Konular

Ekonomik birleşmeler teorisine statik bir yaklaşım yapan geleneksel gümrük birlikleri teorisi, birleşmelerin sağlamış olduğu yararları tam olarak açıklığa kavuşturamamışlardır. Tam rekabet, tam istihdam ve ülkeler arasında mal hareketliliği varsayımlarına dayanan geleneksel teori, birliğin üye ülkelerdeki istihdam seviyesi, prodüktivite ve büyüme hızlarındaki değişme ve talep yapısı üzerindeki etkilerinin belirlenmesinde yararlı olmamaktadır. Örneğin; ekonomideki verimlilik ve büyüme hızlarındaki gelişmeler ancak içsel ve dışsal ekonomiler ve kaynakların optimum dağılımının açıklanmasıyla belirlenebilir. Dinamik teoride faktör donatımı, talep yapısı, üretim kapasitesi, teknolojik seviye, ticaret ve tüketim kalıbı devamlı değişim içindedir.

Ekonomik bütünleşme hareketlerinin son aşamasıdır. Uygulanacak olan, ekonomik, mali, sosyal ve parasal politikaların birlik tarafından ortak biçimde belirlenmesi ve ortak bir para birimine geçilmesini ifade eder.

Gümrük birliklerinde üye ülkeler arasında, gümrük tarife duvarlarının kaldırılması ve serbest ticaret alanlarının genişlemesi sonucunda refah arttırıcı gelişmeler olduğu için, üçüncü ülkelere karşı uygulanan gümrük duvarları nedeni ile refah azaltıcı etkenler de oluşabilir. Tam Rekabet Piyasasının geçerli olduğu bir dünya piyasasında optimum refaha ulaşmak için en iyi yol Pareto optimumudur. Fakat, gümrük birliklerinde optimum refaha ulaşmak söz konusu değildir. Burada refahın arttırılması söz konusudur. Bu da “ikinci en iyi durum” teorisinin içinde ele alınabilir.

Ekonomik birliğe geçiş için ortak olarak benimsenecek bazı konular bulunmaktadır.

Farklı gelişme düzeylerinde bulunan ülkelerin, serbest mal ve faktör hareketlerine dayanan bir iktisadi birlik kurmaları durumunda, serbest piyasa düzeni bu bölgeler arasında gelişme dengesizliğini arttırıcı hareketlere neden olabilir. Böylece zengin ülkeler daha zengin, fakir ülkeler de daha fakir duruma gelebilirler. İsveçli İktisatçı Gunnar Myrdal tarafından ortay atılan bu görüş kutuplaşma (polarizasyon) teorisi olarak bilinmektedir.