Literatürde de bu yanlış uzun süredir yapılıyordu. Yanlış, eğitimin adında idi: "İnsan kaynakları yöneticisi olmayan yöneticiler için insan kaynakları yönetimi." İnsan kaynağı yöneticisi olmayan yöneticiler sanki eğitim, var olmayan bir grup için hazırlanmış gibiydi. Çünkü dünyada insan kaynakları yöneticisi olmayan yönetici yoktu. Bu tür eğitimlerde sözünü ettiğimiz yöneticiler, insan kaynakları bölümü yöneticisi olmayan yöneticilerdi. Bu nedenle eğitimin doğru adı "insan kaynağı bölümü yöneticileri olmayan yöneticiler için insan kaynağı yönetimi" olmalıydı; oldu da. Biraz uzun oldu, ama daha doğru oldu.
Neden Her Yönetici "İnsan Kaynakları" Yöneticisidir?
Eğer yönetici iseniz, adı üstünde, bazı insanları yönetiyorsunuz demektir. Başka bir deyişle, yönettiğiniz bir insan kaynağınız vardır. Bu nedenle her yönetici insan kaynakları yöneticisidir aynı zamanda. Bunu böyle düşünmeyen yöneticiler ya sorumluluklarının farkında değildir, ya da işi insan kaynakları bölümüne ihale ederek işin kolayına kaçmaktadır. Halbu ki insan kaynakları yönetimi, insan kaynakları yöneticilerine bırakılamayacak kadar ciddi bir iştir. Her yönetici, insan kaynağı yönetiminin bütün fonksiyonlarında işin içindedir. Eğer ikna olmadıysanız, şimdi insan kaynağı yönetiminin bazı temel fonksiyonlarına bakalım.
Stratejik İnsan Kaynakları Planlama
Bir yönetici, bölümündeki insan kaynağına stratejik açıdan bakmak zorundadır. Çünkü insan kaynağı, stratejik bir kaynaktır. Uzun dönemli düşünmeyi gerektirir. Yönetici, iş stratejileri gereği bölümünün ne zaman, kaç tane ve hangi nitelikte elemana ihtiyacı olacağını düşünmelidir. Öte yandan ayrılabilecek durumda olanları da göz önüne alarak bölümünün stratejik insan kaynağı planını yapmalıdır.
İşe Alma
İşe alma sürecinde en baştaki ve en sondaki kişi, o bölümün yöneticisidir. Bölümünde yeni elemana ihtiyacı olduğunu ve bu kişide bulunması gereken nitelikleri en iyi bilen yine bu yöneticidir. Böylece eleman talep ederek işe alma sürecini bölüm yöneticisi başlatır. Yönetici gerektiğinde aday da üretir. Sürecin sonunda aday havuzundan seçimi de yapar.
Kariyer Yönetimi
Yönetici, bölümünde çalışan kişilerin kariyerinin gelişiminde birinci dereceden ilgili kişidir. Yanında çalışan kişilerin ustasıdır. Bölümünde çalıştıkları süre içinde kariyerleri konusunda danışmandır. Uzun dönemde de yardımcı olur. Bu kişilerin kariyer yolları bölüm dışına çıkıyorsa bu konuda da yardımcı olur: Bunun çok güzel bir örneği bankaların teftiş kurullarında görülür. Teftiş kurulu başkanları, teftiş kurulunu terk ederek sabit göreve çıkacak müfettişlerin atanacakları bölümlere kadar ilgilidirler.
Eğitim Ve Geliştirme
En verimli ve etkin eğitim işbaşındaki eğitimdir. Her bölüm aynı zamanda eğitim ve geliştirme merkezidir. Bu eğitim ve geliştirme merkezinin de başında o bölümün yöneticisi vardır. Yönetici aynı zamanda eğitmendir de. Elemanlarını yetiştirmek için plan yapar. Bu planları uygular. Elemanların yanlışlarını bile bir eğitim fırsatı olarak görür ve değerlendirir. Yanında çalışanlara kişiliği ve bilgisi ile örnek olur.
Performans Değerlendirme
Ölçülmeyen şey geliştirilemez. Yönetici, çalışanlarının iş performansını ve yetkinliklerini ölçer. Buradan elde ettiği verileri kişilerin kariyer yönetiminde değerlendirir. Bu konuda çalışana geri bildirimde bulunur. Elemanların yetkinliklerinin geliştirilmesi konusunda çaba harcar.
Ücret Ve Ödüllendirme
Doğrudur, işletmenin ücret politikası insan kaynakları bölümünce tayin edilir. Çalışanın, hakkını alması gerekir. Bölüm içindeki elemanların yaptıkları işe göre ücret almalarını sağlayacak olan o bölümün yöneticisidir. Yapılan işin takdir edilmesinde, ödüllendirilmesinde ilk makam yine bölümün yöneticisidir.
Sonuç
Bölüm yöneticilerine büyük sorumluluk yükledik. Peki o zaman insan kaynağı bölümlerine ve yöneticilerine ne gerek var diyebilirsiniz. İnsan kaynağı yöneticileri işletmenin insan kaynağı stratejilerini ve ana politikalarını oluşturur. Yukarıda saydığımız temel fonksiyonlar için sistemler kurar, bölümlere destek verir ve uygulamalarda bütünlük olmasını sağlar. Diğer bölüm yöneticilerine insan kaynağı yönetimi konusunda danışmanlık yapar.
İnsan kaynağı çok stratejik ve önemli bir kaynaktır. Bu kaynağın doğru kullanılması, doğru değerlendirilmesi, yani doğru yönetilmesi gerekir. İnsan kaynaklarının yönetiminde de birinci dereceden sorumluluk bölüm yöneticilerine aittir. Bu görev sadece insan kaynakları bölümlerine ihale edilerek sorumluluktan kaçılamaz. Her yönetici, önce iyi bir insan kaynağı yöneticisi olmalıdır.
Kaynak: Dünya Gazetesi/Uğur Tandoğan
