin geçerli bir nedene dayanmaksızın müşteri tarafından ödenmemesi
Denetim ücretinin piyasa rayicinin çok altında veya çok üstünde olması
Soru 7-Bağımsız denetimin yararlarını yazınız ve açıklayınız?</I>
Cevap 7-Denetlenen işletmeye sağladığı yararlar;
1)Bağımsız denetim mali tabloların güvenirliğini artırır
2)İşletme yönetimi ve çalışların sahtekarlık yapma eğiliminde azalma
3)Devlet tarafından yapılabilecek bir vergi denetiminin yapılma olasılığı azalır
4)Kredi olanaklarının genişlemesine yardımcı olur
5)Denetlenen işletmenin muhasebe kayıtlarındaki maddi hata ve hileleri ortaya çıkarır ve buna bağlı olarak gelirlerin ve giderlerin doğru olarak gösterilebilmesine yardımcı olur
6)Holding kuruluşlarında işletme politika ve prosedürlerine tüm topluluk içinde uyulduğu konusunda bilgi ve güvence verir
İş hayatının diğer üyelerine sağladığı yararlar;
1)Kredi veren kurumlara kredi ile ilgili kararlarında yardımcı olur
2)Küçük tasarruf sahibi yatırımcılara yatırım kararlarında yardımcı olur
3)İşverene ve işçi sendikalarına ücretlerin ve sosyal yardımların pazarlığında objektif bilgiler sağlayarak yardımcı olur
4)Bir işyerinin satılması ya da başka bir işyeri ile birleştirilmesi hallerinde alıcı ve satıcı taraflara güvenilir objektif bilgiler ağlar
5)İşletme ile ilgili taraflara özellikle işletme ile iş ilişkisi olan müşterilerle denetlenen işletmenin karlılığı faaliyetlerinin verimliliği ve finansal yapısının durumu hakkında güvenilir bilgiler sağlar
Kamu kuruluşları açısından sağlanan yararlar;
1)denetlenmiş finansal tablolara dayanılarak hazırlanmış vergi beyannamelerine ve mali raporlara olan güvenin artmasına yardımcı olur.
2)Finansal tabloların bağımsız denetçilerce denetlenmiş olmaları halinde resmi kuruluşların bu kurumlarda yapacakları denetimin kapsamını daraltır özel ve ayrıntılı denetim faaliyetlerine girişilmesine gerek kalmaz
3)Denetlenmiş finansal tablolar borçluluk ve iflas hallerinde vekalet ve ortaklık sözleşmelerinin düzenlenmesinde adli mercilere bağımsız ve güvenilir bilgi sağlama da yardımcı olur.
Soru 8-Muhasebe ve denetim ilişkisini ve Bağımsız denetimin muhasebeden farkını açıklayınız?</I>
Cevap 8-Muhasebenin amacı karar vericilerin kararlarında kullanmaları için mali nitelikteki olayları kaydetme sınıflandırma ve özetlemelidir. Mali nitelikteki bu olayların GKGMİ’ ne, yasalara mevzuata uygun olarak kaydedilmesinden sorumludur.Muhasebe sisteminin çıktısı olan finansal tablolar denetimin girdisidir.Muhasebe denetiminin amacı kaydedilmiş olan bilgilerin ait oldukları dönemde meydana gelip gelmediğini ve ekonomik olayları doğru olarak yansıtıp yansıtmadığını araştırmaktır.Denetçinin denetim kanıtlarını toplama da ve yorumlamasında deneyim sahibi olması gerekir.Bu deneyim denetçiyi muhasebeciden ayıran en önemli farktır.
Farkları;</I>
1)Her iki çalışmanın amaçları farklıdır
2)Her iki çalışmanın yaklaşımları farklıdır. Muhasebe çalışmalar inşa edici iken denetim çalışmaları tahlil edicidir.
3)Her iki çalışmanın yönleri farklıdır. Muhasebe çalışmalar ileriye doğru iken denetim çalışmaları geriye doğrudur.
4)Her iki çalışmanın zamanları farklıdır, Muhasebe çalışmaları tüm dönem boyunca yürütülürken denetim çalışmaları çoğunlukla dönem sonlarında yoğunlaşır
5)Her iki çalışmayı yapanların nitelikleri farklıdır
Soru 9-Mali tabloların denetiminde bağımsız denetçinin sorumluluklarını yazınız?</I>
Cevap 9-Denetçi sorumluluğu yayınlanmış finansal tabloların dürüstlüğü hakkında bir yargıya ve bunu açıklamaktır.Finansal tabloların doğruluğundan esas itibari ile işletme yöneticileri sorumludur.
Denetçi denetlediği işletmenin tüm işlemlerini incelemeye zaman ve imkan bulamayabilir.Denetçi denetlediği dönemdeki tüm muhasebe faaliyetleri ile ilgili görüş beklemek doğru değildir.
İşletme politikalarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi konularında sorumluluk işletme yönetimine aittir
Denetim raporunda yazılanların mutlak doğruluğundan söz edilemez Denetim raporu, raporu kullanacaklar yönünden ir rehber niteliğindedir
Denetçinin esas sorumluluğu GKGDS uygun olarak tüm denetim çalışmalarını yapmaktır.
</I>
Soru 10-Bağımsız denetimi gerekli kılan nedenleri yazınız ?</I>
Cevap 10-Çıkar çatışması
Muhasebe sisteminin karmaşıklığı
Mali tabloları kullananların sayılarının ve etkinliklerinin artması ve güvenilir bilgiye ihtiyaç duyulması
Maliyet ve zaman kaybı
Bilgi edinmede karşılaşılan güçlükler
Yasal zorunluluklar
Diğer nedenler
11- Mali tabloların bağımsız denetimin amaçlarını ve bağımsız denetimi sınırlayan faktörleri yazınız ve açıklayınız?</I>
Mali tabloların bağımsız denetimin amaçları;
· Denetlenen mali tablolar ile ilgili bir rapor yazmak
· Hata ve hileleri ortaya çıkarmak
· Hata ve hileleri önlemek
· Denetlenen işletme yönetimine önerilerde bulunmak
Bağımsız denetimi sınırlayan faktörler
GKDS’ne uygun olarak yapılan mali tablolar denetimine bir çok sınırlayıcı faktörün etkisi vardır bunlar;
Bunlardan birincisi denetçinin kısıtlı ekonomik koşullarda çalışmasıdır. Denetim uygun bir zaman boyutu içinde uygun bir maliyetle yapılınca faydalı olur maliyet sınırlaması muhasebe kayıtlarının ve destekleyici kanıtların test edilmesinde ortaya çıkar.
İkinci faktör ise zaman sınırlamasıdır. Denetçi denetim çalışmalarını kısıtlı bir zaman çerçevesinde yürütür. Bu durum yapılan denetim ile ilgili toplanacak kanıtların sayısını etkileyebilir
Bir diğer faktör ise mali tabloların düzenlendiği muhasebe sisteminden kaynaklanan sınırlamalardır. İşletmeler dönem içinde gerçekleştirdiği muhasebe kayıtlarının mali tablolara intikalinde GKMİ’den farklı bir yöntemin uygulanması mümkündür.
12- Mali tabloların denetimi sürecindeki aşamaları yazınız ve kısaca açıklayınız?</I>
Denetim sürecinin aşamaları aşağıdaki gibidir
· Müşteri seçimi ve işin kabul edilmesi;
Denetim şirketi denetleyeceği işletme ile ilgili denetim faaliyetlerine başlayabilmesi için bazı araştırmalar yapar. Bunlar;
İşletme hakkında ön araştırma yaparak bilgi toplar.
Elde edilen bilgiler kalite kontrol standartları ile karşılaştırılır ve işin alınıp alınmayacağı kararlaştırılır.
Bu tür teklifi alan denetim firmaları öncelikle denetim yapacakları firmanın varsa bir önceki denetçisiyle görüşmelidir. Bu görüşmede;
· Yöneticilerin dürüstlüğü
Yöneticilerin denetim ve G.K.M.İ.’ye ile ilgili tutumları
Önceki denetçinin görevi neden bıraktığını
Çalışma sırasında engellemelerle karşılaşılıp karşılaşılmadığı araştırılır.
Daha sonra yapılan araştırmalar sonucunda olumlu bilgiler alan denetim firması denetlenmek isteyen firma ile aşağıdaki koşulları görüşerek anlaşmaya varıldığında denetim sözleşmesi imzalanarak iş kabul edilir.
Denetimin hangi amaçla istendiğini
Denetlenecek dönem
Denetimin başlangıç ve bitiş tarihi
Denetim ücreti
Denetçinin çalışacağı yer ve zaman
Diğer konular
Denetim Planlaması
Denetimin amacına ulaşması için sıra ile yapılacak işlerin düzenlenmesidir. Denetim planlaması tasarlanan denetim uygulaması ve kapsamı hakkında genel bir stratejinin oluşturulmasıdır. Denetim planın amacı; denetim konusunu denetim sahasına ayırmak, denetçileri denetim sahaları arasında dağıtmak, her bir denetim sahasında uygulaması öngörülen denetim yöntem ve işlemlerini belirlemek ve denetim faaliyetini zamanlamaktır.
· Denetim programının yürütülmesi
Bu aşamada denetim çalışmasının yapıldığı ve denetim kanıtlarının toplanıp değerlendirildiği aşamadır. Bu aşama işletmenin iç kontrol sistemine ilişkin kontrol testlerinin yapılması ile başlar. Daha sonra iç kontrol sistemi incelendikten sonra denetimin programı iç kontrol sisteminin etkinliğine göre düzenlenir.
· Denetimin tamamlanması ve denetim raporunun yazılması
Denetim raporunun yazılması denetim sürecinin son aşamasıdır. Denetim raporu denetçinin yapmış olduğu çalışmaların içeriğini ve mali tablolar hakkında varmış olduğu görüşünü belirttiği bir belgedir. Denetçi işletme ile işletme ilgilileri arasındaki köprü denetim raporu aracılığıyla ile kurulur.
