Finans, Muhasebe, Vergi...
Diğer Gündem

Soğuk kışın faturası Türkiye’ye

AB’den Nabucco baskısı

http://www1.istockphoto.com/file_thumbview_approve/2314158/2/istockphoto_2314158-thermometer-in-winter-cold.jpg

Rusya’nın doğalgazı tehdit unsuru olarak kullanmaya başlamasının ardından, AB’yi soğuk kış korkusu sardı. Bu kapsamda Türkiye’ye Nabucco için kaynağı İran’dan sağlaması konusunda baskı yapan birlik, Ankara’nın pazarlık sürecinde de geri adım atmasına neden oluyor. Bu da Türkiye’nin İran’dan alacağı gazdan sağlayacağı kar oranını ciddi bir biçimde düşürecek.

Gürcistan ile Rusya arasında yaşanan krizin ardından AB ülkelerini soğuk kış telaşı sardı. AB bu nedenle Nabucconun imzalanması için Türkiyeye de baskı yapmaya başladı. Bunun yanı sıra eylülün ikinci haftasında gerçekleştirilen Türkiye AB Troykasında da müza-kerelerin ilerleme sürecinden çok Nabucconun en kısa zamanda faaliyete başlaması gerektiği konuşuldu. ABnin bu kapsamda Türkiyeden biran önce Nabucco için gerekli kaynağı sağlama çabalarını hızlandırmasını istediği belirtildi. Durumun, Dışişleri ve Enerji Bakanlıklarında da değerlendirilmesinin ardından, şu anda doğalgaz boru hattı için tek kaynak gibi görülen İrana eylül ayının başında bir heyet daha gönderildi.

Türkiye, İran ile 17 Temmuz 2007de bir mutabakat zaptı imzalamıştı. Mutabakat zaptına göre, İranın 14 trilyon metreküp rezerve sahip Güney Pars bölgesindeki doğalgaz sahalarından üçü ihalesiz olarakTürkiyeye verilecek, Türkiye adına Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) önce bu sahalarda yatırım yaparak sahaları geliştirecek, çıkarılan doğalgazdan İrana payı verildikten sonra kalan gaz, Türkiyenin tüketiminde kullanılmak üzere getirilecek ve doğalgazın büyük bir bölümü Nabucco aracılığıyla Avrupaya gönde-rilecekti. İrandan gelecek doğalgazın yıllık yaklaşık 20 milyar metreküp olması öngörülmüştü. Ancak anlaşma şartları bir türlü oluşmadı. Mutabakatın anlaşmaya bir türlü dönüştürülememesinin en önemli nedeni olarak doğalgazın fiyatı konusunda taraflar arasındaki uçurum olduğu belirtiliyordu. Ankara gazın bin metreküpünü 180 dolar seviyesinden almak isterken, İran tarafı 260 dolar seviyesinde diretiyordu. Türk tarafı da ücreti 210-220 dolara kadar yükseltmişti. Bunun yanı sıra Türk tarafı İran tarafındaki boru hattının yapım masraflarının da büyük bölümünü üslenmeyi taahhüt etmişti. Son olarak İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejadın Türkiye temasları öncesinde bazı görüşmeler gerçekleştirilmiş ancak yine sonuca ulaşılamamıştı.

Temaslar hızlandırılacak

Heyetin görüşmelerini tamamlayarak eylülün 3. haftasında Ankaraya dönmesinin ardından ise, Enerji Bakanı Hilmi Gülerin ekim ayının ilk haftası içerisinde İranla imzalanan mutabakatı anlaşmaya dönüştürmek umuduyla bir kez daha Tahrana gideceği belirtiliyor. Ziyarette Ankaranın fiyat anlaşmazlığını ortadan kaldırmak amacıyla yeni bir adım atması bekleniyor.

Heyetlerarasında yapılan görüşmelerde, fiyat konusunda yine İranın istediği düzeye çıkılmadığı vurgulanırken, ABnin baskısı nedeniyle Türkiyenin İrandan alınacak doğalgazın bin metreküpüne 250 dolar seviyesinde fiyat teklif edeceği belirtiliyor. Ankara bu teklifin Tahran yönetimi tarafından kabul görmemesi gibi bir seçeneğin de olmadığını düşünüyor.

Nabucco yöneticisi geliyor

Öte yandan, 2009 yılı başından itibaren projenin biran önce gerçekleştirilmesi için, ABnin Ankaraya üst düzey bir yetkili göndereceği belirtiliyor. ABnin Güney Avrupadaki doğalgaz projeleri koordinatörü Jozias Van Aartsenın, Ankaradan projenin karşılaştığı bazı engelleri çözmesini için AB aracılığıyla Türkiyeyi sık sık ziyaret edeceği kaydediliyor.

Nabucco nedir?

Toplam uzunluğunun 3 bin 300 kilometre olması öngörülen Proje 2002 yılında BOTAŞ tarafından başlatılmıştı. Türkiyeden çıktıktan sonra terminal ülke Avusturyaya kadar sırasıyla Bulgaristan, Romanya ve Macaristandan geçecek boru hattına bu ülkelerin enerji şirketleri de eşit oranda (yüzde 20) ortak olmuştu. İnşaatına 2010 yılında başlanıp, 2020 yılında bitirilmesi öngörülen projeye göre hattan Avrupaya yıllık 31 milyar metreküp doğalgaz taşıyacağı ve 4.6 milyar Euroya mâl olacağı varsayılıyor. Hat, aynı zamanda ABnin Trans-Avrupa Enerji Hattının bir parçası olarak öngörülürken fi-zibilite ve mühendislik çalışmaları için de AB fonlarından faydalanılmıştı. Ancak bu yıl başında, hattın esas kaynak sağlayıcısı olması öngörülen Türkmenistan ve Kazak-istanın doğalgaz satış hakkını Rusyaya devretmesi proje konusunda sıkıntı yaratmış ve hatta kaynak sağlayacak asıl doğalgazın İran ile Iraktan alınması öngörülmüştü. Irakta güvenli ortamın bir türlü sağlanamaması nedeniyle, bu ülke de projeden çıkarılmıştı. Hattın olası tek kaynağı ise şimdilik İran.

 

Mahmut GÜRER

Kaynak: Cumhuriyet

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir