Kurumlar Vergisi Matrahı ve Kurumlar Vergisi Stopajı

 Kurumlar vergisi mükellefleri bütün gelir ve giderlerini gelir tablosuna aktardıktan sonra Ticari Karı hesaplamış olurlar. Kurumlar Vergisi matrahının hesaplanabilmesi için ticari kara bazı ilavelerin ve bazı indirimlerin yapılması gerekir. Aşağıda mali karın bulunması için gerekli ilave ve indirimler özetlenmiştir:

 

            KURUMLAR VERGİSİ MATRAHININ TESBİTİ

 

TİCARİ KAR

 

İlaveler

·        Menkul kıymet değer düşüklüğü karşılığı

·        Vergi mevzuatına uygun olmaksızın ayrılan Alacak Senetleri reeskontu

·        Alınan Vadeli Çekler Reeskontu

·        Vergi mevzuatına uygun olmaksızın ayrılan şüpheli alacak karşılığı

·        Vergi mevzuatına uygun olmaksızın ayrılan stok değer düşüklüğü karşılığı

·        Bağlı menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı

·        Mali duran varlıklar karşılığı

·        Vergi mevzuatına uygun olmaksızın ayrılan amortismanlar

·        Kıdem tazminatı karşılığı

·        Emisyon primleri

·        Kanunen kabul edilmeyen giderler

·        Finansman giderleri kısıtlaması

·        Önceki yıl ayrılan finansman fonu

 

İndirimler

·        Verilen vadeli çekler reeskontu

·        Vergi mevzuatına uygun olmaksızın ayrılan Borç Senetleri reeskontu

·        Personele verilen temettü ikramiyesi (kar dağıtımı olmayıp bir ücret niteliğindedir)

·        Daha önce KKEG olarak hesaba katılmış Konusu kalmayan karşılıklar

·        Geçmiş yıl zararları

·        İndirilebilecek bağış ve yardımlar

 

= MALİ KAR

 

İşletmeler, Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu menfaatine yararlı derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında  yapmış oldukları bağış ve yardımların Kurum kazancının %5 ine kadar olan kısmını Ticari bilanço karından indirebilirler. %5 lik oranın uygulanacağı matrah 67 sayılı KVK Genel tebliğinde Ticari bilanço karından zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten sonra, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutardır.

 

Kurum kazançlarında bazı istisnalar vardır. Buların vergi matrahından düşülmesi gerekir.

 

Mahsup önceliği bulunan ve kurum kazancının yeterli olmaması durumunda Geçmiş yıl zararı olarak devreden istisnalar:

 

·        İştirak kazançları istisnası

·        Yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmecilğinden elde ettikleri kazançlar (KVK 8/4)

·        Rüchan hakkı satışı ve emisyon primi (KVK 8/5)

·        İştirak hisseleri ve gayri menkul satışı ile üretim tesislerinin ayni sermaye olarak konmasından doğan kazançlara ilişkin istisna (KVK  geçici 28)

·        Yurt dışında yapılan inşaat onarma montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan kazançlara ilişkin istisna (KVK  Geçici 24)

·        Olağanüstü hal bölgesinde ve kalkınmada öncelikli yörelerde istihdam yaratılması ve yatırımların teşvik edilmesine ilişkin istisna (4325 sayılı kanun)

·        Okul, kreş ve spor tesisleri ile yurt ve sağlık tesislerinin işletilmesinden sağlanan istisna (KVK  Geçici 21/1c)

·        Türk uluslararası Gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançlara ilişkin istisna ( 4490 sayılı kanun)

·        Devralınan veya birleşilen bankalarla ilgili olarak; devir ve birleşmeden doğan kazançlar ile münfesih kurumun devir veya birleşme öncesi son bilançosunda görülen zarar tutarı  (KVK  Geçici 29)

·        Serbest bölgelerden elde edilen kazançlar

·        Uluslararası vergi anlaşmalarından doğan istisnalar

 

