1988'de ilk Basel uzlaşısı kabul edildiğinde bankacılık sektörü için çok önemli bir adım atılmış, uluslararası aktif bankalar arasında sermaye yeterliliği konusunda ortak bir standart kabul edilmiş oldu.
İlerleyen yıllarda teknolojinin de gelişmesiyle bankalar farklı risk kaynaklarını daha etkili şekilde belirleyebilir ve ürünler bazında risklerin boyutuna göre Ekonomik Sermaye Dağılımı (Economic Capital Allocation) metodolojisini kullanarak gerekli sermaye ayırabilir konuma geldiler. Bu gelişmeleri takiben Basel Komitesi 1996 yılında yeni bir uzlaşı üzerinde çalışmaya başladı. Yeni uzlaşının ana amacı bankacılık sektöründeki gelişmelere ayak uydurmak, riske ayarlı sermaye dağılımında da bankalara baz olacak kuralları hayata geçirmekti.
İlk versiyonu 1999’da tamamlanan Basel II uzlaşısı, üçüncü versiyonunun
(Basel 3rd Consultative Paper) da 2003 yılında yayınlanmasıyla sonlanma aşamasına gelmiş ve planlandığı şekilde 2006 yılında uygulmaya geçilmesine yaklaşılmıştır.
Basel II üç ana konuyu kapsamaktadır:
1) Sermaye Yeterliliği Standartları
2) Denetleme ve Düzenleme Standartları
3) Pazar Disiplini Standartları
Basel II’de, Basel I'de kabul edilen kredi ve piyasa riskine ek olarak, operasyonel risk de sermaye yeterliliği hesaplamalarına dahil edilmiştir. Üç ayrı seviyede uygulamaya geçirilebilecek bu standartlar, seviyeler arttıkça teknolojik altyapı gerekliliği ve uygulama zorluğunu beraberinde getirmektedir. Bu uygulama zorlukları nedeniyle Amerika dahil bir çok ülke, standartların tüm bankalar yerine sadece sistemdeki büyük bankaları kapsamasını tartışmaktadır.
a) Standart Yaklaşım (Standardized Approach)
b) Dahili Derecelendirme Yaklaşımı (IRB Approach)
c) İleri Yaklaşım (Advanced Approach)
Türkiye'de çok az şirketin bağımsız kredi derecelendirme kuruluşları tarafından analiz edildiği düşünülürse, uygulama açısından standart yaklaşımdan daha zor da olsa dahili derecelendirme yaklaşımı öncelik kazanacaktır. Bu aşamada hali hazırda dahili derecelendirme sistemi olan bankalar bu sistemleri Basel II standartlarına uygun hale getirecekler, henüz derecelendirme sistemi kullanmaya başlamayan bankalar ise en kısa zamanda bu sistemleri uygulamaya koymak durumunda kalacaktır.
