Terim olarak ‘barter’, ‘takas’ anlamına geliyor. Ancak barter ticaret sistemi, bilinen birebir karşılıklı takas işlemlerinden farklı gelişmiş bir sistemdir. Satın alınan mal ve hizmetin bedelinin üretilen mal ve hizmet ile ödendiği bir finans ve ticaret sistemidir. Nasıl mı?
Örneğin, iki kişiden birinin pantolona, diğerinin ise gömleğe ihtiyacı var. Ve bu kişilerin birinin elinde ihtiyaç fazlası pantolon ve diğerinin elinde de fazladan gömlek var. İhtiyaçlarının farkında olan bu iki kişi karşılıklı anlaşarak gömlek ve pantolonu değişiyor. Hem de hiç para kullanmadan. İşte, barter sisteminin temelinde de bu yatıyor zaten. Yani, hiç para kullanmadan bir malın diğer bir malla değiştirilmesi yönteminde.
Barter Sisteminin Gelişimi
İÖ 9000 ve 6000 tarihleri arasında ilk ve en eski değişim aracının sığır olduğunu biliyor muydunuz? Sığır denince inekten kuzuya kadar her türlü hayvanı düşünebiliriz. Zamanla tarımsal faaliyetlerin gelişimiyle beraber yeni değişim araçları ortaya çıktı, bitkisel ürünler, sebzeler, tahıl ve diğer doğal ürünler gibi…
İnsanoğlunun farkında olmadan yaptığı bu ticaret zamanla ‘barter’ ismini aldı ve daha profesyonelce yapılmaya başlandı. Barter, dünyada, özellikle ABD'de 37 yıldan bu yana uygulanan bir sistem. Bugün çeşitli ülkelerde 600 binden fazla kuruluş, barter ticareti yapıyor.
The Business Trend Analysts'in yaptığı araştırmada dünya ticaretinin yüzde 40'ının barter sistemi ile yapıldığı tespit edildi. Amerika'da yaklaşık 500 barter firması, tahminen 450 bin üye firma ile yılda 400 milyar dolarlık iç ve dış barter ticareti yapıyor. The Int. Ass. of Trade Exchange (IATE)'nin verdiği raporda barter ticaretinin Amerika’da yılda yüzde 16'lık bir artış gösterdiği belirtiliyor.
Avrupa'da ise, barter kuruluşları, IRTA Europa adıyla bir barter birliği çatısı altında toplanmış durumda. Bu barter organizasyonları, sistemin bölge geneline yayılmasını sağlıyorlar. The Economist dergisinin iddiasına göre, 2010 yılında dünya ticaretinin yüzde 50'si barter sistemiyle yapılacak. İsviçre'de WIR-barter organizasyonu 1934’de kurulmuş ve sadece iç pazara hizmet vermeyi planlamıştır. Bugün yaklaşık 63 bin üyesi bulunuyor. İsviçre'de daha çok inşaat sektöründe ve iç piyasada popüler olan barter ticareti yıllık yüzde 14 artış göstererek 4 milyar frank’a ulaştı. Almanya'da ilk barter şirketi, 1983 yılında Hamburg'da kuruldu, Avusturya'da ise, ilk barter firması 1984’de Viyana'da faaliyete geçti.
Artık ciddi bir endüstri halini alan barter sektöründe, yapılanmasını tamamlamış, turizm, medya, emlak, sanayi mamülleri gibi birçok konuda hizmet veren, toptan ve perakende olarak da ayrı ayrı hizmetler veren barter kurumları oluştu. Dünya barter ticareti, merkezi Amerika'da bulunan (IRTA) Dünya Barter Birliği tarafından örgütleniyor.
Kaynak: www.kosgeb.gov.tr