13- Bir işletmeyi ilk defa denetlemek üzere denetim teklifi (önerisi) alan bir denetçi; işletmeyi tanıma (işletme hakkında bilgi alma) amacı ile önceki denetçi ile görüşmesinde hangi konular hakkında bilgi alır/edinir. Yazarak her birini özet olarak açıklayınız?</I>
a) Yöneticilerin dürüstlüğü
b) Yöneticilerin denetim konusu ve G.K.M.İ.’nin uygulanması ile ilgili tutumları
c) Önceki denetçinin görevi neden bıraktığını
d) Çalışma sırasında engellemelerle karşılaşılıp karşılaşılmadığı araştırılır.
e) Çalışmalarında karşılaştığı olağan olmayan durumlarla ilgili görüşleri
14- Denetçi veya denetim şirketi (işletmesi) denetim önerisini aldıktan ve denetlenmek isteyen işletme hakkında gerekli bilgileri topladıktan sonra yapılan görüşmede hangi konular görüşülür ? Başlıklar şeklinde yazınız ve özet olarak açıklayınız?</I>
a) Denetimin hangi amaçla istendiğini
b) Denetlenecek dönem
c) Denetimin başlangıç ve bitiş tarihi
d) Denetim ücreti
e) Denetçinin çalışacağı yer ve zaman
f) Diğer konular
g) Muhasebe kayıt ve defterlerinin son durumu
h) Denetim önerisi yapan işletmenin imkanlarından yararlanma
i) Denetim anlaşmasının şekli
15- Bir denetim sözleşmesinde bulunması gereken unsurları açıklayınız?</I>
a) Yapılacak denetimin amacı ve kapsamı;
Ne tür bir denetim yapılacak (vergi, özel, bağımsız, iç vb.)
b) Mali tablolarla ilgili olarak yönetimin sorumluluğunun içeriği ve denetçinin sorumluluğu;
Denetim çalışmaları sırasında denetçilerin işletme imkanlarından faydalanması (yemek, ulaşım, vb. faydalar)
c) Denetimin başlama ve bitiş tarihleri
d) Denetim ücretinin ne olacağı ve ödenme biçimi
e) Ek çalışmalar ve ek raporlar isteniyorsa bunların içerikleri
f) Denetimde görevlendirilecek denetim personeli ve yedekleri
16- Bir denetim çalışmasının planlanması aşamasında hangi işlemler yapılır?</I>
a) Müşteri hakkında bilgi toplama
b) Denetim çalışmalarını bölümleme
c) İç kontrol sistemi hakkında bilgi edinme ve kontrol riskini değerleme
d) Önemlilik düzeyini belirleme
e) Denetim risk düzeyini belirleme
f) Denetim amaçlarını belirleme
g) Denetim programının tasarımı
h) Denetim süresini ve zamanını planlama
i) Personel planlaması
17- Denetçi müşteri hakkında bilgi edinirken yapmış olduğu araştırma ve çalışmaları yazınız?</I>
Denetimi en iyi şekilde planlamak için mali tablolara önemli etkisi olan olayları işlemleri ve uygulamaları denetçinin anlayabilmesini sağlayacak müşteri işletmenin işi konusunda yeterli bilgi edinilmelidir. Bu çerçevede aşağıdaki konular hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
a) Müşteri işletmenin işi, örgüt yapısı ve faaliyetlerinin özellikleri
b) Müşteri işletmenin bulunduğu sektör
c) Müşteri işletmeyi etkileyen yasal düzenlemeler
d) Müşteri işletmenin muhasebe bilgilerine uygulanan analitik prosedürlerin sonuçları
Yukarıda belirlenen bilgiler ile ilgili aşağıdaki kaynaklardan elde edilebilir;
a) Müşteri işletmenin hazırlamış olduğu yönetmelik ve genelgeler
b) Personele sorular sormak
c) Müşterinin fabrikasını ve büroları gezerek gözlemlerde bulunmak
d) Yönetim kurulu karar defteri
e) Genel kurul tutanakları
f) Şirket ana sözleşmesi
18- Analitik prosedür nedir ? denetimin planlama aşamasında analitik prosedürleri</I>
uygulanmanın başlıca amaçlarını yazınız?</I>
Analitik prosedürler, denetlenen işletmeyle ilgili çeşitli veriler arasındaki mantıklı ilişkilerin incelenmesi ve mali tablolardaki bilgilerin değerlendirilmesinden oluşur. Analitik çalışmalar basit karşılaştırılmalardan birçok ilişki ve verinin yer aldığı karmaşık modellerin kullanılmasına kadar bir dizi değerlemedir.
Amaçları;
1- Müşterinin işi hakkında bilgi edinme
2- müşterinin faaliyetinin sürekliliğini değerleme
3- mali tablolarda olası hataların varlığını belirleme
– Denetim testlerinin kapsamını planlama
19- Denetim çalışmalarını bölümleme ne demektir, açıklayınız?</I>
Bağımsız denetçi tarafından mali tablo denetiminin temel amacı, mali tabloların G.K.M.İ.’ye uygun olup olmadığını belirlemektir. Denetçi bu amaca ulaşmak için yapacağı denetim çalışmasını mali tabloları daha küçük bölümlere bölerek yürütür.
Bu bölümleme denetim ekibindeki farklı personele farklı görevlerin verilmesini sağlar. Böylece her birim birbirinden ayrı olarak denetlenir.
Bölümlemede yaklaşımlar şunlardır;
1- Mali tablo hesap kalemlerine göre
2- Fonksiyonlarına göre
3- Departmanlara göre
4- Devrelere göre
20- Önemlilik kavramını tanımlayınız. Denetçi önemlilik düzeyini belirlerken neler yapar ? açıklayınız.?</I>
Mali tablolarda açıklanan bilgilerin yanlışlığı bilginin doğru olduğuna güvenen kişilerin kararını değiştirecekse veya etkileyecekse mali tablolardaki bilgi yanlışlığının önemli olduğu kabul edilmelidir.
Denetçi mali tablolardaki bilgi yanlışlığının önemli olup olmadığı sonucuna varırken denetlenen mali tablo kalemlerinin niteliğine ve tutarına dikkat etmelidir. Örneğin; bir işletmenin mali tabloları için önemli olan bir tutar başka bir işletmenin büyüklüğünün farklı olması nedeniyle işletmenin mali tabloları için önemli olmayabilir. Az sayıda fakat büyük tutarda alacak hesapları olan bir işletmede önemli yanlışlık olma olasılığının çok sayıda fakat aynı toplamı veren küçük tutardaki alacak hesapları olan bir işletmeye göre daha fazla olması mali tablo kalemlerinin niteliğine örnek olarak gösterilebilir.
S21 – BAĞIMSIZ DENETİMDE RİSK NEDİR? RİSK TÜRLERİNİ YAZINIZ VE AÇIKLAYINIZ?</I>
C21 – Bağımsız denetimde risk, önemli hata ve düzensizliklerden etkilenmiş olan bir mali tablo hakkında istemeden olumlu görüş verme olasılığıdır.3 tür risk vardır,
A – Yapısal risk
B – Kontrol riski
C- Bulgu riski
YAPISAL RİSK; Müşterinin iç kontrol sisteminin olmadığı varsayımı altında, bazı işlem türlerinin belirli yapısal ve çevresel özellikleri nedeniyle yanlış kaydedilmesi neticesinde hesap kalanlarının yanlış olması ve bu yanlışlığın önemli ölçüye ulaşması sonucunda olan risktir.
KONTROL RİSKİ; Yapısal risklerden iyi bir muhasebe ve iç kontrol sistemi sayesinde önlenenler çıktıktan sonra geriye kalan risklerdir. İç kontrol sistemi ne denli iyi ise bu risk azalır.
BULGU RİSKİ; Kontrol sistemleri sayesinde önlenemeyen veya bulunamayan hatalardan kalan ve denetçinin de denetim teknikleri uygulayarak ortaya çıkaramadığı hata ve hilelerden doğan risklerdir.
</I>
</I>
S22 – DENETİMDE ÖZEL RİSK ALANLARI NELERDİR? YAZINIZ VE AÇIKLAYINIZ?</I>
C22 – Özel risk alanları;
-Yöneticilerin yaptıkları yolsuzluklar
-Mevzuata aykırı eylemler
-Müşteri işletmenin ilişkili olduğu kişi ve kuruluşlar
-Müşterinin faaliyetine son verme olasılığı
YÖNETİCİLERİN YAPTIKLARI YOLSUZLUKLAR; Mali tablolarda bilerek yanlış bilgi ve açıklamalarının yapılmasını ve bilerek bir tutarın ya da açıklamanın mali tablolarda gösterilmemesidir.
MEVZUATA AYKIRI İŞLEMLER; Yasadışı eylemler, denetim açısından yasalara ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı eylemler olarak tanımlanır.
MÜŞTERİ İŞLETMENİN İLİŞKİLİ OLDUĞU KİŞİ VE KURUMLAR; Denetimi planlama aşamasında müşteri ile ilişkili olan kişi ve kuruluşlarla yolsuzluk bulunduğu aşağıdaki durumlarda kabul edilir.
-Piyasa faiz oranlarından önemli derecede az veya yüksek faiz oranları ile borçlanma veya borç verme
-Piyasa değerinden önemli derecede farklı bedeller üzerinden kiralama veya kiraya verme
-Emsallerine göre önemli derecede yüksek maaş, prim ve ikramiye gibi ödemelerde bulunma
-Piyasa değerlerinden önemli derecede farklı bedeller üzerinden duran varlık, imalat, inşaat işleri yapma veya yaptırma, satma veya satın alma işlemleri
-Piyasa değerinden önemli derecede farklı bedeller üzerinden hammadde, malzeme ile mamul satın alma ve ya satma
MÜŞTERİ FAALİYETİNE SON VERME OLASILIĞI; Denetçi, Denetim sonunda müşterisinin iflas etmesi olasılığını dikkate almalıdır.
S23 – GENEL DENETİM AMAÇLARINI YAZINIZ VE AÇIKLAYINIZ</I>
C23 – Bir bütün olarak mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğunu araştırmak, her işlem grubu için ve işlem grubunda yer alan hesapların her biri için denetim amaçlarının belirlenmesi ve bu amaçlara ulaşılması denetimin genel amaçlarına ulaşılması sağlar
–GERÇEKLİK; Bilançoda yer alan varlıkların ve borçların, bilanço tarihinde işletmede var olmasını ifade eder.
–BÜTÜNLÜK; Bilanço tarihinde işletmenin tüm varlık ve borçlarını göstermesini ifade eder.
–MÜLKİYET; Bilançoda yer alan varlıkların, bilanço tarihi itibariyle mülkiyetinde olan varlıklar ile alacak haklarından oluşmasını ifade eder.
–DEĞERLEME; Varlıklar ve borçlar, hasılat ve giderler mali tablolarda uygun tutarlarla kaydedilmesini ifade eder.
–SINIFLANDIRMA; İşlemlerin doğru hesaplara kaydedilmesi ve mali tablolarda doğru hesap gruplarında gösterilmesini ifade eder.
–AÇIKLAMA; Mali tablolarda veya dipnotlarda yer alan bilgilerin, yeterli şekilde açıklanması gerektiğini ifade eder.
–KAYITSAL DOĞRULUK; İşlemlerin doğru hesaplara, hesapların doğru taraflarına ve doğru tutarlarla kaydedilmesini ifade eder.
</I>
</I>
S24 – İYİ BİR DENETİM PROGRAMININ YARARLARI NELERDİR? YAZINIZ.</I>
C24 – -Denetim çalışmaları sırasında yapılacak işlerin genel görünümü hakkında bilgi verir.
-Denetim elemanları arasında dengeli bir iş bölümü yapılmasını sağlar.
-Zaman ve emek tasarrufu sağlar.
-Bir denetim elemanı tarafından başlatılmış çalışmanın başka denetim elemanları tarafından sürdürülmesini sağlar.
-Denetim çalışmasının eksiksiz yapılmasını sağlar.
-Daha sonra yapılabilecek çeşitli soruşturmalarda kanıt olarak kullanılabilir.
-Denetim sorumlularının işlere düzgün bir şekilde nezaret edebilmesini sağlar.
-Gelecekte yapılacak denetimlerde yol gösterici veya destekleyici olarak kullanılır.
-Denetçilerin çalışmalarını GKGDS göre yürütmelerini sağlar.
-Gelecekte yapılacak denetimlerin maliyetinin tahmininde yardımcı olur.
</I>
</I>
S25 – DENETÇİNİN DENETİM PERSONELİ İLE İLGİLİ GÖZETİM İŞLEVİ HANGİ UNSURLARI KAPSAR?</I>
C25 – Planlama ve gözetim işlevleri denetim sürecinin her safhasında vardır ve iç içe girmiş durumdadır. Gözetim işlevi aşağıdaki unsurları kapsar;
-Tamamlanan işin kontrol edilmesi
-Yardımcıların eğitilmesi ve yönlendirilmesi
-Önemli sorunlar hakkında devamlı bilgi edinilmesi
-Denetçi takımının üyeleri arasındaki görüş farklılıklarının çözümlenmesi
</I>
S26 – İÇ KONTROL SİSTEMİNİ TANIMLAYINIZ VE İÇ KONTROL SİSTEMİNİN KURULMASINDA GÖZÖNÜNDE BULUNDURULAN FAKTÖRLERİ AÇIKLAYINIZ?</I>
C26 – İç kontrol sistemi, işletme varlıklarının korunması, muhasebe verilerinin doğruluğunun ve güvenilirliğinin kontrolü,faaliyetlerin etkinliğinin geliştirilmesi ve konulmuş yönetsel politikalara ve prosedürlere uyulması açısından çok önemli olup,sistemin kurulmasında aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur;
RİSK FAKTÖRÜ
MALİYET FAKTÖRÜ
RİSK FAKTÖRÜ;
Finansal Riskler; Uygun olmayan yönetim politikalarının uygulanması ve yolsuzluk işlemleri sonucu varlıkların kaybı olasılığıdır.
Muhasebe Riskleri; Varlıklarla ilgili hesap verme yükümlülüğün yerine getirildiği raporlarda ve kayıtlarda yapılacak hata olasılığıdır.
MALİYET FAKTÖRÜ;
İç kontrol sisteminin kurulması işletmeye maddi bir maliyet yükleyecektir. Personel sayısı, niteliği ve teknik ekipmanla ilgilidir.
</I>
</I>
S27 – İÇ KONTROL SİSTEMİNİN AMAÇLARI NELERDİR? YAZINIZ.</I>
C27 – Esas amaçlar;
-İşletme varlıklarını korumak
-Muhasebe bilgilerinin doğruluk ve güvenilirliğini sağlamak
-Faaliyetlerin verimliliğini ve politikalara uygunluğunu sağlamak.
-Kaynakların ekonomik ve verimli kullanımını sağlamak.
-Yönetim tarafından belirlenmiş hedeflere ve amaçlara ulaşılmasını sağlamak.
</I>
</I>
</I>
S28 – KONTROL AMAÇLARI LİSTESİNDE BULUNAN UNSURLARI YAZINIZ VE AÇIKLAYINIZ? </I>
C28 – -YETKİ; İç Kontrol sistemi tüm işlemlerin yetkiye dayanılarak yapılmasını sağlamalıdır. Yetkisiz bir kişi tarafından yapılan işlem varlıkların kaybına yol açabilir.
-GERÇEKLİK; İç Kontrol sistemi hayali işlemlerin gerçekleşmiş gibi kaydedilmesine izin vermemelidir.
-BÜTÜNLÜK; İç kontrol sistemi bazı işlemlerin kayıt dışı bırakılmasına izin vermemelidir.
-KAYITSAL DOĞRULUK; İşlemler,tutar bakımından doğru olarak kaydedilmeli,kaydın çeşitli safhalarında yapılacak hatalardan kaçınmak için gerekli usul ve yöntemler iç kontrol sisteminde bulunmalıdır.
-SINIFLANDIRMA; Mali tabloların doğru olarak sunulması için işlemlerin doğru hesaplara kaydedilmesini sağlayacak iç kontrol usul ve yöntemleri uygulanmalıdır.
-ZAMANLILIK; İşlemlerin gerçekleştiği zamandan önce veya sonraki döneme kaydedilmesi mali tablolardaki tutarların yanlış gösterilmesine yol açacağından iç kontrol sisteminin dönem sonunda doğru hesap kesimi işlemlerinin yapılmasını sağlamalıdır.
-VARLIKLARI KORUMA; Varlıklara erişim sınırlandırılmalı ve fiziksel korumasından sorumlu personelin kaydetme, belgeleri onaylama ve işlemleri yürütme fonksiyonlarından bağımsız olması sağlanmalı ve iş bölümü iç kontrol tarafından izlenmelidir.
-MUTABAKAT; Muhasebe ve sorumluluk kayıtları ilgili varlıklarla zaman zaman karşılaştırılmalı, ana hesaplar yardımcı hesaplarla karşılaştırılmalı belirlenen farklar soruşturulmalı ve gerekli düzeltme kayıtları yapılmalı.
</I>
</I>
S29 – İÇ KONTROL SİSTEMİNİN UNSURLARINI YAZINIZ VE AÇIKLAYINIZ.</I>
C29 – İç kontrol sisteminin yapısı 3 ana unsurdan oluşur,
-Kontrol ortamı
-Muhasebe sistemi
-Kontrol Prosedürleri
KONTROL ORTAMI; Etkili bir iç kontrol sisteminin ön koşulu uygun ortamın sağlanmasıdır. İşletme içi ve dışı unsurların oluşturduğu ortama kontrol ortamı ya da kontrol çevresi denir. Ortamı etkileyen unsurlar şunlardır,
-Yönetimin düşüncesi ve yaklaşımı
-Organizasyon yapısı
-Yönetimin kontrol yöntemleri
-İç denetim işlevi
-Dış etkenler
MUHASEBE SİSTEMİ; İşletmelerde muhasebe işlemleri yoluyla çeşitli hata ve düzensizlikler yapılabilmektedir. İç kontrol yapısı hata ve düzensizlikleri önlemek için etkili ve düzenli bir muhasebe sistemi oluşturmak zorundadır. Muhasebe sisteminde aşağıda sıralanan unsurların bulunması gerekir.
-İşletme faaliyetlerine uygun bir biçimde hazırlanmış hesap planı
-Hesapların işleyişini yeterli şekilde açıklayan muhasebe yönetmeliği
-Etkili bir bütçeleme ve maliyet muhasebe sistemi
-Hareketleri kontrol altında tutan belge akış düzeni
KONTROL PROSEDÜRLERİ; İşletme amaçlarına ulaşmayı sağlamak amacıyla yönetimin koyduğu politikalar, usuller ve yöntemlerdir. Genellikle kontrol prosedürleri aşağıdaki konulara ilişkin usul ve yöntemler olarak sınıflandırılabilir.
-İşlemlerin yürütülüşünün uygun yetkilere dayandırılması
-İş bölümünün yapılması
-İşlemlerin uygun şekilde kaydedilmesini sağlayacak gerekli belgelerin tasarım ve kullanımı
-Varlıkların kullanılması yetkisinin sınırlandırılması
-Bağımsız mutabakatların yapılması
</I>
</I>
S30 – DENETÇİ İÇ KONTROL YAPISINI İNCELERKEN HANGİ AŞAMALARI ELE ALIR YAZINIZ.</I>
C30 – Denetçi iç kontrol yapısını 4 aşamada ele alarak inceler.
-İç kontrol yapısının tanınması
-İç kontrol yapısının ön değerlendirilmesi
-İç kontrol yapısının uygulamadaki etkinliğini denetleme
-İç kontrol yapısının son değerlendirilmesi
31. Denetçi Kontrol Çevresi Hakkında bilgi edinirken hangi denetim prosedürlerini uygular?</I>
Cevap: Kontrol çevresi bilgi edinme aşamasında denetçi;
a) Kilit personele sorular sorar,
b) Müşterisinin belgelerini inceler,
c) Müşterisinin faaliyetlerini gözlemler,
d) Müşterisi ile geçmişteki denetim deneyimlerini göz önünde bulundurur.