Kurum kazancının yeterli bulunması halinde uygulanacak istisnalar:

 

·        Risturn kazançlarına ilişkin istisna  (KVK 8/2)

·        Yatırım indirimi istisnası  (GVK Ek 1-6)

 

Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar üzerinden  tevkifat yapılması gerekir. GVK  94/6b-ii  bendi gereğince KVK 8.maddesinin 1 nolu bendinde yer alan iştirak kazançları istisnmasından yararlanan kazançlar hariç, yatırım indiriminden faydalanan kazançlar dahil olmak üzere, dağıtılsın dağıtılmasın kurumlar vergisine tabi kurumların kurumlar vergisinden müstesna kazanç ve iratlarından stopaj yapılacaktır.

 

            Kurum stopajı

 

KVK nun 8/4 maddesinde yer alan istisnalar GVK'nun 94/6-a maddesi ile stopaj kapsamına alınmıştır.

 

KVK 8/4 maddesinin a, c, d  fıkralarında belirtilen portfoyünün en az % 25 hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan ka­zançları, risk sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları, gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları % 0 stopaja tabidir. KVK 8/4 maddesinin b fıkrasında belirtilen, portfoyünün en az % 25 hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan ka­zançları dışında kalan menkul kıymetler yatırım fonları (Döviz yatırım fonları hariç) ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının port­föy işletmeciliğinden doğan kazançları % 10 stopaja tabidir.

 

94/6-b i) fıkrasına göre Kurumlar vergisinden istisna kazançlara isabet eden  kısım düşüldükten sonra;  her nevi hisse senedi kar paylarından, iştirak hisselerinden doğan kazançlarından, kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar paylarından halka açık anonim şirketlerde %5, diğer şirketlerde %15 stopaj yapılır. 94/6-b ii) fıkrasına göre dağıtılsın dağıtılmasın kurumlar vergisine tabi kurumların KVK nun 8/1 numaralı bendinde belirtilen kurumların tam mükellefiyete tabi diğer kurumların sermayesine iştirakten elde ettikleri kazançlar dışında kalan kurumlar vergisinden müstesna kazanç ve iratlardan  %18, 94/6-b iii) fıkrasına göre dağıtılsın dağıtılmasın dar mükellef kurumların indirimve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından hesaplanan kurumlar vergisi ve fon payı düşüldükten sonra kalan kısımdan %15  stopaj yapılır.

 

94/6 c maddesine göre de, Vakıflar ve derneklerin (kanunla kurulan dernek ve vakıflar ile sendikalari meslek odaları ve bunların üst kuruluşları, borsalar ve siyasi partiler hariç) iktisadi işletmelerinden elde edilenler dışında kalan ve tevkifata tabi tutulmamış her türlü gelirlerinden GVK 94/6c maddesine göre Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu menfaatine yararlı sayılan dernekler için %01 den, diğer vakıf dernekler için  %1 den fazla olmamak üzere stopaj yapılır. Ancak BKK ile bu stopaj oranları %0 olarak uygulanmaktadır.

 

GVK'nun 94. maddesinin 7. bendi 75. maddenin 5 nolu bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından; Devlet tahvili ve hazine bonosu faizlerinden, Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaktığı İdaresi ve özelleş­tirme idaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirlerden %0, nama ve hamiline yazılı tahvil faizlerinden % 12, 94/8. maddesi mevduat faizlerinden; döviz tevdiat hesaplarına, nama ve hamiline yazılı mevduat hesaplarına yürütülen faizlerden %16, 94/9. maddesi faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar paylarından, kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı öde­nen kar paylarından ve özel finans kurumlarınca kar ve zarara katıl­ma hesabı karşılığında ödenen kar paylarından % 16, 94/14. maddesi menkul kıymet­lerin geri alım satımı taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması kar­şılığında sağlanan iratlardan % 20  Gelir Vergisi stopajı yapılacağı be­lirtilmiştir.