Finans, Muhasebe, Vergi...
Finansman

Mali İşler Performans ve Sonuç Göstergeleri


Bilim servetten üstündür.
Çünkü sen serveti korursun, bilimse seni korur.

Hazreti Ali

Danişmend'in Strateji kategorisinde yer alan Balanced Scorecard (BS) hakkındaki yazımızda da belirtildiği gibi, işletme stratejileri ancak performans (öncül) ve sonuç (ardıl) göstergelere bağlandığı ölçüde yaşam olanağı bulurlar. Farklı işletmelerde kullanılan performans ve sonuç göstergelerinin, genelde aynı ve uzun zamandan beri de değişmediğini göz önüne alırsak, öncelikle bu göstergeleri iyi bilmemiz gerekiyor. Bu konuda genel bilgileri en iyi derleyen dört kaynaktan da yararlanarak, Lojistik Yönetimi kategorisinde lojistik göstergeler, Mali İşler Yönetimi kategorisinde ise mali göstergeler ile başlıyoruz.
 

İlerleyen yazılarda göstergeleri tanıtmaya devam ederken, elde ettiklerimizi lojistik ve mali işler iş akışları ile bütünleştireceğiz. Amacımız lojistik ve mali işler yönetimi hakkında her yönüyle stratejik düşünme yeteneği kazanabilmektir.

GÖSTERGELER:

               Gerçekleşen sonuç (üretim, satış, kar…)
Etkenlik : ————————————–
              Beklenen sonuç (üretim, satış, kar…)

                    Tüketilmesi beklenen
Verim oranı : ——————– x 100
                    Tüketilen

                 Çıktı
Verimlilik : —–
                 Girdi

                            Tüketilen
Yararlanma oranı: ————- x 100
                            Kullanılabilir

                     Standart (beklenen) çalışma süresi
İşgücü verimi : ———————————- x 100
                     Gerçek çalışma süresi

PERFORMANS BOYUTLARINA İLİŞKİN GÖSTERGELERE ÖRNEKLER

A-Kârlılık/Bütçeye Uygunluk

-Bütçelenen satışlara gore gerçekleşen satışlar

-Hedef düzeylerini aşan bütçe sapmaları

-Yatırımların getirisi

-Satışların yüzdesi olarak kâr

-Çalışan başına kâr

-Temettü ödemelerinde artış yüzdesi

-Borçların toplam varlıklara oranı


ÜST YÖNETİM DÜZEYLERİ İÇİN BİREYSEL GÖSTERGELER

· Satıcılar ve Satın Alma Kalitesi

   Alacaklı hesap
*———————-
   Ortalama günlük alımlar

· Maliyet

   Gerçekleşen genel giderler
*—————————–
   Bütçelenen genel giderler

   Toplam üretim maliyetleri
*—————————–
   Standart üretim maliyetleri

· Sermayenin Kullanımı

   Net Kâr
*———-
   Öz sermaye

   Pay fiyatı
*———–
   Pay kazancı

   Faiz ödemeleri
*————-
   Toplam borçlar

   Toplam borçlar
*————–
   Öz sermaye

   Brüt Kâr
*————–
  Faiz ödemeleri

   Işletme Kârı
*—————–
   Kullanılan Varlıklar

   Satışlar
*—————
   Toplam Varlıklar

· Nakit

   Kasa+Banka+Alacaklar+Pazarlanabilir Değerler
*——————————————–
   Kısa Dönemli Borçlar

· Kârlılık

   Net Kâr
*——–
   Satışlar

   Net Kâr
*—————–
   Kullanılan sermaye

EN ÇOK KULLANILAN VERİMLİLİK ORANLARI

Sermaye Verimliliği Oranları

   Satışlar (ya da üretim miktarı/değeri)
*————————————
   Toplam Varlıklar

MALİ GÖSTERGELER VE KÂRLILIK ÖLÇÜMÜ

A-Likidite Oranları

· Cari Oran

   Dönen Varlıklar
= ——————-
   Kısa Dönemli Borçlar

· Likidite Oranı(İşlek Oranı)

   Dönen Varlıklar-Stoklar
= ———————-
   Kısa Dönemli Borçlar

· Nakit Oran

   Dönen Varlıklar – (Stoklar + Alacaklar)
= ————————————-
   Kısa Dönemli Borçlar

· Savunma Aralığı Oranı ( Koruyucu Aralık Oranı)