32. Denetçi Muhasebe sistemi hakkında bilgi edinirken hangi denetim prosedürlerini uygular?</I>
Cevap: Muhasebe sistemi hakkında;
a) Yönetici ve uzman personele sorular sorar,
b) Kayıtları, belgeleri ve raporları inceler,
c) Sistemi tanıtan ve işletme tarafından hazırlanan hesap planı ve muhasebe yönetmeliği gibi belgeleri okumak,
d) İşletme faaliyetlerini göz önünde bulundurmak,
e) Önceki yılın çalışmalarını gözden geçirmek.
33. İç kontrol yapısının tanınmasında hangi bilgi kaynaklarından yararlanılır?</I>
Cevap: İşletmenin iç kontrol yapısının tanınmasında denetçi şu kaynakları kullanır;
a) İşletmenin örgüt yapısı,
b) İşletmenin hesap planı ve muhasebe yönetmeliği,
c) İşletme yönetiminin yayınladığı genelge ve yönetmelikler,
d) İş tanımları ve açıklamaları,
e) İşletme elemanları ile yapılan görüşmeler,
f) İç denetim raporları, çalışma kağıtları ve önceki yılların denetim raporları,
g) Muhasebe çalışmalarının gözlemlenmesi ve belge ve kayıtlar,
h) Çeşitli yayınlar, araştırma ve istatistikler.
34. Denetçi iç kontrol yapısı hakkında elde ettiği bilgiyi, belgelemek için neler kullanılır? Yazınız ve açıklayınız.</I>
Cevap: Denetçi iç kontrol yapısı hakkında elde ettiği bilgiyi belgelendirmek amacı ile
Not Alma, akış şemaları, ve soru formu yöntemlerini birlikte veya sadece birini kullanır.
Şöyle ki;
Not Alma yöntemi(Muhtıra): Denetçi, Müşteri işletmede sorular sorarak bazı bilgileri alır, iş akışlarını gözlemleyerek işletmeyi tanır. Bu görüşmelerde, sorduğu soruları ve aldığı cevapları not eder. Ayrıca kendisi için önem arz edecek hususlarda işletme yönetiminin işleyişi ile ilgili yönetmelik, prosedür, yönerge vb. dökümanları inceler ve gerekli notları alır.
Akış şemaları Hazırlama Yöntemi: Denetçi ister işletme tarafından hazırlanmış hali hazırda bulunan sistemi şematik diyagramlarla anlatan diyagramları kullanır veya kendisi sitemi, irdeleyerek toplamış olduğu bilgi ve belgeler ile kendisi bunu hazırlar bu denetim sürecinde ve bunda sonraki denetim süreçlerinde sistemin tanınması eksik, zayıf noktaların tespiti, açısından işin omurgasını oluşturur. İlk denetim çalışmasında bunlar vakit alıcı işlemler olsa da sonraki denetim çalışmaları için kaynak niteliğinde çalışmalardır.
Anket (Soru Kağıdı) Yöntemi: Kolay ve akış şemalarına göre daha maliyetsiz olduğundan, iç kontrol sistemine ilişkin en yaygın bilgi edinme yöntemi olarak kullanılır. Daha önce hazırlanmış olan veya denetlenen işletmeye uyarlanmış soru kalıplarını içeren soru formları, genellikle “evet” “hayır” cevaplarını alınacak şekilde hazırlanması gerekir. Ayrıntılı bilgi edinme üstünlüğüne sahip olmasına karşın diğer yöntemlerle desteklenmesi gerekmektedir.
35. Denetim Planlama safhasında kontrol riskinin ilk değerlemesi hangi adımlardan oluşur? yazınız.</I>
Cevap: Kontrol riskinin ilk değerlemesinde;
Kontrol amaçlarını belirleme,
Kontrol Prosedürlerini belirleme,
Kontrol zayıflıklarını belirleme ve değerleme,
Kontrol riskini değerleme yani saptama.
36. İç kontrol sisteminin bağımsız denetimde denetçi tarafından ne amaçla ve hangi aşamada kullanılacağını anlatınız.</I>
</I>
Cevap: Bağımsız denetçi, Denetim kapsamının belirlenmesi açısından işletmenin muhasebe sisteminin güvenilirliğini sağlayacak yapının olup olmadığının araştırılması için, olası hata ve yolsuzluk türlerini belirlemek, önemli hata ve yolsuzluk riskini etkileyen faktörleri belirleme ve maddi doğruluk testlerini planlama amaçlarına ulaşmak için, denetimin planlama, ve denetimin yürütülmesi aşamasında kullanılır.
37. Denetim yöntemleri nelerdir? Yazınız ve açıklayınız.</I>
</I>
Cevap: Denetim yöntemleri;
Şekli denetim ve maddi denetim:
a) Şekli –Maddi Denetim
b) Aralıksız-Örnekleme Yoluyla Denetim
c) İleriye Doğru-Geriye Doğru Denetim
d) Doğrudan-Dolaylı Denetim
a) Şekli Denetim-Maddi Denetim: Şekli denetim, işletmede tutulmakta olan muhasebe kayıtlarının şekil açısından uygunluğunu araştırmaya yönelik uygunluk denetimidir. Amacı ; işlemlerin belgelere dayalı olarak, muhasebe ilkeleri doğrultusunda defterlere doğru kaydedilip, mali tablolara yansıyan tutarların,tutar aktarmalarının, mizanların doğruluğunu ve aralarında hesaben bir ilişki ve uygunluğun var olup olmadığını araştırmaktır.Vergi incelemelerinde usul denetimi; incelenen işletmenin VUK nun ilgili hükümlerine uyulup uyulmadığının kontrolüdür.Mesela ; belge düzeni, defter tutma ve tasdik ettirme…)
Maddi Denetim; işletmeye ait varlıklarda değişiklik doğuran işlemlerin, gerçeğe ve amaca uygunluğu ile defter, hesap ve değerleme ölçüleri ışığında doğru olarak kaydedilip kaydedilmediğini inceler. Mali tablo kalemlerine ait tutarların özünün ve içeriğinin doğruluğu ile iktisadi açıdan anlamlılığını araştıran denetim işleri, kural olarak maddi denetim işlemleridir.Mesela; vergi incelemelerinde beyan edilen kazancın doğru olup olmadığına dair hasılat incelemeleri, envanter ve randıman incelemeleri…
b) Aralıksız Denetim ve Örnekleme Yoluyla Denetim: Aralıksız denetim; ele alınan bir zaman kesiti içerisindeki tüm işlemlerle ilgili kayıt ve belgelerin tek tek gözden geçirilmesidir.Boşluk Bırakmayan Denetim veya Tarama Usulü denetimde de denir.
Örnekleme Yoluyla denetim ise; belirli bir zaman birimi içerisindeki işlemlerle ilgili muhasebe kayıt ve belgelerinin tamamı yerine bunların belirli ölçütlere göre seçilen kısmı denetlenir.Örnek olarak seçilen inceleme birimlerinin denetimi ise kendi arasında aralıksızdır.Örnekleme yönteminde belirli bir zaman dilimi alınıp o süredeki tüm işlemleri denetlenir (Mart ayı gibi) yada belirli işlemler seçilir ve o işlemle ilgili tüm dönem incelenir.( 10.000 TL yi aşan kasa işlemleri gibi)
c) İleriye Doğru Denetim ve Geriye Doğru Denetim: Denetimin , muhasebe tekniğine uygun olarak belgelerden defter kayıtlarına ve mali tablolara doğru bir sıra izlenerek yapılmasına ileriye doğru denetim denir.Denetimin mali tablolardan başlayıp defter kayıtlarına ve oradan da belgelere kadar devam ederek yapılması ise geriye doğru denetimdir.
d) Doğrudan Denetim ve Dolaylı Denetim: Doğrudan denetim; her muhasebe işleminin ayrı ve doğrudan incelendiği yöntemdir.İşletmede değer hareketine neden olan her olay ayrı ayrı ele alınır ve kayıtlara doğru geçirilip geçirilmediği, değerlemenin doğru yapılıp yapılmadığını ve kapanış hesaplarına doğru intikal ettirilip ettirilmediği karşılaştırma yapılması yoluyla incelenir.
Dolaylı denetim ; aynı nitelikteki veya birbiri ile yakın ilişki içerisindeki hesaplar arasında toplam karşılaştırmaları yaparak, bunlar arasındaki uygunluğu araştıran denetim yöntemidir.Burada işlemleri tek tek incelemek yerine faaliyet sonuçlarının toplamlarından hareket edilerek karşılaştırmalar yapılır.Kabataslak denetim de denir.
38. Mali tabloların denetiminde yer alan kayıtların doğruluğuna ve tamlığına inanabilmek için kanıtların hangi özellikleri taşıması gerekir? Yazınız ve açıklayınız.</I>
Cevap: Mali tablolarda yer alan kayıtların doğruluğuna ve tamlığına inanabilmek için,
Aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir;
a) Varolma (Gerçeklik): İşletmenin mali tablolarında gösterilen varlıklarının, borçlarının ve öz sermayesinin gerçekten var olduğunu ve yine mali tablolarda belirtilen satış hasılatı ile giderlerin gerçekleştiğini saptamaktır.
b) Tamlık (Tamamını kapsama): Mali tablolarda sunulması gereken tüm işlem ve hesapların bu raporlarda gösterilmiş olmasıdır.
c) Değerleme: işletmenin varlıklarının, borçlarının, öz sermayesinin, gelirlerinin ve giderlerinin mali tablolarda gerçek değerleriyle yansıtılıp yansıtılmadığı konusunda görüş sahibi olmaktır.
d) Sunuş ve kapsam: İşletmenin mali tablolarında genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uyulması ve mali tablolarda yer alan açıklamaların kapsamının yeterli olmasıdır.
e) Uygunluk: Mali tabloların ve işletme faaliyetlerinin mevcut yasa ve düzenlemelere uygun olarak hazırlanıp yürütülmesidir.
39. Denetçinin denetim çalışmalarında yararlanabileceği kanıtlar nelerdir? Yazınız açıklayınız.</I>
Cevap: Denetim kanıtları önem derecesine göre şu şekilde sıralanır.
a)İç kontrol yapısının etkinliği: Bir işletmede var olan iç kontrol yapısının planlandığı şekilde etkin ve verimli çalışmasının sonucu olan doğru bilgiler güvenilir bilgilerdir. İç kontrol sistemi güvenilir bilgiler üretiyorsa bu bilgiler denetçi için en güvenilir kanıttır.
b) Denetim konusu olan varlıklar: İşletmede varlık hesaplarının kalanları, muhasebe kayıtlarında zamanında, doğru ve düzgün tutulmuş ise ve bu varlıklar hesaplarda olduğu gibi gerçekte de işletmede o anda var ise bu kanıtta en güçlü ve güvenilir kanıtlardır. Ancak emanet ve sahte olmamak kaydı ile.
c) 3.kişilerden sağlanan bilgiler teyitler(Doğrulamalar):İşletme dışındaki kişilerden, işletmeye uğramadan doğrudan denetçiye ulaşan bilgi ve belgeler olduğundan güvenilirlik dereceleri yüksek özellikle stoklar, alacaklar ve borçların denetiminde sıklıkla kullanılır.
d)İşletme içinde dışında düzenlenen belgeler ve mali tablolar: Denetim çalışmalarında çeşitli mali belgeler ve mali tablolar denetim kanıtı olarak kullanılmaktadır.
Yevmiye Defteri
Büyük defter
Yardımcı defterler
Muhasebe fişleri
Mizanlar
Hesap planı
Muhasebe yönetmeliği
Gider dağıtım tabloları
Hesap ekstreleri
Toplu sözleşmeler
İş sözleşmeleri
Yönetim kurulu tutanakları
Çekler, senetler, faturalar
e) Denetçinin doğrudan kendisinin yaptığı hesaplamalar: Denetçi bazı hesaplamaların doğruluğu test etmek için yeniden yapar. Amortisman, vergi, kar, payı, faiz vb.
f) İşletme personelinden sağlanan bilgiler: Denetçi gerektiğinde işletme personelinden de sözlü veya yazılı bilgiler isteyebilir(yönetimin izniyle)
g)Karşılaştırma ve oranlar: İşletmenin mali verileri ve faaliyet sonuçlarından yararlanılarak oluşturulan oranlar ve mevcut tutarların karşılaştırılmaları yapılır.
40.Kanıt Toplama tekniklerinin(denetim teknikleri) sadece adlarını yazınız.</I>
Cevap: a) Fiziki inceleme tekniği(sayım envanter incelemesi)
Doğrulama tekniği(Olumlu-Olumsuz-Boş Bakiyeli olarak 3 grupta)
Belge inceleme tekniği
Kayıt sürecini gözden geçirme tekniği(geriye ve ileriye doğru izleme olarak 2 grupta)
Yeniden hesaplama
Soruşturma
Ayrıntılı araştırma
İlgili hesaplar arasında ilişki kurma
Analitik inceleme
Gözlem tekniği
Göz atma
</I>
41- Denetim çalışmalarında kullanılan denetim tekniklerini ( Destekleyici kanıt elde etmek için kullanılan denetim işlemleri ) maddeler halinde alt alta gelecek şekilde yazınız.</I>
a) Fiziki inceleme Tekniği ( Sayım ve Envanter incelemesi )
b) Doğrulama Tekniği
c) Belge İncelemesi Tekniği
d) Kayıt Sürecinin İncelemesi Tekniği
e) Yeniden Hesaplama Tekniği
f) Gözlem Tekniği
g) Soruşturma Tekniği
h) Ayrıntılı Araştırma Tekniği
i) Analitik inceleme Tekniği
j) İlgili Hesaplar Arasında İlişki kurma tekniği
42- Kanıt Toplama Tekniklerinde örnekleme yöntemleri yazınız ve açıklayınız.</I>
a) İradi Örnekleme Yöntemi: Örnek olarak belirlenecek birim sayısı dış denetçinin kendi kanaatine bağlıdır.Örneğe girecek birimler arasında eşit seçilme şansı yoktur. Bu nedenle örnek büyüklüğü ve seçilecek birim sayısı ve sonuçların yorumlanması denetçinin subjektif kararlarına bağlıdır. Denetçi bu yöntemi uygularken denetleyeceği birim sayısını ; mesleki bilgi ve deneyimleri ışığında seçer.
b) İstatistiki Örnekleme Yöntemleri : Bir ana kütleden tesadüfi olarak seçilen örneklerin incelenerek , elde edilen bulguların ana kütleye belirli güven aralığında genelleştirilmesine denir. İstatistiki örnekleme yöntemi daha sağlıklı sonuçlar verir.
43- Çalışma Kağıtlarının tanımını yapınız ve hazırlanma amaçlarını yazınız.</I>
Denetçinin her denetim sırasında hazırlamış olduğu materyale çalışma kağıdı denir. Denetçi çalışma kağıtlarını denetim sırasında, denetim sonunda ve denetim sonrasında kullanmak üzere hazırlar.
Çalışma Kağıtlarını hazırlama amaçları:
a) Denetim işini organize ve koordine etmek
b) İç kontrol sistemini incelemek ve değerlemek
c) Denetim raporunun düzenlenmesine esas olmak
d) Aynı işletmenin diğer zamanlardaki denetlenmesinde yararlanmak
e) Davalı durumlarda savunma aracı olarak kullanmak
44- Sürekli (Devamlı) denetim dosyasında bulunması gereken belgeleri ad olarak yazınız.</I>
Birden fazla dönemlerde yararlanılabilen ve işletmenin genel durumunu gösteren belgelerin bulunduğu dosyalara devamlı dosya denir.Devamlı dosya da genel olarak aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır:
a) Denetlenen işletmenin ana sözleşmesi
b) Kira sözleşmesi , toplu iş sözleşmesi gibi belgeler
c) Hesap planı ve muhasebe yönetmeliği
d) Örgüt planı
e) Önceki yıllara ait denetim raporları
f) Önceki yılların faaliyet raporu ve mali tablolar
g) Uzun süreli sözleşmeler
h) Çeşitli sağlamalar
45- Cari Denetim dosyasında bulunması gereken belgeleri ad olarak yazınız</I>.
a) Hesap analiz cetvelleri
b) Doğrulama mektupları
c) Denetim programı ve ekleri
d) Analitik inceleme tutanakları
e) Yönetim beyan mektubu
f) Mizanlar
g) Denetim raporuna esas teşkil eden hesaplamalar
h) İncelenen Bilanço kalemlerini gösteren liste
46- Kontrol Testleri nedir Açıklayınız.</I>
Müşteri işletmede mevcut olması gereken iç kontrol politika ve prosedürlerinin tasarımının ve işleyişinin etkinliğini ölçmek için yürütülen denetim prosedürleridir.
47- Kontrol testlerinde uygulanan denetim prosedürlerini yazınız.</I>
a) Müşterinin personeline sorular sorma
b) Belge ve kayıtların incelenmesi
c) Kontrol prosedürlerinin uygulanışını gözlemleme
d) Denetçi tarafından kontrol prosedürlerinin uygulanmasının yeniden yapılması
48- Bir denetim amacı bakımından kontrol riskini değerlemede yapılacak çalışmaları yazınız.</I>
a) Kontrol amaçlarını ve buna bağlı olarak olası hata ve yolsuzlukları belirlemek.
b) Hata ve yolsuzlukları önleyecek veya bulacak gerekli kontrol prosedürlerini belirlemek
c) Kontrol testleriden kanıt elde etmek
d) Elde edilen kanıtları değerlendirmek
e) Kontrol riskinin son değerlemesini yapmak ( saptanmış Kontrol Risk Düzeyini Belirlemek)
49- Denetçi iç kontrolün son değerlemesini yaparken neler yapar açıklayınız.</I>
Kontrol Testleri sonucunda elde edilen bulgulara dayanılarak yapılacak iç kontrol sisteminin son değerlemesinde, mevcut kontrollerin etkin uygulandığı sonucuna varılırsa kontrol riskinin düşük, aksi halde yüksek bulunmasına neden olacaktır. Kontrol riski seviyesinin düşük olarak kabul edilmesi işletmenin mali tablolarında az hata ve yolsuzluk olabileceğini düşünmek demektir.
50- Maddi Doğruluk testleri nedir ? açıklayınız.</I>
Maddi doğruluk testleri : Mali tablodaki tutarların ve açıklamaların doğruluğuna ilişkin kanıt toplamak için uygulanan denetim prosedürleridir. Maddi doğruluk testlerinin niteliği , zamanı ve büyüklüğü kabul edilebilir bulgu risk düzeyine bağlı olarak değişir.
a) İşlemlerin Test edilmesi : Müşterinin işlemlerinin belgelere ve defterlere tam ve doğru olarak kaydedilmiş olup olmadığını belirlemektir.
b) Hesap kalanlarının test edilmesi : Bilanço ve gelir tablosu hesaplarının dönem sonundaki kalanlarına uygulanır. Ağırlık bilanço hesaplarına verilir.
c) Analitik prosedürler : Veriler arasındaki ilişkilarin incelenmesi ve karşılaştırılması.
51. Denetimi tamamlama çalışmaları nelerdir? Sıralayınız.</I>
a- Bilanço tarihinden sonraki önemli olayların gözden geçirilmesi,
b- Gelecekte muhtemel belirsizliklerin değerlendirilmesi,
c- Müşteri ile ilişkili olan kişi ve kuruluşlarla yapılan işlemleri belirleme ve inceleme
d- Genel analitik testlerin yapılması
e- Denetlenen işletme yönetiminden beyan mektubu alınması,
f- Uygulanan denetim programlarının son kez gözden geçirilerek gözden kaçan hususların olup olmadığının tespit edilmesi,
52. Denetim sonuçlarının değerleme çalışmaları nelerdir? Yazınız.</I>
a- Kanıtların yeterli olup olmadığını değerleme,
b- Denetim riskinin son değerlemesini yapma,
c- Önemlilik düzeyinin son değerlemesini yapma,
d- Çalışma kağıtlarının gözden geçirilmesi,
e- Müşteri işletmeden hataların düzeltilmesini isteme.
53. Bilanço tarihinden sonraki önemli olayların gözden geçirilmesi aşamasında neler yapılır? Açıklayınız.</I>
Bilanço tarihinden sonraki olaylar: Bilanço tarihinden denetim çalışmasının sona erdiği tarihe kadar gerçekleşen olaylar olarak tanımlanır.
Denetçinin, müşterisinin mali tablolarının doğruluğunu değerleme sorumluluğu, bilanço tarihinden önce gerçekleşen olayların denetimiyle sınırlı değildir. Denetçi, aynı zamanda bilanço tarihinden sonra gerçekleşen olaylarla ilgili bazı sorumluluklara sahiptir. Bu dönemde, görüş bildiren mali tablolara önemli etkisi olan olayların gerçekleştiğini ortaya çıkarmak amacıyla bazı denetim prosedürlerini uygulamak, G.K.G.D.S. na göre zorunludur.
Bilanço tarihinden sonraki önemli olaylar iki grupta incelenebilir,
a- Mali tablolarda düzeltme gerektiren olaylar,
b- Mali tablolarda açıklama gerektiren olaylar,
54. Bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektiren olayları yazınız ve açıklayınız.</I>
Mali tablolarda düzeltme gerektiren olaylar, bilanço tarihinde mevcut olan koşullarla ilgili hesap kalanlarının tutarının tahmin edilmesini belirlemede yöneticilere yardımcı olan veya süreklilik kavramının işletmenin tümünde veya bir kısmında geçerli olmayacağını gösteren ek kanıt ve bilgiler sağlayan olaylardır. Bilanço tarihinden sonraki olayın bu gruba girmesi için şu iki koşulun var olması gerekir.
– Olaya yol açan koşulun bilanço tarihinde var olması
– Olayın mali tabloların düzenlenmesi sırasında yapılan tahminleri etkilemesi gerekir.
Düzeltme gerektiren bazı olaylar;
a- Bilanço tarihinden sonra borçlunun iflasına yol açan borçlunun mali durumunun bozulmasının bir sonucu olarak tahsil edilemeyen bir alacak bilanço tarihinde mevcut koşulun göstergesidir. Bilanço tarihinden sonra borçlunun iflas ettiğine dair belge ek kanıttır. Diğer taraftan, bilanço tarihinden sonra yangın ve sel gibi bir nedenle borçlunun mali durumunun bozulması sonucunda alacağın tahsil edilmesi olanağının kalmaması, bilanço tarihinde mevcut koşulun bulunmaması nedeniyle mali tablolarda düzeltme uygun olmayacaktır. Bu durumun mali tabloların dipnotlarında açıklanması uygun olacaktır.
b- Defterde kayıtlı borç tutarı ile ilgili davanın, kayıtlı tutardan farklı tutarda sonuçlanması,
c- Defterde kayıtlı değerinin çok altında veya çok üstünde bir fiyattan maddi duran varlıkların, iştiraklerin ve stokların satışı. Ancak değer düşmesi bilanço tarihinden sonra olmuşsa, örneğin stokların modasının geçmesi bilanço tarihinden sonra ortaya çıkmışsa, bilanço tarihinden sonra stokların düşük fiyattan satışı durumunda mali tablolarda düzeltme yapılmayacaktır.
Sermaye Piyasası Mevzuatı gereğince düzeltme gerektiren hususlar;
a- Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan muhasebe hata ve hileleri,
b- Varlıkların alım maliyetlerinin veya satış hasılatlarının bilanço tarihinden belirli hale gelmesi,
c- Varlıkların değerinde ortaya çıkan kayıpların bilanço tarihinden sonra ortaya çıkarılması,
d- Ortaklığın iştiraklerinin değerinde (bağlı ortaklıklar dahil) sürekli bir değer kaybının olduğunu gösteren bilgi ve belgelerin bilanço tarihinden sonra elde edilmesi,
e- Borçluların iflası veya borçlularla borç tutarı üzerinden müzakerelere başlanması,
f- Talep edilen sigorta tazminatının alınması veya alınabilir hale gelmesi,
g- Vergi oranlarının değişmesi.
55. Bilanço tarihinden sonra açıklama gerektiren olayları yazınız ve açıklayınız.</I>
Mali tablolarda açıklama gerektiren bilanço tarihinden sonraki olaylar ise, bilanço tarihi itibarıyla hem koşulla hem de olayla ilgili bilgi ve kanıt bulunmayan olaylardır. Olaya yol açan koşullar ve olaylar, bilanço tarihinden sonra ortaya çıktığı için, mali tablolarda düzeltme yapılmasını gerektirmez. Ancak yanlış anlaşılmaları önlemek ve mali tabloların okuyucularının çıkarlarını korumak için mali tabloların dipnotlarında açıklama yapılması gerekir.
Açıklama yapılmasını gerektiren bazı bilanço tarihinden sonraki olaylar;
a- Bir işletmenin satın alınması, ele geçirilmesi veya işletme ile birleşme,
b- Sermaye artışı kararı alınması ve uzun vadeli borçlanma,
c- Defterde kayıtlı alacak tutarı ile ilgili davanın, kayıtlı tutardan daha büyük sonuçlanması,
d- Yangın, sel ve deprem gibi nedenlerle varlıkların kaybı,
e- Bilanço tarihinden sonra yatırımların ve stokların piyasa değerinde önemli azalışlar.
f- Yeni bir faaliyete veya yatırıma başlanılması veya bir faaliyetin durdurulması,
g- Grev kararı alınması veya mevcut grevin sona ermesi.
</I>
</I>
56. Bilanço tarihinden sonraki önemli olayların gözden geçirilmesinde uygulanan denetim prosedürlerini yazınız.</I>
Bilanço tarihinden denetimin tamamlandığı tarihe kadar, denetçi normal denetim prosedürlerini uygulayarak, bilanço tarihinden sonraki olaylara ilişkin kanıt toplar. Denetçi, iki şekilde kanıt toplar; Birincisi, satın alma ve satış işlemlerine ilişkin hesap kesimi testleri gibi, dönem sonunda maddi doğruluk testleri yapar. İkincisi, denetimin tamamlandığı tarihe kadar belirli denetim prosedürlerini uygular ve bilanço tarihinden sonraki olayların mevcut olup olmadığını araştırır. Bu prosedürler şunlardır:
a- En son mevcut ara mali tablolaları okuma ve bunları denetlenen mali tablolarla karşılaştırma,
b- Yönetimden, soru sorma tarihi itibarıyla öz sermayede, uzun vadeli borçlarda ve işletme sermayesinde önemli değişikliklerin olup olmadığını sorma,
c- Yönetimden, bilanço tarihi itibarıyla hesaplarda olağandışı düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını sorma,
d- Yönetim kurulu karar defterini okuma,
e- Müşterinin avukatından, davalar, tazminatlar ve vergi uyuşmazlıkları hakkında bilgi alma.
Mali tablolarda bilanço tarihinden sonraki önemli olayların açıklanmaması durumunda, denetçi önemlilik derecesine bağlı olarak, sartlı görüş veya olumsuz görüş bildirecektir.
57. Şarta bağlı borçların ve zararların mevcut olması gereken koşulları yazınız.</I>
Gelecekte gerçekleşmesi kesin olmayan borçlar ve zararlar “şarta bağlı borçlar ve zararlar” olarak adlandırılır. Şarta bağlı borçlar ve zararların mevcut olması için gerekli üç koşul vardır.
a- Ödemenin gelecekteki bir olayın gerçekleşmesine bağlı olması,
b- Halihazırdaki durumdan kaynaklanan, üçüncü kişilere gelecekte olası bir ödemenin var olması
c- Gelecekteki ödemenin tutarının belirsiz olması.
58. Denetçinin gözönünde bulunduracağı şarta bağlı borçlar ve zararlarının örnekleri nelerdir? yazınız.</I>
a- İşletme aleyhine açılmış çeşitli tazminat davaları,
b- Vergi uyuşmazlıkları,
c- İskonto ettirilmiş alacak senetleri,
d- Başkalarının borcu için işletmenin vermiş olduğu kefaletler.
59. Şarta bağlı borç ve zararları araştırmak için kullanılan denetim prosedürleri nelerdir? Yazınız.</I>
a- Kaydedilmemiş şarta bağlı borçların ve zararların olup olmadığına ilişkin yönetime yazılı ve sözlü sorular sorma.
b- Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı tutanaklarını gözden geçirme,
c- Şarta bağlı borçların ve zararların bir göstergesi olarak avukatlara ve hukuk danışmanlarına yapılan ödemeleri gözden geçirme,
d- Müşterinin avukatlarından doğrulama mektubu isteme.
60. Bağımsız denetçinin denetimin sonunda yapacağı analitik testler nelerdir? Yazınız.</I>
Denetimin genel amacı, mali tabloların doğruluğuna ilişkin bir görüş bildirmektir. Bu nedenle müşterinin mali tablolarının son taslağı üzerinde genel analitik testler yapmak gerekir. Denetçi bu testleri yaparken mali tabloların sınıflandırılması ve toplamları üzerinde durur. Analitik testler aşağıdaki çalışmaları kapsar:
a- Mali tabloların alt toplamlarını, toplamlarını ve kalemlerinin tutarlarını önceki dönemin tutarları ve cari yılın bütçelenmiş verileri ile karşılaştırma,
b- İlgili oranları (rasyoları) hesaplama, önceki yılın ve cari yılın bütçelenmiş oranları ile karşılaştırma,
c- Üretim ve satış hacmi, çalışanlar sayısı gibi finansal olmayan verileri, önceki yılın verileri ve cari yılın planlanmış verileri ile karşılaştırma,
d- Cari yılın oranlarını sektör ortalamaları ile karşılaştırma.
61- Denetçinin yönetimden yazılı beyan almasının amaçları nelerdir? Yazınız</I>
Denetçi, denetim sürecinde müşteri işletmenin yöneticilerine ve personeline çeşitli sorular yöneltir ve pek çok sözlü yanıt alır. Denetçi sözlü beyanları yazılı hale getirmek için, denetim tamamlandığında, müşteri işletmenin yönetiminden beyan mektubu ister. Yönetimden yazılı beyan alınmasının amaçları şunlardır:
1) Denetçiye verilen sözlü beyanları doğrulamak,
2) Dönem içinde verilen sözlü beyanların uygunluğunun devam ettiğini belirlemek,
3) Yönetimin beyanlarına ilişkin yanlış anlaşılma olasılığını azaltmak.
4) Mali tabloların düzenlenmesinde esas sorumluğunun yönetime ait olduğunu vurgulamak.
5) Müşteri ile denetçi arasındaki anlaşmazlıklarda kanıt olarak kullanmak.
Müşteri işletmenin beyan mektubu, diğer denetim prosedürlerinin yerine geçmez. Yönetimin beyan mektubu vermemesi, denetçinin çalışmasının kapsamının sınırlandırılması sayılacağından, denetçinin denetim raporunda şartlı görüş bildirmesine veya görüş belirtmekten kaçınmasına yol açar.
62- Muhasebe verilerindeki hata ve usulsüzlükler nelerdir ? yazınız ve açıklayınız</I>
Kasıtlı ve Kasıtsız Hatalar:
İşletmenin finansal durumunu gizlemek için mali tablolarda veya muhasebe kayıtlarında bilerek, isteyerek yapılan düzensizliklere kasıtlı hata veya hile denir. Kasıtlı hatalar yetersizlikleri, zayıflıkları ve açıkları saklamak veya yönetimin, mali tablo kullanıcılarını gerçek dışı bilgilerle etkilemeyi planlaması nedeniyle yapılabilir.
Mali tabloların yanlış düzenlenmesi isteyerek veya bilmeden yapılmışsa bunlara kasıtsız hata denir.
Düzensizlikler önemli boyutlarda ise ve sık sık aynı yönde ise bunlara hile gözü ile bakılabilir. Düzensizliklere az rastlanıyorsa ve yapanlara bir çıkar sağlamıyorsa , kasıtsız hata olduğu varsayılabilir.
Nitel ve Nicel Hatalar:
Bir işletmenin işlemlerinin işleyişinde ve bu işlemlerin belgelendirilmesinde, iç kontrol sisteminin ve yasaların koymuş olduğu kurallara aykırı yapılan hatalar veya yöntemlerin yerine getirilmemesi nicel hata olarak değerlendirilir.
Hesap bakiyelerine ve mali tablolardaki tutarlarına etki eden hatalar ise nicel hatalardır.
Önemli ve Önemsiz Hatalar:
Karar alıcıların kararlarına etki etmeyen ve denetçi tarafından kabul edilebilir seviyedeki düzensizlikler önemsiz hatalardır.
Sayıca ve tutarca önemli, düzeltilmediği taktirde muhasebe bilgilerini kullananların kararlarına etki eden hatalar önemli kabul edilir.
63- işlemlerin belgelendirilmesi ve muhasebe kayıtlarına ilişkin hata ve usulsüzlükler nelerdir ? yazınız.</I>
a) İşlemlerin belgelendirilmemesi
b) Belgelerin kaydedilmemesi
c) Belge üzerinde sahte imza kullanılması veya tahrifat yapılması ya da sahte belge düzenlenmesi
d) Gerçek olmayan tahsilat veya ödemeler yapılmış gibi hayali hesaplar açılması
e) Bir belgenin birden fazla kaydının yapılması
f) Cari dönemde olan bir işlemin gelecek döneme, gelecek dönemde olacak bir işlemin cari döneme kaydının yapılması
g) Hesap isimlerinde yanlışlık yapılması, işlemlerin ilgili hesaplara kaydedilmesi
h) Rakamsal yanlışlıkların yapılması,
i) İşlemlerin muhasebe açısından yanlış yorumlanması nedeniyle, maddi duran varlıklardan yanlış amortisman ayrılması gibi hatalı uygulamaların yapılması
64- Mali tabloların hazırlanmasındaki hata ve usulsüzlükler nelerdir ? yazınız.</I>
a) Mali tablolarda hayali hesapların yer alması,
b) Defterlerdeki mevcut hesapların mali tablolara aktarılmaması,
c) Mali tablolardaki hesapların olduğundan fazla ya da eksik gösterilmesi,
d) Mali tabloların anlaşılmaz bir biçimde sınıflandırılması,
e) Mali tablolardaki hesap tutarlarının değiştirilmesi gibi.
Dış denetçinin görevi özel olarak hata ve hileleri saptamak değildir. Mali tabloların denetlenmesinin amacı, bu tablolarla ilgili olarak dış denetçinin bir görüşe ulaşmasını sağlamaktır. Dış denetimin yapılması hata ve usulsüzlüklerin yapılmadığına dair kesin bir kanıt değildir. Dış denetçi sadece, mevcut koşullar altında ugulanan teknikler ve elde edilen kanıtlara dayanılarak, mali tablolarda hata ve usulsüzlüklerin olmadığı konusunda mantıksal bir görüş bildirir.
65- Muhasebe hataları nelerdir ? yazınız</I>
a) Günlük defterde yapılan hatalar:
Muhasebe işlemleri ilk olarak günlük deftere kaydedilirler ve oradan da büyük deftere ve diğer defterlere aktarılırlar. İşlemlerin günlük deftere kaydedilmeleri sırasında yapılabilecek hatalar şunlardır:
1- Kayıt hataları: Günlük defterde yapılan kayıt hataları şunlardır:
· Günlük deftere kaydedilen işlemlerle ilgili hesapların adlarında yapılan hatalar.
· Günlük deftere kaydedilen işlemle ilgili tutarlarda yapılan hatalar.
· Kayıtlara intikal ettirilmesi gereken işlemin yanlış yorumlanması.
· Borçlu ve alacaklı tarafların karıştırılması.
2- Muhasebe işlemlerinin deftere kaydedilmemesi:
· Bazı muhasebe işlemlerinin kayıtlara geçirilmemesi.
· İçinde bulunulan hesap döneminde meydana gelen bir işlemin gelecek hesap dönemine kaydedilmesi.
3- Hesaplara kaydedilmemesi gereken işlemlerin kaydı:
· Hayali hesaplar açma.
· Gelecek döneme ait bir işlemlerin bu döneme yazılması.
· İşlemlerin mükerrer olarak kaydedilmesi.
b) Diğer defter ve mali tablolarda yapılan hatalar:
1 Aktarma ya da nakil hataları.
2 Hesaplama hataları.
3 Aritmetik hataları.
c) Mali tabloların düzenlenmesi sırasında yapılan hatalar:
1 Mali tablolarda yer alan kalemlerin değiştirilmesi,
o Olmayan kalemlerin varmış gibi gösterilmesi,
o Gerçekte var olan hesapların mali tablolara aktarılmaması,
o Mali tablolardaki kalemlerin olduğundan daha az ya da daha yüksek gösterilmesi.
2 Mali tablolardaki tutarların açıklık ilkesine aykırı olarak gösterilmesi,
o Anlaşılması güçlük doğuran hesap isimlerinin kullanılması,
o Tutar ya da kalemlerin karışık bir şekilde gösterilmesi
o Aktif ve pasif hesapların birbirinden düşülerek gösterilmesi.
66- Muhasebe hilesine başvurmanın amaçları nelerdir. Yazınız </I>
a- Zimmetlerin gizlenmesi
b- Ortakların birbirini yanıltma istekleri
c- Daha az kar dağıtma isteği
d- Yolsuzlukların gizlenmesi
e- Hak edilmeyen teşviklerden yararlanma isteği
f- Vergi kaçırma düşüncesi
67- Belli başlı muhasebe hileleri nelerdir ? yazınız.</I>
a- Kasti hatalar
b- Kayıt dışı işlemler
c- İşlemden önce veya sonra kayıt
d- Uydurma hesaplar
e- Belge sahtekarlığı
f- Bilançonun maskelenmesi
68- Bilançonun maskelenmesi ne demektir ? olumsuz yönde maskelemenin amaçları nelerdir ?</I>
Bilanço Maskelemesi : Belli amaca dönük olarak bilançonun olduğundan farklı düzenlenmesidir..
Olumsuz Maskeleme ve amacı:
– Vergi kaçırmak
– Kar dağıtmamak veya az dağıtmak
– Hisselerin borsa değerini düşürerek spekülasyon yapmak olabilir.
69- Bilanço güzelleştirmenin belli başlı amaçları nelerdir ? yazınız</I>
Bilançonun olumlu yönde maskelenmesine bilanço güzelleştirmesi denir.Amaçları:
– Daha fazla kredi alabilmek
– Çok ortaklı şirketlerde ortakları tatmin etmek için daha fazla kar dağıtmak
– İşletmenin kamuoyundaki imajını güçlendirmek
– Borsada hisselerin fiyatını arttırmak
– Vergi ödeyebilmek
70- Denetim raporunun mali tabloların doğruluğunu tam olarak güvenceye alamamasının nedenleri nelerdir ? yazınız ve açıklayınız.</I>
Denetim raporu aşağıdaki nedenlerden dolayı mali tabloların doğruluğunu tam olarak güvenceye alan bir belge değildir;
a- Denetim çalışmaları sırasında denetçi, denetlenen işletmenin bütün hesaplarını tam olarak inceleyememektedir. Gereğinde sadece denetlenen işletmenin iç kontrol yapısını değerleyerek ve örnekleme yöntemini kullanarak denetlenen işletmenin hesapları hakkında bir görüş sahibi olabilir.
b- Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun çeşitli muhasebe yöntemleri bulunmaktadır. Bunların hangisinin kullanıldığı da önemlidir.
c- Muhasebe kayıtlarının yapılması ve mali tabloların hazırlanması sırasında bazı tahminlerde bulunulur.
d- Denetçi, işinin gerektirdiği mesleki özen ve dikkati gösterse bile, bazı hata ve hileleri ortaya çıkaramayabilir.
71-Görüş bildirme türleri nelerdir? Sıralayınız.
Denetçi denetimi sonunda elde ettiği sonuçları denetçi görüşü olarak dört farklı biçimde raporlamaktadır.
a) Olumlu (koşulsuz) görüş bildirme.(standart şartsız denetim raporu)
b) Şartlı(sınırlandırılmış) görüş bildirme.
c) Olumsuz görüş bildirme.
d) Görüş bildirmekten kaçınma.
72-Olumlu görüş(standart şartsız denetim raporu)düzenlenmesi için gereken koşullar nelerdir? Yazınız.
Denetim çalışmalarında standart şartsız bir denetim raporu düzenlemek için gerçekleşmesi gereken koşullar şunlardır:
a) Denetim çalışmalarının her aşamasında genel standartlara uyulması.
b) Denetim çalışmalarının çalışma alanı standartlarına uygun olarak yürütülerek kanıt toplanması.
c) İncelenen mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun bir şekilde düzenlenmesi.
d) Uygulanan muhasebe ilke ve politikalarının dönemler itibari ile uyumlu olması.
e) Mali tablolarda gösterilen bilgilerin yeterli açıklıkta olması.
f) İşletmenin mali tablolarını gelecekte etkileyecek çok önemli belirsizliklerin bulunmaması.
g) Mali tabloların yasal hükümlere uygun olarak düzenlenmiş olmaları.
h) Denetim çalışmalarına herhangi bir kısıtlama konulmamış olması.
73- Denetçinin olumlu görüş bildirmesini etkilenmeyen bazı durumlarda açıklama paragrafı eklenmesini gerektiren durumları sıralayınız.
Denetçinin olumlu görüş bildirmesini etkilenmeyen bazı durumlar, denetçinin, standart raporuna açıklama paragrafı eklemesini gerektirebilir. Bu durumları şunları kapsar:
a) Denetçi, görüşünü kısmen başka bir denetçinin raporuna bağlı kalarak oluşturabilir.
b) Yayınlanan muhasebe ilkelerinden denetlenen şirketin ayrılmasını denetçi uygun bulabilir.
c) Dönemler itibariyle muhasebe ilkelerinin uygulanmasında, denetçi tutarsızlık belirleyebilir.
d) Denetçi, belirsizliklerle karşılaşabilir.
e) Denetçi mali tablolara ilişkin belirli bir konunun üzerinde ayrıntılı açıklama yapmak isteyebilir.
74-Şartlı görüş düzenlenmesi için gereken koşullar nelerdir? Yazınız.
Aşağıdaki koşulların bulunması durumunda, düzenlenen denetim raporunda şartlı görüş belirtilir:
a) Denetlenen işletme tarafından denetim çalışmalarına bazı sınırlamalar konulması,
b) Denetçinin ve denetlenen işletmenin kontrolü dışında kalmalarından dolayı bazı denetim çalışmalarının yapılmamış olması nedeniyle gerekli denetim kanıtlarının sağlanamaması.
c) Denetlenen mali tabloların; genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenmemesi,
d) Mali tabloların düzenlenmesinde, muhasebe ilkelerinin tutarlı şekilde uygulanmaması.
e) Mali tabloların yeterli açıklıkta düzenlenmemiş olmaları.
f) Mevzuat hükümlerine aykırı uygulamaların bulunması.
g) Mali tabloları gelecekte etkileyebilecek önemli belirsizliklerin bulunması.
75-Olumsuz görüş düzenlenmesi için gereken koşullar nelerdir? Yazınız.
Aşağıdaki şartların bulunması durumunda denetçi, kanaatini denetim raporunda olumsuz olarak belirtir:
a) Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden önemli sapmalar.
b) Açıklık ilkesine uyulmaması.
c) Mevzuat hükümlerine aykırılıklar.
d) Tutarlılık ilkesine aykırılıklar.
e) Mali tablolarda önemli oranda ve tutarda hata ve hilelerin bulunması.
76- Denetçinin görüş bildirmekten kaçınmasına yol açan nedenler nelerdir? Yazınız.
Denetçinin görüş bildirmekten kaçınmasına yol açan nedenler şunlardır:
a) Denetçinin bağımsız olarak çalışmaması ve denetçinin görüşünün etkilenmek istenmesi.
b) Denetlenen işletmenin denetim çalışmalarına bazı sınırlamalar koyması.
c) Bazı hesapların veya birimlerin denetim dışı kalması.
d) Denetlenen işletme ile ilgili önemli belirsizliklerin bulunması.
77- Denetçinin raporunda bulunması gereken bölümleri sıralayınız ve açıklayınız.
Başlık ve Adres Bölümü: Raporun bu bölümünde denetimi yapan denetçi veya denetim işletmesinin künyesi, rapor kime verilecekse onun ismi yer alır. Rapor, işletmeye, ortaklarına veya yönetim kuruluna hitaben düzenlenebilir.
Kapsam Bölümü: Raporun birinci paragrafını oluşturur. Denetçi bu bölümde yaptığı çalışmaları anlatır.
Açıklama Bölümü: Açıklama bölümü genellikle olumlu görüş bildiren raporda bulunmaz. Bu bölüm, olumsuz görüş belirten şartlı görüş belirten ve görüş belirtmekten kaçınılan raporlarda bulunur. Denetçinin olumlu görüşten ayrılmasını gerektiren durumlar veya olaylar bu paragrafta açıklanır.
Görüş Bölümü: Denetçi bu bölümde görüşünü açıklar. Bu paragrafta mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olup olmadıkları belirtilir.
İmza ve Tarih Kısmı: Raporu, denetimden sorumlu denetçi imzalar. Rapora denetim çalışmalarının bittiği günün tarihi yazılır. Bu tarih denetçinin sorumluluğunun bittiği zamanı ifade eder.
78- Denetim raporunun kapsam bölümünde hangi bilgiler yer almaktadır? Yazınız.
a) Denetlenen işletmenin adı.
b) İncelenen mali tabloların isimleri.
c) İncelenen mali tabloların ait olduğu tarih ve dönem.
d) Denetimin genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun olarak yürütüldüğü.
e) Yönetimin ve denetçinin sorumluluğunun derecesi.
f) Yapılan çalışmalar.
79- Denetim raporu yazma ilkeleri nelerdir? Sıralayınız.
a) Rapor denetim çalışmalarının tamamlanmasından hemen sonra yazılmalıdır.
b) Rapor, denetimin amacına uygun ve ihtiyaç duyulan bilgileri içerecek şekilde düzenlenmelidir.
c) Rapor öz olmalı, gereksiz ayrıntıya girilmemelidir.
d) Raporun dili sade ve akıcı olmalıdır.
e) Rapor, okuyucunun anlayacağı düzeyde kaleme alınmalı, teknik kavramlar ve rakamlar raporda kullanılmamalıdır.
f) Rapor, mantıklı bir açıklama sırası izlemelidir.
g) Rapor doğru ve tarafsız olmalıdır.
h) Rapor şekli yönünden de kaliteli olmalıdır.
80- İşletmelerin mali tablolarının denetiminin bağımsız denetçiler tarafından yapılmasının nedenlerini açıklayınız.
İşletmelerin mali tablolarının denetiminin bağımsız denetçiler tarafından yapılmasının sebepleri şunlardır:
a) Çıkar Çatışması: Mali tabloların kullanıcıları ile mali tabloların hazırlanmasından sorumlu şirket yöneticileri arasında çıkar çatışması olabilir. Mali tablolar şirket yöneticilerinin çıkarı doğrultusunda şirketin mali durumu gerçeğinden daha iyi veya daha kötü gösterilmiş olabilir. Açıklanan muhasebe bilgilerinin doğruluğuna ilişkin kuşkuların dağıtılması şirket yönetimi ile çıkar bağı olmayan ve mali tabloların potansiyel kullanıcılarına eşit mesafede uzmanların görüşüne ihtiyaç vardır.
b) Muhasebe Bilgilerinin Karışıklığı: İşletmeler büyüdükçe ve teknolojik ilerlemeler arttıkça muhasebe süreci ve mali tabloların içerdiği bilgilerin niteliği daha çok uzmanlık gerektirmektedir. Ortakların, yöneticilerin ve diğer bilgi kullanıcılarının bir bölümü mali tabloların kalitesini, muhasebe ilkelerine ve yasalara uygunluk derecelerini, muhtemel hile ve hataları ortaya çıkaramayabilirler. Bağımsız denetçiler mesleki bilgi ve tecrübelerini kullanarak gerekli incelemeleri yapmak suretiyle mali tabloların durumu hakkında daha güvenilir bilgi temin ederler.
c) Muhasebe bilgilerinin ve işletme kararlarının toplumun geniş kesimlerini etkilemesi.
d) Doğru ve güvenilir bilgiye olan ihtiyacın artması. Mali tablolarla ilgili olan kişiler tablolarla ilgili olarak alacakları kararlarda bilgilerin kalitesini değerlemeye çalışır. Bu nedenle bağımsız denetçinin denetiminden geçmiş bilgilere daha çok güvenirler.
e) Bilgi kullanıcılarının sayısının artması. Ekonomik birimlerde meydana gelen yapısal değişiklikler sonucunda çok ortaklı ve büyük hacimli işletmeler yaygınlaşmış, ayrıca işletmelerin finansman tekniklerindeki değişmeler, işletme faaliyetleri üzerinde farklı açılardan kamu gözetimi ihtiyacının artması gibi nedenlerle işletmelerin mali tablolarını kullananların sayısında önemli artış meydana gelmiştir.
f) Zaman ve maliyet<I>: </I>Bilgi kullanıcıları ile tabloları düzenleyen şirketin farklı yerde olmaları, kullanıcıların şirket yönetiminden sürekli bilgi almasını veya denetim çalışmasını bizzat kendilerinin yapmalarını zaman ve maliyet yönünden rasyonel olmaktan çıkarmıştır.
g) Yasal zorunluluklar: Sermaye piyasası, Bankacılık ve vergi gibi alanlardaki mevzuatın İşletmelerin mali tablolarının bağımsız denetime tabi tutulmasını zorunlu kılması.