   Dönen Varlıklar – Stoklar
= ————————– x 52 (hafta)
   Nakit Akışı (Nakit Giderleri)

B-Mali Yapı Oranları

   Toplam Borçlar (ya da öz sermaye)
*———————————-
   Toplam Varlıklar

         Toplam Borçlar
   (ya da kısa dönemli borçlar, ya da maddi duran varlıklar)
*——————————————————
        Öz Sermaye


   İç Mali Kaynaklar (ya da dış mali kaynaklar)
*——————————————
   Toplam Mali Kaynaklar

C-Ticari Oranlar

· Satış ( Devir ) İndeksleri

                        Yıllık Satışlar
Satış İndeksi = ———————– x 100
                       Temel Dönem Satışları
                      (Bir önceki yıl satışları)

· Satışlar ve Stoklar

    Son Ürün Stok Değeri
= ———————–
    Satışlar

· Çalışan Başına Satışlar

    Satışlar
= ————–
    Çalışan Sayısı

· Satışlar ve Kullanılan Sermaye

                                                 Satışlar
Kullanılan Sermaye Başına Satış = —————–
                                             Kullanılan Sermaye

· Çalışan Başına İşletme Sermayesi

   İşletme sermayesi
= ——————– (dönem ortalaması olarak)
   Çalışan sayısı

· Çalışan Başına Duran Varlıklar

   Duran varlıklar
= ————— (dönem ortalaması olarak)
   Çalışan sayısı

D-Devir Oranları

                                      Net Satışlar
* Alacaklar Devir Oranı = —————————–
                                  Ortalama (net) Ticari Alacaklar

                            Satışlar veya satılan mallar maliyetleri
* Stok Devir Oranı = ————————————
                            Ortalama Stok (Dönem ortalaması)

                                          Net satışlar
* Dönen Varlıklar Devir Oranı = —————
                                          Dönen Varlıklar

                                                    Satışlar
* Maddi Duran Varlıklar Devir Oranı = ——————–
                                                  Maddi duran varlıklar

                                     Satışlar
* Öz Sermaye Devir Oranı =————-
                                     Öz sermaye

                                           Net Satışlar
* Toplam Varlıklar Devir Oranı = —————-
                                          Toplam Varlıklar

E-Kâr ve Kârlılık Oranları

· Mali Kârlılık Oranı

    Net Kâr
= ———– x 100
   Öz sermaye

· Satışların Kârlılığı (Sürüm Kârlılığı)

    Brüt ( Net ) Kâr
= —————- x 100
    Satışlar

· Maliyet / Gelir Oranı

    İşletme Maliyeti- Amortisman
= —————————- x 100
    Satışlar + Diğer Gelirler

· Katma Değer Kârlılığı

    İşletme Kârı
= ————- x 100
    Katma Değer

· Çalışan Başına Kâr Oranı

    Kâr
= ———————–
    Ortalama Çalışan Sayısı

· Ekonomiklik

                              Çıktı Değeri
a-Ekonomiklik Oranı = ———————– > 1
                              Toplam Üretim Maliyeti

                                               Satışlar
b-             Kârlılık              = ———————- > 1
   (Toplam Faktör Verimliliği)    Satılan Mallar Maliyeti
                                            (Toplam Maliyet)


· Pay Başına Kazanç ve Temettü Oranları

                                    Net Kâr
Pay Başına Kazanç Oranı = ———-
                                    Pay Sayısı

                                      Dağıtılacak Kâr
Pay Başına Temettü Oranı = ————–
                                      Pay Sayısı

· Fiyat-Kazanç Oranı

                             Payın piyasa fiyatı
Fiyat Kazanç Oranı = ——————-
                            Pay başına kazanç

· Yatırımların Getirisi

Satışlar-Giderler            Satışlar
—————- x   ——————
    Satışlar                   Yatırımlar
(Satışların Kârlılığı)  (Sermaye Devir Oranı)


Konu incelenmeye devam edilecektir…


Yararlanılan kaynaklar:

1. İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi-Çok Yönlü Performans Göstergeleri-Zühal Akal-1992-Milli Prodüktivite yayınları
2. İşletmelerde karar verme teknikleri, Dç Dr. Muammer Doğan, Bilgehan Basımevi, 1985
3. Mpm-Refa, Planlama ve yöneltme yöntem bilgisi, 1985
4. Mpm-Refa, İş etüdünün temelleri, 1971

Memet Özkan

http://www.danismend.com/konular/maliisleryon/mali_isler_performans.htm 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir